بخشی از مقاله
سالمندي جمعیت و پیامد هاي ناشی از آن یکی از مسائل مهم جهان است که توجه زیادي را به خود جلب نموده است. در سده اخیر در همه کشور ها نسبت سالخوردگان در جمعیت رو به افزایش بوده و ساختار جمعیتی در حال تغییر می باشد. در ایران متوسط رشد سالانه جمعیت سالمندان بیش از متوسط رشد سالانه جمعیت است و کشور در مرحله انتقال ساختار سنی قرار دارد. مطابق سرشماري سال 1390، افراد بالاي 60 سال 8/2 درصد جمعیت کشور را به خود اختصاص داده اند و پیش بینی می شود در سال 1420، این رقم به 24 درصد ارتقاء یابد.
بر اساس شاخص هاي ترکیب سنی، ساخت جمعیتی کشور در حال حاضر میانسال است و تقریبا حدود دو دهه طول می کشد تا با دو برابر شدن جمعیت، کشور با چالش هاي سالخوده شدن جمعیت روبرو گردد. به عبارت دیگر در حال حاضر فرصت لازم براي مقابله با مسایل ناشی از تغییرات ساختار سنی وجود داشته و لازم است در این زمان باقیمانده در همه سطوح فردي، سازمانی و اجتماعی تمهیدات لازم و برنامه ریزي هاي آینده نگرانه اي جهت انطباق با این پدیده و کاهش پیامد ها و مسایل ناشی از آن به وجود آید. در این مقاله ضمن بررسی وضعیت سالخوردگی جمعیت بر اساس یافته هاي سرشماري و با استفاده از شاخص هاي مربوطه، به مطالعه ویژگی هاي جمعیتی سالخوردگان کشور پرداخته و علل افزایش سالخوردگی، پیامد ها، و برخی راهکار ها ي مواجهه صحیح با این پدیده مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
-1مقدمه: سالخوردگی فرایندي است که در آن نسبت افراد بیش از 60 سال در جمعیت افزایش یافته و بخش قابل توجهی از جمعیت در سنین پیري قرار می گیرند .[17] این پدیده که در چند دهه اخیر در اکثر کشور هاي توسعه یافته به وقوع پیوسته است به زودي در سایر کشور ها با سرعتی شتابان تر رخ خواهد داد و این سرعت زیاد در کشور هاي در حال توسعه ممکن است نسبت به کشور هایی که این تغییرات در طولانی مدت بوجود می آید مسائل و مشکلات بیشتري را به وجود آورد .[14]
در سال 2000، حدود 605 میلیون نفر جمعیت 60 ساله و بالاتر در جهان وجود داشته است که در سال 2012 به 810 میلیون نفر رسیده و پیش بینی می شود در سال 2050، به 2 میلیارد نفر 21 - درصد جمعیت - ، معادل جمعیت افراد0 تا 14 ساله برسد .[14] در حال حاضر سالمندان حدود 11 درصد جمعیت جهان را تشکیل می دهند که این رقم متشکل از 22 درصد جمعیت کشور هاي توسعه یافته ، 9 درصد جمعیت کشور هاي در حال توسعه و 5 درصد جمعیت کشور هاي کمتر توسعه یافته می باشد .[17]
-2 وضعیت سالمندي در ایران: میانه سنی، درصد کهنسالان و کمسالان در جمعیت و نسبت کهنسالان به کم سن ها از شاخصهاي مهم مطالعات سالخوردگی جمعیت هستند . [7] در این بخش ضمن بررسی این شاخص ها طی سرشماري هاي سال 1390-1345، بر اساس تقسیم بندي شرایک و سیگل به بررسی وضعیت این پدیده در کشور می پردازیم 1]و.[6 همانطور که در جدول شماره - 1 - ملاحظه می گردد در سرشماري سال 1345، سالمندان 6/5 درصد جمعیت بالاي 60 سال کشور را به خود اختصاص داده اند که این نسبت در سال1390 به 8/2 درصد رسیده است و پیش بینی می شود در سال1420 به 24 و در سال 1430، به 33 درصد ارتقاء یابد.
میانه سنی جمعیت به عنوان شاخص دیگري جهت بررسی سالمندي نیز از 16/9 درصد در سال 1345 به 27 درصد در سال 1390 رسیده و بر اساس پیش بینی ها با روندي صعودي در سال1430به 47 درصد خواهد رسید .[4] بعلاوه درصد کمسالان با روندي نزولی از 46/1 درصد در سال 1345 به 23/4 درصد در سال 1390 رسیده است و نسبت کهنسالان به کمسالان که از مهمترین شاخص هاي سالمندي است.
