بخشی از مقاله
ارزیابی عملکرد زنجیره تامین با استفاده از مدل SCOR
ایران
کلمات کلیدي
زنجیره تامین ،ارزیابی عملکرد، مدل مرجع عملیاتی، SCOR،تجارت الکترونیک
چکیده
زنجیره تامین شبکه اي از امکانات است که مواد خام تولیـد مـی کنـد ، آن هـا را بـه کالاهـاي (مـواد) اولیـه و سـپس محصولات نهایی تبدیل می کند و محصولات را از طریق سیستم توزیع به مشتریها تحویل می دهد. بـراي دسـتیابی بـه مـدیریت
(مدیریت) زنجیره تامین یکپارچه ، تعدادي از محققان و کارورزان تلاش هاي خود را براي پیشرفت مدل ها جهـت بیـان عناصـر و فعالیت هاي زنجیره اي اختصاص داده اند.
مجموعه زنجیره تامین که توسط بیش از 650 سازمان عضو (هم آکادمی و هم صنعتی) در سراسر جهان حمایـت شـده،
مدل(( SCOR مرجع عملیات زنجیره تامین را گسترش داده است. مدل SCOR فرآینـد مـدل مرجعـی اسـت کـه قـصد داشـته استانداردهاي صنعتی داشته باشد که مدیریت زنجیره تامین نسل آینده را توانا سازد.
این مدل شامل توصیف استاندارد فرآیندهاي مدیریتی یا چارچوب روابط بین فرآیندهاي اسـتاندارد، معیارهـاي اسـتاندارد براي اندازه گیري اجراي فرآیند،کارهاي مدیریتی می باشد که بهترین درجه اجرا و تنظیم خصوصیات و عاملیت نـرم افـزار را تولیـد می نماید.
این مقاله مدلSCOR و منافع آن را به اضافه گزارشات گویا خلاصه می کند و ابزار کمـک کـامپیوتر را بـراي نمـودار
منحنی زنجیره اي تامین در دو ویژگی(( SCOR بیان می کند.
.1 مقدمه
امروزه اقتصاد جهانی به سرعت عوض می شود، تعدادي از شرکت ها قادر هستند که با زمان جهـت سـازگاري پیـشرفت در جهـان
متغیر رو به پیشرفت قرن بیست و یکم تغییر یابند آنها می توانند توانایی خود براي پیش بینی و درك تغییـرات در بـازار، تـشخیص
موقعیت هاي جدید، تحویل سرویس هاي جدید به مشتري ، و هماهنگ ساختن سریع تجارت جهت دیدار و جلب توجـه نیازمنـدي
هاي مشتري خود را شناسایی کنند.
تمام این شرکت ها اهمیت یک عنصر کلیدي مهم، چابکی ( انعطاف پذیري) براي سـریع تغییـر کـردن را شـناخته انـد.
شرکت هاي انعطاف پذیر خودشان را به عنوان مرکز، یا مرکز شبکه هاي مواد و جریانات اطلاعات در نظر می گیرند. این جریانـات
از رویارویی مشتري در خرید و فروش محصولات و تهیه براي ساختمان ارتباطی با حمایت کنندگان گسترش می یابد.
SCM تاثیر عمیقی روي نتایج تجارتی دارد. آن همه فعالیت هاي مربوط به جریان و انتقال کالاها از مرحله مواد خـام (استخراج)، تا کاربر آخري را به خوبی جریان اطلاعات مرتبط (هندفیلد و نیکلس ها ،(1999 در بر می گیرد.
به طور واضح ، هدفSCM بررسی زنجیره به عنوان یک سیستم کامل و سازگار کردن ( تنظیم کـردن) تـصمیمات بـه
طوري که عناصر گوناگون ( شرکت ها، عملکردها، فعالیت ها) در روش هایی که بیشترین عملکرد سیستم کلی مطلـوب در اجـراي
طولانی را تولید خواهند کرد، می باشد. بنابر این انجام چنین کار بسیار مشکل مدیون تعداد و پیچیدگی تصمیماتی است که گرفتـه
می شود. درست به پیچیدگی مسائل درون و برون سازمانی که پرداخته می شود.هرگز چنین تکنولوژي و قوه ادراکی جهـت بهبـود
عملکرد زنجیره تامین به کار گرفته نشده بود.
موارد شامل پویشگرهاي نقطه فروش است که به شرکت ها اجازه داده می شود که صداي مشتري را بگیرید. تبادل داده
هاي الکترونیکی اجازه می دهد که همه مراحل زنجیره تامین آن صدا را بشنوند و نسبت به آن بوسیله اسـتفاده از صـنعت انعطـاف
پذیر ،انبارداري اتوماتیک و سازمان دهی سریع واکنش نشان دهند.
1
عقایدي مانند پاسخ دقیق و سریع ، پاسخ مصرف کننده ي با لیاقت، سفارش انبوه، صـنعت نـامرغوب و صـنعت (تولیـد)
انعطاف پذیر مدل هایی را جهت به خدمت گرفتن تکنولوژي هاي جدید جهت پیشرفت عملیات پیشنهاد می کند.
بیمون((1998بررسی بروشور روي مدل چند مرحله اي زنجیره تامین را تهیه نمود، که شامل 4 مقوله به نام، مدل قطعی (جبرگرایانه) (ودریس(1996 مدل اتفاقی(زافستالس وکاپسوتیس (1994، مدل اقتـصادي (کدیـستی و گـروت (1994 و مـدل شـبیه سازي ( تاویل (1991 می باشد.
ساموئل اچ هانگ جهت تجزیه و تحلیل و طراحی زنجیره تامین مواد تحقیقاتی ذیل را پیشنهاد کرد:
.1ارزیابی و توسعه اندازه هاي عملکردي زنجیره تامین.
.2ارتقاء روش ها و مدل ها براي ارتباط متغیرهاي تصمیم جهت اندازه هاي عملکردي
.3 بررسی مسائلی که روي مدل زنجیره تامین تاثیر می گذارد
.4طبقه بندي سیستم هاي زنجیره تامین جهت اجازه براي پیشرفت حساب هاي سرانگشتی(تخمینی) یا تکنیـک هـاي کلـی
براي کمک در طراحی و تجزیه زنجیره هاي تامین تولید.
گرچه مدل هاي گوناگون زنجیره تامین پیشنهاد شده، اما تعدادي از آنها در مدیریت فهرست امـوال و تـدارکات توزیـع تاکیـد
دارند. همانطور که قبلا ذکر شد، گرفتن تصمیم استراتژیک در مدیریت زنجیره تامین بحرانی است که به چـارچوبی نیـاز دارد
که بتواند به عنوان استاندارد صنعتی خدمت کند.
مجموعه زنجیره تامین یک سازمان خیریه است که در سال 1996 تاسیس شد، هم اکنون بیش از 650 عضو در سراسـر
جهان دارد که در توسعه و پیشرفت چنین مدلی مدل ( SCOR) مرجع عملیاتی زنجیره تامین ابتکار نشان داده است.
مدلSCOR قصد دارد استاندارد صنعتی باشد که مدیریت زنجیره تامین نسل آینده را توانمند سازد. ایـن مـدل شـامل
توصیف استاندارد مراحل مدیریتی، چارچوب ارتباطات میان مراحل استاندارد ، معیارهاي استاندارد براي اندازه گیري مرحله عملکرد،
روشها مدیریتی که بهترین عملکرد را تولید می کند و یک تنظیم استاندارد براي خصوصیات و عملکرد نـرم افـزار مـی باشـد. ایـن
2
مقاله مدل SCOR (بخش (2 را بطور خلاصه شرح می دهد، ابزار کمک کامپیوتر را براي پیکربندي نمودار منحنی و ذخیره در هر ویژگیSCOR نمایش می دهد. (بخش(3 مزیت هاي SCOR را با توضیح و تاریخچه موارد نمایش می دهد. بخـش((4 بحـث در مواردي که می تواند مدل (SCOR) را بهبود بخشد دارد. بخش .(5)
.2 مدل مرجع عملیاتی زنجیره تامین
2-1 پیش زمینه
مدل SCOR یک فرآیند مدل مرجع است. مخصوصا SCOR مدلی است که فرآیند عناصر ، معیارها ، بهترین روشـها
و خصوصیات مرتبط به اجراي یک زنجیره عرضه در یک فرمت منحصر به فرد را به هم ربط می دهد. این مدل بررسی عمودي(
سلسله مراتبی) و افقی متعادل ( فرآیند عرضی) فراهم می سازد همچنانکه با فرآینـد کلاسـیک مـدل هـاي تجزیـه اي کـه بـراي
پرداختن به یک پیکربندي مخصوص فرآیند عناصر توسعه یافته اند، مقایسه می شود.این مدل طوري طراحـی شـده کـه قابـل بـه
پیکربندي دوباره باشد و یک سري از مدل هاي فرآیند سلسله مراتبی را متراکم می سازد. استفاده از یـک فرآینـد مـدل مرجـع بـه
شرکت ها اجازه ارتباط و بیان استفاده از اصطلاحات فنی رایج و توصیفات استاندارد فرآیند عناصر را کـه بـه درك فرآینـد مـدیریت
زنجیره تامین کلی و بهترین روشها به بار آورنده عملکرد کلی بهینه کمک می کنند ، را ارائه می دهد.
مدل SCOR اولین مدلی است که می تواند براي پیکربندي زنجیره تامین مبتنی بر استراتژي تجـاري اسـتفاده شـود.
این مدل توصیفات استاندارد غیر مبهم را براي هزاران فعالیت در زنجیره تامین فراهم می سازد.
همچنین این مدل اندازه هاي عملکردي و ابزار حمایتی مناسب براي هر فعالیت را مشخص می نماید.
مدل SCOR مفاهیم معروف و معین فرآیند تجاري مهندسی مجدد، محک زنی و فرآیند اندازه گیري به یک چـارچوب عملکردي افقی را جمع آوري می کند. مدل فوق حالت یک فرآیند را همچنان که هست، می گیرد و سپس به حالتی که مایل است در آینده باشد، راهنمایی می کند. این مدل کیفیت عملکرد عملیاتی شرکت هاي مشابه را بیـان مـی نمایـد و هدف هاي درونی مبتنی بر بهترین نتایج را ایجاد می کند.
3
همچنین شیوه هاي اداري و راه حل هاي نرم افزاري که به بهترین عملکرد منجر می شود را توصیف می نماید.چارچوب
ساختمانی مدل SCOR را عناصر زیر تشکیل داده است:
توصیفات استاندارد عناصر منحصر به فرد که فرآیند زنجیره تامین تهیه می کند.
تعاریف استاندارد کلیدي اندازه هاي عملکردي
توصیفات بهترین روشها مربوط به هر یک از فرآیند عناصر
شناسایی عملیات نرم افزاري که قادر به انجام بهترین روش ها می باشند.
از زمان معرفی مدل در سال 1996، SCOR دستخوش چندین تغییر و اصلاح اصلی مبنی بـر احتیاجـات واقعـی شـده
است. پاراگراف زیر مدل SCOR را مبنی بر موضوعات نمایش داده شده در (2001) Stephens و (2001) scc خلاصـه مـی
نماید.
2-2 سطوح و فرآیندهاي SCOR
مدل SCOR اساسا بر 5 فرآیند مدیریتی مجزا به نام هاي هدف، منبع، ساخت، تحویل و بازگشت پایـه ریـزي شـده که فرآیندهاي سطح یک نامیده می شوند. فرایندها همچنین به فرایند طبقات (سطح (2 تجزیـه مـی شـوند کـه بـستگی بـه نـوع
محیطی که مدل SCOR به کار گرفته شده دارد. فرآیند طبقات شـامل فرآینـد عناصـر کـه سـومین و آخـرین سـطح در مـدل
SCOR است، می باشد.
در سطح 3 مدل عناصر داراي ویژگی ها عملکردي، معیارها، بهترین روشها و عمل ها و ویژگی هاي نرم افـزاري مـورد
نیاز براي آن عنصر می باشد. شکل.1 زیر بناي مدل SCOR را و شکل .2 فرآینـد سـطوح((2001Stephens را نمـایش مـی
دهد.
در ابتدا 5 فرآیند مدیریتی – هدف، منبع ، ساخت و تحویل و بازگشت بحث می شوند. فرآیند برنامه، فرآینـدهایی را کـه مجموع تقاضا و تامین را براي توسعه یک شیوه فعالیت که بهترین تلاقی را با اهداف کسب و کار دارا می باشد را شامل می شود. فرآیندهاي برنامه با برنامه ریزي تقاضا، تامین که شامل اقداماتی است که منابع تامین را می سنجند، نیازمندي هاي تقاضا را گروه بندي و اولویت بندي می کنند، موجودي، نیازمندي هاي توزیع، تولید، مواد و تقـسیم ظرفیـت بـراي همه محصولات و کانال ها را برنامه ریزي می کنند، سر و کار دارد.
مرحله منبـع شـامل مراحلـی اسـت کـه کالاهـا و خـدماتی را بـراي رویـارویی بـا نیـاز واقعـی و هدفمنـد تهیـه مـی
نماید.منبع/یافتن مواد شامل کارهاي دستیابی ، بازدید نمودن ، نگهداري و صدور مواد می باشد. مـدیریت زیـر بنـاي منبـع شـامل
گواهی فروشنده و باز خورد، کیفیت منبع، قیمت داخلی ، جزئیات مهندسی، قرار داد فروشنده و پرداختی فروشنده می باشد.
مرحله ساخت شامل عملیاتی است که کالاها را به مرحله پایانی جهت نیاز واقعی و برنامه ریزي شده انتقـال مـی دهـد.
ساخت مرحله اصلی سیستمی است که در آن اجراي تولیدات واقعی اتفاق می افتد.آن شامل کارهاي مورد درخواست،دریافت مـواد،
تولید و تست محصول، بسته بندي، نگهداري و یا واگذاري محصولات به طور اتفاقی می باشد. مرحله تحویل شامل مراحلی اسـت
که کالاهاي نهایی و خدماتی که با تقاضاي واقعی و برنامه ریزي شده روبرو هستند، آماده می سازد. به عنوان نمونه ، ایـن مرحلـه
شامل عملیات مدیریت سفارش، انتقال و توزیع می باشد.
5
مدیریت مرحله تحویل شامل مدیریت قوانین شبکه تجاري، قوانین سـفارش، مـدیریت تحویـل فهرسـت هـاي مـالی و
کیفیت تحویل می باشد. بازگشت آخرین افزوده به مدل SCOR می باشد. آن به مدیریت جریان معکوس مواد و اطلاعات وابسته
به محصولات MRO ، مازاد و ناقص رسیدگی می کند. این مرحله شـامل اجـازه، جـدول بنـدي، دریافـت، تـشخیص ، کنتـرل و
جانشینی یا اعتبار براي انواع مواد بالا می شود.
هر زنجیره تامین پایه ، زنجیره مرحله اجرایی منبع، ساخت، تحویل و بازگشت مـی باشـد. هـر فعـل و انفعـال 2 مرحلـه
اجرایی یک ارتباط در زنجیره تامین است ، برنامه ریزي بر بالاترین این ارتباطات و مدیریت آنها انجام مـی گیـرد.همچنانکـه قـبلا
یادآوري شد، مدل SCOR شامل 3 سطح فرآیند جزئی می باشد. سطح 1 بالاترین سطح است که به فرآیند نمونـه هـا رسـیدگی
می کند. سطح 2 سطح پیکربندي است و به مرحله طبقات رسیدگی می کند. سطح 3 مرحله سـطح عنـصر اسـت و پـایین تـرین
سطح در حوزه مدل SCOR می باشد.
سطوح تحقیق و اجرا زیر سطح 3 هستند که در آن ، مرحله عناصر را به وظایف و همچنین فعالیت ها را در حالت سلسله
مراتبی کلاسیک ( طبقه بندي شده) تجزیه می کنیم که در حوزه مدل SCOR نیستند اما در اینجا به طور خلاصه ذکر شده اند.
سطح 1 زنجیره تامین را که از 5 کلید مرحله استفاده می نماید را بیان می کند: هدف، منبع، ساخت ، تحویل و بازگـشت معیارهاي سطح 1 مدل SCOR عملکرد را از چشم انداز دید مشتري و دید داخلی بیان می کند. بنابر این در سـطح ،1 اساس رقابت تعریف می شود. وظایف مخصوصی که در سطح 1 کامل می شوند به این شرح می باشند: تنظیم نیازمندي هاي تجاري و تعریف اساس رقابت، ارزیابی عملکرد اجرایی جاري در مقابل عملکرد مورد نیاز، تنظیم اهداف و معیارهاي مدلSCOR و تعریف شکاف، تنظیم فوریت هاي تجاري و بیان آنچه که بـه تغییـر نیـاز دارد. همچنـین در سـطح 1، زنجیره تامین جاري با بررسی دارایی، آمیزه و اندازه محصولات و نیازمندیها و محدویت هاي تکنولوژي مدل سازي مـی شود.
سطح 2 مقوله هاي مختلی را در مراحل سطح 1 تعریف می کند. در این سطح مراحـل در خطـی بـا اسـتراتژي زنجیـره تامین پیکربندي شده اند. در سطح2 تکرار اطلاعات میان فایل هاي گوناگون می تواند تعریف یا حذف شود:
به طور نمونه یک تجارتی که از میان فراگیري رشد کرده است در این سطح چندین افزونگی پیدا می کند، مانند اشتراك مراحل طراحی، تکثیر خرید، یا انتقال تولیدات بیش از حد داخلی. تعدادي از تاجران سفارشات مشتري را که در نقاط بسیاري در زنجیره تامین تاخیر داشته اند را کشف می کنند، یک نیاز را براي مشتري و هماهنگی تامین کنندگان نمایش می دهند.
دیگران ممکن است دریابند که مرحله طراحی یکسان هم داخلی و هم به وسیله مشتري اجرا می شود. یکی از آنها بایـد حذف شود.
هدف سطح 2 ساده کردن زنجیره تامین و افزایش انعطاف کلی آن می باشد. در سطح مـدلSCOR یـک جعبـه ابـزار
شامل 22 مرحله طبقاتی ( نسخه0و5 )، همچنانکه در جدول 1 نمایش داده شده را فراهم می سازد. هر پیکربندي زنجیره تامین می
تواند با این جعبه ابزار نمایش داده شود. در اینجا شرکت باید مجددا زنجیره تامین را در سطح 1 بـراي تعیـین اجـراي مـورد انتظـار
پیکربندي نماید. در سطح 2، محدودیت بازار، تولید و شرکت براي پیکربندي مراحل طبقات شرکت داخلی و خارجی در نظر گرفتـه
می شوند.
سطح 3 به تاجران اجازه می دهد تا به طور جزئی مراحل معین را به خوبی معیارهاي اجـرا و بهتـرین روشـها بـراي هـر
فعالیت را بیان کنند. همچنین عملیات نرم افزار مورد نیاز براي حمایت بهترین روشها به خوبی ابزارها و نرم افزار تجاري
که در حال حاضر عملیات مورد نیاز را فراهم می سازند، مشخص می شوند.
7
همچنین مرحله عناصر داخلی و خارجی تعیین شده اند. سطوح اجرایی و روش ها براي این مراحل عناصـر تعریـف شـده
اند. همچنین ویژگی هاي مورد نیاز و معیارها براي توانمند سازي نرم افزار در این سطح ذکر شده است. وظایف مخـصوصی کـه در
این سطح اجرا می شوند از جمله: مدل هاي فرآیند توسعه که هدف هاي استراتژي را حمایت می کند و در پیکربندي زنجیره تامین
جدید توسعه یافته در سطح 2 کار می کند، مرحله معیارها و اهداف عملکردي را تنظیم می کند، شیوه هاي کسب و کار را در سطح
عملیاتی تاسیس می نماید، روش ها و مراحل و نیازهاي سیستمی که پیکربندي زنجیره تامین را حمایت مـی کنـد را مـی سـازد، و
سرانجام سیستم هاي مناسب را انتخاب می کند.در سطح 3، ورودي ها، خروجی ها و جریان منطقی پایه مرحله عناصر درگیـر مـی
شوند.
سطح 4 وظایف جزیی را در طی هر فعالیت سطح 3 توصیف می کند. این وظایف و واکنش هاي آنها براي هـر تجـاري منحصر به فرد هستند. این سطح جزئیات به تحقیق و اجرا نیاز دارد و زنجیره تامین را براساس روزمره مدیریت می کند.
تعریف مرحله سطح 4 با تعریف مرحله کیفیت برابر است ( بـراي مثـالISO- 9000 )در بـسیاري از شـرکت هـا . در
سطح4، اجراي مراحل زنجیره تامین رخ می دهد. در این سطح، اهداف سریع تنظیم می شود، پیشرفت زنجیره تامین، شرکت داخلی
و خارجی رخ می دهد، اولویت ها تنظیم می شود و نتایج سریع انتظار می رود، مطالعه می شود.
