مقاله ترمیم آثار تاریخی و میراث فرهنگی

بخشی از مقاله

چکیده

بخش عمده ای از آثار تاریخی دارای ساختار آجر و سنگ است و بنابراین تاکید بر تکنیکهای ترمیم در این فصل برای ساختمانهایی با چنین ساختاری است. نخست، گزینش قواعد ثبت شده بین المللی و توصیه موکد برای صیانت از میراث فرهنگی که خواست جامعه بین المللی بناها و سایت ها یا ایکوموس میباشد، عنوان میگردد.

ثانیا، تکنیکهای ارزیابی موقعیت مناسب برای ساختمانهای بنایی ارائه میشوند مثلا استحکام بخشی به اجزا از جمله دیوارها، طاقها، گنبدها، سردرها، قلعله ها و منارها. برای نفوذ در سطح ساختار، کاهش فشار با جداسازی بستر و اتلاف انرژی، تقویت خاک و فونداسیون به صورت خلاصه پوشش داده میشود. فصول مربوطه برای مطالعه جزییات بیشتر ذکر میشود و نهایتا قسمتی به بازسازی میراث فرهنگی اختصاص خواهد یافت.

تکنیکهای ترمیم که در اینجا با ذکر جزییات بیان شدهاندشامل مواردی میشوند که به شکل موفقیت آمیزی برای آثار تاریخی در کشورهای اروپایی بکارگرفته شدهاند و همین سناریو برای آثار تاریخی هم تکرار شده است جایی که ساختمانهای با مصالح بنایی در آن یک موضوع غالب و برجسته است.

مقدمه

تفاوت اصلی بین میراث فرهنگی و ساختارهای منظم این است که تکنیکهای ترمیم نمیتوانند بطور غیر مشخص با هدف بهبود ساختار برای مقاومت در برابر زمین لرزه اعمال شوند. گزینش های صحیح و کاربرد تکنیکهای ترمیم با در نظر گرفتن اعتبار و ارزش های تاریخی کلیت بنا اهمیت دارد. استفاده از مواد جدید برای تعمیرات بایستی با نهایت دقت انجام گیرد. هدف ترمیم حفاظت از میراث فرهنگی و حفظ آن برای نسل های آینده است. در این مقاله متذکر می شویم که حتی مواد قدرتمندی نظیر بتن های تقویت کننده عمر کوتاهی دارند.

احیای ساختاری و ترمیم خسارتهای زمین لرزه

ترمیم خسارتهای زمین لرزه در آثار تاریخی و میراث فرهنگی بخشی از مهندسی پیچیده، علمی و منضبط حفظ منابع طبیعی است. ارزیابی های ساختاری و بررسیهای مفید سیستمهای ساختاری بناهای تاریخی نیازمند توجهات خاص به حفظ یکپارچگی طراحی و اعتبار مکانهای تاریخی میباشد.

زمین لرزه یک تهدید جدی برای میراث فرهنگی ملت هاست. آثار تاریخی، متشکل از بناهای ماسونری غیر مستحکم هستند که به نسبت ساختمانهای بنایی، بتنی یا فلزی در مقابل زمین لرزه بسیار آسیب پذیر تر هستند. بناهای ماسونری نشان دهنده یک شاخصه پیچیده و غیر خطی هستند که دارای استحکام کم در برابر کشش و میزان سختی بالا میباشند. شناخت ویژگیهای ساختمانهای ماسونری و در نتیجه اتخاذ استراتژی های مفید برای آثار تاریخی با فاکتورهایی نظیر استفاده از مواد بومی و تکنیکهای ساخت، طرز کار، سن بنا، هوازدگی و دگرگونی در اثر گذشت زمان و اثر زمین لرزههای پیشین تکمیل میشود. تکنیکهایی که در این فصل به آنها پرداخته شده است مرجع دو نوع از ساختمانها هستند: ساختمانهای سنتی - مجموعه های مسکونی - با نواحی کهن در شهرهای بزرگ یا کوچک و ساختارهای تاریخی نظیر کاخ ها، قلعه ها و مکانهای مذهبی که بخاطر ارزش های فرهنگی، تاریخی و معماری قابل توجه هستند.

وضعیت ساختمانهای تاریخی

زمین لرزه سبب آسیب دیدگی و تخریب برخی از آثار تاریخی میگردد. پیش از این زمین لرزه خسارتهای بسیاری در ساختمانهای تاریخی بر جای گذاشته است.

پیشرفت های محسوس در تحقیقات روی تکنیکهای ترمیم ساختار، مدلسازی های شمارشی و پیش بینی واکنش های بنا در مقابل فشار ارتعاشات، ظهور ابزارهای قدرتی و تجهیزات ندرتا ترمیم و مقاومسازی بناهای تاریخی را تحت تاثیر قرار دهند.

قواعد اصلی مقاومسازی ساختاری

ساختار میراث فرهنگی معماری چالش هایی را در زمینه ترمیم و مقاومسازی ایجاد میکند که کاربرد کدهای مدرن و استانداردهای ساختمان را محدود می نماید. توصیه های مجدد برای اطمینان از اینکه روشهای عقلی تحلیل و شیوههای ترمیم مناسب بافت فرهنگی هستند یا خیر ضروری و مفید است. کارهایی مانند این برای حفاظت و مقاومسازی درنظر گرفته شدهاند اما نمیتوانند در همه حال جایگزین دانش کسب شده از متون علمی و فرهنگی گردند. این بخشهای فرعی، منتخبی از توصیه های مهم انجمن بین المللی مکانهای تاریخی و سایت هاست:

1.    مقاومسازی مکانهای تاریخی باید در تمام تکنیکهایی که برای ایمنی میراث فرهنگی بکار برده میشود لحاظ گردد. - ماده - 2

2.    قصد حفاظت و مقاومسازی بناهای تاریخی افزایش ایمنی آنهاست نه کاستن از بعد هنری یا بدیهیات تاریخی آنها. - ماده - 3

3.    هدف مقاومسازی، حفاظت و آشکار نمودن ارزشهای تاریخی و زیبایی شناختی بناهای تاریخی است و سعی بر حفظ مواد اصلی و سوابق موثق بنا است. - ماده - 9

4.    زمانی که تکنیکهای سنتی ناکارآمد باشند مقاومسازی بنای تاریخی با استفاده از تکنیکهای مدرن صورت میگیرد، کارایی آنها با ارائه اطلاعات علمی و به تجربه به اثبات رسیده است. - ماده - 10

5.    سهم تمام دورههای تاریخی میراث فرهنگی بایستی مورد توجه قرار گیرد زیرا یک سبک واحد، هدف مقاومسازی و ترمیم نیست. زمانی که یک ساختمان دربردارنده آثاری از چند دوره زمانی مختلف باشد، مشخص کردن وضعیت فقط میتواند در شرایط استثنایی توجیه پذیر باشد. - ماده - 11

6.    جایگزینی بخشهای ناپدید شده باید هارمونی یکپارچه ای با کل بنا داشته باشد اما در آن واحد بایستی از بخشهای اورجینال متمایز باشد تا ترمیم نتواند شواهد تاریخی یا هنری اثر را منحرف نماید. - ماده - 12

7.    در تمام آثارحفاظت شده یا ترمیمی همیشه باید مستندات دقیق و مختصر وجود داشته باشد که با نمودار و نقشه نشان داده شود.

هر مرحله از کار پاکسازی، تنظیم و پیوستگی اجزا به مانند شاخصههای تکنیکی و تفصیلی که در خط سیر اثر مشخص هستند بایستی به شمار آورده شود. - ماده - 16

1.    زدودن ساختار درونی که تنها نگهدارنده نمای خارجی است نمیتواند دربردارنده معیارهای حفاظتی باشد. - ماده - 3

2.    هیچ اقدامی بدون مشخص شدن فواید یا مضرات آن برای میراث فرهنگی، نباید انجام شود مگر در مواردی که ضرورت مسائل ایمنی ایجاب کند و احتمال ریزش قریب الوقوع بنا وجود داشته باشد - مثلا پس از وقوع زمین لرزه - . به هرحال چنین موارد ضروری هم نباید برگشت پذیر باشند. - ماده - 7

3.    ترمیم بایستی روی ریشههای مشکل انجام گیرد نه نشانه های آن. - ماده - 3,1

4.    ارزیابی ایمنی و درک اهمیت ساختار بنا باید به عنوان اساس حفاظت و تقویت باشد. - ماده - 3,3

5.    انتخاب بین تکنیکهای سنتی و خلاقانه باید در هر موردی اعمال شود و ارجحیت باید با موردی باشد که تعارض کمتر و تطابق بیشتری با ارزش های تاریخی اثر داشته باشد. - ماده - 3,7

6.    زمانی که سختی ارزیابی سطوح واقعی ایمنی و فواید مداخله سبب شود که یک روش مشاهده ای– که یک فرضیه افزایشی است – اعمال گردد، روال کار از سطوح پایینی مداخلات آغاز میشود. - ماده - 3,8

7.    در صورت امکان هرگونه ارزیابی باید برگشت پذیر باشد تا آنجایی که اگر دانش جدیدی کسب شد قابل زدودن و جایگزینی با ارزیابی های متناسب دیگر باشد. اگر آنها واقعا برگشت پذیر نباشند این مداخلات نباید محدود کننده مداخلات دیگر باشد. - ماده - 3,9

درجات مداخله

استحکام بخشی بناهای تاریخی یک مصالحه سخت بین التزامات تئوری ساختاری و قواعد حفاظت است. مداخلات بایستی در صورت لزوم اعمال شده و تا حد ممکن اندک باشد و بتواند برای مشکلات آتی راه حل های بهتری ارائه نماید. مداخلات موقت سبب جلوگیری تخریب های ناگهانی میشود در صورتی که چنین موقعیتهای وجود داشته باشد. مداخلات موقت میتواند در مقابل ریزشهای ناگهانی در زمان پس لرزههای زلزله و پیش از ترمیم نهایی ایمنی ایجاد نماید. در مورد بناهای تاریخی هشت درجه از مداخلات محتمل میباشند:

1.    حفاظت در مقابل زوال بنا

2.    حفاظت از مکانهای موجود

3.    تثبیت و تحکیم بافت

4.    مقاومسازی

5.    نوسازی

6.    بازتولید

7.    بازسازی

8.    جابجا شدگی