بخشی از مقاله
چکیده
پیدایش و فراگیر شدن فناوریهای نوین تکنولوژیکی عرصههای تعلیم و تربیت را نیز تحت تاثیر قرار داده است. یادگیری سیار کسب یادگیری از طریق یک ابزار قابل حمل بی سیم در هر جا و هر زمان است. از دیدگاه تربیتی این نوع یادگیری باعث غنیتر کردن محیط یادگیری شده و راهی را که یادگیرنده برای یادگیری در پیش میگیرد تحت تاثیر قرار میدهد. یادگیری همراه شرایط یادگیری را که تحت تاثیر فشارهای مکانی، زمانی و فیزیکی است میرهاند. یادگیری از این طریق امکان یادگیری را در همه جا و همه وقت فراهم کرده است. مزیت آن در این است که خدمات یادگیری حاصل از آن با هزینه کمتر و در مدت زمان کوتاهتری در دسترس افراد قرار میگیرد. در این نوشتار سعی شده تعاریف، نقش یادگیری یادگیری سیار پرداخته شود.
واژههای کلیدی: تعلیم و تربیت، آموزش از راه دور، یادگیری سیار، آموزش و یادگیری همگام
.1 مقدمه
اگرچه فناوری اطلاعات چند دهه است که در جهان ظهور کرده اما در سالهای اخیر جامعه جهانی را غافلگیر کرده است به گونه ای که دیگر بعد از پایان اولین دهه قرن 21 مشارکت کشورها در عرصه جهانی بدون فناوری اطلاعات میسر نخواهد بود. پیشرفت سریع فناوری مخابراتی و بستر سازی مناسب آن برای انتقال سریع اطلاعات از یک سو و وابستگی امروزه با مطرح شدن آموزش الکترونیکی,1کتاب الکترونیکی, آموزش از راه دور و جامعه اطلاعاتی در سطح جهان، - و اخیرا یادگیری همراه - لاجرم باید به بازنگری و تغییر روشها و سیاست های آموزشی اقدام کرد. نظامهای آموزشی و سیاستهای حاکم بر آن با توجه به پیشرفت جوامع همواره دستخوش تغییر و تحول است.
تحول آموزش معلول تحولات اجتماعی, علوم و تکنولوژی است. در جامعه ساده نیازها و روش ارضاع آنها ساده است. اما در جوامع پیچیده و توسعه یافته سرعت تحول نظامهای آموزشی آنچنان سریع است که هر چند سال یکبار در ساختار آموزشی تغییر ایجاد می شود. -که این امر به دلایل تعدد و پیچیدگی نیازهای آن جوامع است-.و این تحول به گونه ای است که گاهی سخن از جامعه بدون مدرسه به میان می-آید - شعبانی، . - 1374 با پیشرفت علوم و فنون و پیچیده شدن جوامع نیازهای فردی و اجتماعی نیز پیچیده می-شوند. رفع این نیاز ها نیز در جای خود به علوم و فنون پیچیده نیاز دارد و کسب علوم و فنون پیچیده در سایه روشهای آموزشی پیچیده امکان پذیر است.
دیگر نمی توان با روش سنتی افراد جامعه را به سوی تحول پیچیده و عظیم سوق داد. در این دنیای پیچیده هیچ کس بی نیاز از تعلیم و تربیت نیست و امروزه فعالیت مدرسه و آموختن بخش مهمی از زندگی انسانها شده است و دیگر نمی توان با طرز تلقی گذشته به دانش آموز و تربیت او نگریست. بخصوص در عصری که عصر انقلاب اطلاعاتی نام گرفته است دیگر نمی توان با امر تعلیم و تربیت با جزمیت رفتار کرد. چرا که این انقلاب اطلاعاتی توانسته بر تمام جوانب زندگی بشر نفوذ کند و بخصوص عرصه یادگیری و آموزش را عمیقا تحت تاثیر قرار دهد.از آنجا که عناصر آموزشی شامل هدف، محتوا، مواد منابع، فعالیتها، راهبردهای تدریس، ارزشیابی، گروه بندی، زمان و فضا است.
وقتی که آموزشی تحت فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی عرضه می شود عناصر، ساختار، چیدمان و فعالیتهای برنامه درسی متناسب با آن تغییر خواهد کرد و کارکردها و مراحل آن با موقعی که در ساختار مرسوم اجرا می شد متفاوت خواهد بود. محتوایی که در قالب فناوری اطلاعات عرضه می شود متفاوت از زمانی است که این محتوا بر سیاق سنتی عرضه می شود. نقش معلمان در این فضا به جای انتقال اطلاعات مجموعه ای از مفاهیم و دانش به فراگیران، کمک و هدایت دانش آموزان جهت دسترسی و سازماندهی اطلاعات است و معلم از ناقل اطلاعات به خالق محیط یادگیری تغییر نقش می دهد.
در جوامع خارج از مدرسه استفاده از فناوری های بخشی رایج در انجام کارها شده است. بطوری که زمینه یادگیری مادام العمر در سطح وسیعی فراهم شده است تا جایی که افراد بدون محدودیت زمانی و مکانی می توانند به یادگیری بپردازند.در جوامع خارج از مدرسه استفاده از ابزارهای فناوری های رایانه ای - ثابت و قابل حمل یا همراه - بخشی رایج در انجام کارها شده است. با فراگیر شدن فناوری های نوین این پدیده چند سالی است که جای خود را در امر یادگیری برنامه های آموزشی مدارس یافته است. این فناوری امکان دسترسی فراگیران و مربیان را به انواع فعالیتهای یادگیری, البته در یک محیط مجازی1مهیا کرده است. نکته مهم این است که امکانات فراهم شده با هزینه کمتر و در مدت زمان کوتاهتری در دسترس محیطهای آموزشی قرار می گیرد - نصر ،. - 1384
امروزه دیگر انجام پژوهشهای علمی بدون دسترسی به منابع موجود در پایگاههای اطلاع رسانی رایانه ای و ارتباطات الکترئیکی با سایر موسسات نمی تواند پیشرفت زیادی داشته باشد. کمتر فعالیت پژوهشی پیدا میشود که بدون کاربرد اینترنت, امکانات کامپیوتری و دسترسی به اطلاعات میسر شود و این مهم اهمیت و نقش اساسی فناوری اطلاعات را در دنیای کنونی نشان می دهد. طبق گزارشها، در چند سال اخیر، یادگیری الکترونیکی به صنعتی رو به رشد در آموزش و پرورش، صنعت و تجارت تبدیل شده است. »ویلیام آدریوز« پیش بینی کرده که در طی 20 سال، کلاسهای پیوسته با بیش از 1000 دانشجو جای کلاسهای سنتی را خواهند گرفت - کارنویل،. - 1999 در ایران نیز اگر چه صرفاً در حیطه آموزش عالی بوده، پدیده یادگیری الکترونیکی، جایگاهی در آموزش عالی پیدا کرده است و مدتی است که برخی دانشگاهها در رشته هایی محدود دورههای الکترونیکی ارائه کردهاند - رحیمی دوست، . - 1386
یادگیری الکترونیکی2 سیار از ابتدای دهه 80 ظهور کرد و در دهه 90 از روی صفحه کامپیوتر به صفحه لپتاپ-ها منتقل شد.از زمانی که اولین ریز پردازنده های قوی از ابزارهای قابل حمل در نتیجه تقاضاها برای بازی ها، ارتباطات و تجارت ظهور کرد، این وسیله یعنی تلفن همراه بعنوان یک عامل ارتباطگر بی سیم وارد زندگی اجتماعی افراد شد و این پدیده راه تازه ای برای یادگیری از طریق تلفن همراه باز نمود. روند تاریخی شکلگیری یادگیری همراه بدین صورت آغاز شد که از 1970 تا 1980 آلن کی3 و همکارش در گروه تحقیق یادگیری اش در مرکز پژوهشی PARC وسیله ای بنام Dynabook را بعنوان یک کتاب هم اندازه کامپیوتر پیشنهاد دادند که به نوعی شبیه سازی پویا برای یادگیری بود. در سال 1990 دانشگاههایی در اروپا و آمریکا مبادرت به توسعه
