بخشی از مقاله
چکیده
رسانه ها در دنیای امروز، فکر، فرهنگ، رفتار و در حقیقت هویت فرهنگی جوامع را شکل می دهند و می توانند در بهبود وضعیت زندگی انسان و گسترش صلح و امنیت جهانی، موثر و زمینه ساز ارتقای اخلاق و معنویت باشند. بر این باوریم که حوزه علمیه در شرایط کنونی و در عرصه ی جنگ رسانه ای با ایجاد تعامل با رسانه ها می تواند بعنوان چشم و زبان انقلاب اسلامی برای انتشار پیام جان بخش انقلاب و اندیشه ی تابناک اسلام ناب محمدی - صلوات االله علیه وآله - که خاستگاه آن حوزه علمیه است، باشد.
هدف اصلی این پژوهش بررسی عرصه های تعامل حوزه علمیه و رسانه ها در سخنان مقام معظم رهبری وارائه الگوی مطلوب و راهکارهای تحقق این تعاملات می باشد. آنچه که از بررسی اسنادی سخنان مقام معظم رهبری درباره تبیین وظایف حوزه علمیه و رسانه ملی بیان فرموده اند، به دست می آید که، به طور مستقیم و غیر مستقیم به سه مقوله ی اصلی - حمایت، هدایت و نظارت - و زیر مقوله های آنها اشاره شده است.
هریک ازاین مقوله ها شامل زیرمقوله هایی می باشند، که بطور خلاصه عبارتند از؛ مقوله تعامل هدایتی که خود شامل زیرمقوله های - تبیین مولفه های رسانه با رویکرد دین، روش شناسی و عملیاتی نمودن ترقیق معارف اسلامی در قالب های هنری، تربیت طلاب میان رشته ای، تبیین فرهنگ استفاده صحیح از رسانه و... - ، مقوله تعامل حمایتی که خود شامل زیرمفوله های - تشویق از آثار موفق و دست اندرکاران آنها، حمایت درتولید محتوای هنری ناب، حمایت پژوهش های برنامه ای، تربیت روحانیون سخنور و مشاور و... - و مقوله تعامل نظارتی که خود شامل زیر مقوله های - نظارت بر رسانه ملی، مدیریت رسانه ملی - ، که مجموعا به 3 مقوله و 36 زیرمقوله رسیده ایم.
شایان ذکر است که نگارنده در این مقاله به 173راهکار و روش برای تعامل حوزه و رسانه ها دست پیدا کرده است. این راهکارها در قالب یک جدول بعنوان، راهکارهای بالقوه، در نتیجه گیری بیان گردیده است. که این امر مهم، با روش مصاحبه عمیق با 9تن از اساتید برجسته حوزوی متخصص درعرصه ی رسانه، صورت گرفته است. از خلال این نوشتار می توان پی برد هدف اصلی تحقیق، تبیین ابعاد مختلف موضوعِ، عرصه های تعاملی حوزه ی علمیه و رسانه در سخنان مقام معظم رهبری و ارائه الگوی مطلوب در این راستا می باشد.
مقدمه
امروزه رسانه های غربی و امپراطوری های رسانه ای به دنبال این هستند تا از فرهنگ و هنر علیه ارزش های والای بشری و ادیان آسمانی استفاده کنند. و کشورهایی می توانند در این جنگ رسانه ای از فرهنگ دینی و ملی خود پاسداری کنند که بتوانند هنرمندان انقلابی و متدین و برخوردار از انگیزه پاک و ناب تربیت کنند و این امر محقق نخواهد شد مگر این که نهادهای فرهنگی که متولی امر دین و فرهنگ یک جامعه هستند در این عرصه ورود پیدا کرده و از چنین هنرمندان و برنامه هایی، حمایت و تشویق مادی و معنوی به عمل آورند، تا در این جنگ، شبیه خون و ناتوی فرهنگی که در قالب برنامه های هنری مختلف ساخته، و ازطریق رسانه های جمعی در اختیار آنان قرار می گیرد، رنگ نبازند.
این حمایت می تواند ازطریق تولید محتوای هنری، پژوهش های برنامه ای، تربیت روحانیون سخنور و مشاور، و تشویق آثار موفق و دست اندرکاران آنها و... صورت گیرد. که این خود باعث باز شدن باب، معرفت دینی روشن بینانه، تولید برنامه های پر مغز و کیفیت هنری و ساختن انسان باب اسلام و انقلاب خواهد شد. البته این نکته مهم را باید مد نظر قرار داد تا زمانی که نهادهای فرهنگی از رسانه ها و بخصوص رسانه ملی حمایت نکنند نمی توانند آنها را هدایت و نظارت کنند. مجموعه سخنرانی های مقام معظم رهبری خطاب به حوزه علمیه و رسانه ملی از مکتوب و غیر مکتوب مورد بررسی و مطالعه قرار گرفت که به طور مستقیم و غیر مستقیم به این مطلب اشاره دارند که این دو نهاد فرهنگی و تربیتی - حوزه علمیه و رسانه ملی - می توانند در عرصه های مختلف - حمایت، هدایت و نظارت - بایکدیگر تعامل برقرار کنند.
به عبارت دیگر بعضی خطابات مقام معظم رهبری بصورت عام بیان گردیده، یعنی صراحتا حوزه را مخاطب قرار نداده است ولی حوزه علمیه هم داخل در آن خطاب ها قرار می گیرد و برخی دیگر خاص حوزه می باشد یعنی اگر حوزه در آن عرصه ها ورود پیدا نکند رسانه ها و رسانه ملی اساسا نمی توانند آن عرصه ها را پوشش دهند و به سرانجام برساند.
• مدل نظری تحقیق
مدل
مدل، از ریشه لاتینی Modus به معنای اندازه گرفته شده است. مدل همچنین به ما کمک میکند که به متن و درون پدیدههایی که نمیتوانیم مستقیما آنها را ببینیم هدایت شویم. مدل جزئی کوچک یا بازسازی کوچکی از یک شیء بزرگ است که از لحاظ کارکرد با شیء واقعی یکسان است - گرجی،1388، . - 3 مدل رابطه بین طرح نظری - تئوری - وکار جمع آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات می باشد.
مدل نظری تحقیق پیش روی برگرفته از مجموعه بیانات مقام معظم رهبری می باشد. در ابتدا نگارنده این تحقیق مجموعه بیانات مکتوب و غیر مکتوب رهبری را جمع آوری کرده، و به مطالعه و بررسی آنها پرداخته است. آنچه که در مجموعه بیانات رهبری بصورت مستقیم و غیرمستقیم به عرصه های تعامل حوزه علمیه با رسانه ها پرداخته، این است که، حوزه علمیه می تواند در سه عرصه با رسانه تعامل داشته باشد، این عرصه ها در مدل نظری فوق بیان شده است. آنچه که در این مدل نظری از اهمیت زیادی برخوردار این است که، این مقوله ها با هم در ارتباط می باشند و نمی توان آنها را بی گانه ی از یکدیگر دانست. به تعبیر دیگر می توان بیان کرد که، زمانی حوزه می تواند این عرصه ها و مقولات را با ضریب بالایی عملیاتی کند که هر سه مقوله را باهم در جهت تعامل با رسانه انجام دهد.
.1 حوزه علمیه و تعامل حمایتی از رسانه
مقام معظم رهبری: البته من در اینجا باید اعتراف بکنم: من در غیاب شما معمولاً با آقایان روحانیون و علما و حوزوی ها این حرف را میزنم و میگویم که این آقایان حق دارند از شما گله کنند و بگویند که این حوزهی علمیه کجاست و چرا به ما کمک نمیکند. شما این بار سنگین را بر دوش دارید؛حقیقتاً باید به شما کمک کنند؛ این حق شماست که این را بخواهید... چه باید باشد؛ این را داریم عرض میکنیم
