بخشی از مقاله
چکیده:
پژوهش حاضربا هدف تعیین ارزش های سازمان تربیت بدنی استان هرمزگان پی ریزی گردیده است. از این رو درابتدا تلاش شده با استفاده از تکنیک دلفی مهم ترین ارزش های سازمان شناسایی شود. مطالعات انجام شده نشان می دهد که می توان ارزش های سازمان را در شش بعد مذهبی، اخلاقی، اقتصادی، سیاسی، زیبایی و اجتماعی تفکیک کرد. سپس با استفاده از تکنیک تصمیم گیری چند معیاره فازی، ارزش های کلیدی شناسایی و الویت بندی شده است، که در نهایت"استقلال سازمان در زمینه های مالی و تصمیم گیری"، "پاسخگویی، حسابدهی و جسارت در کار"، "پایبندی به آموزه های دینی در تعهدات کاری"، "تلاش مستمر در دانش آفرینی، دانش گستری و توسعه کارآفرینی" و "دسترسی بدون تبعیض به امکانات و منابع سازمان برای تمامی آحاد جامعه و محور شایستگی به عنوان عامل تعیین کننده در تخصیص" به عنوان مهم ترین ارزش های سازمان انتخاب گردید.
1. مقدمه
از آنجایی که امروزه ورزش و تربیت بدنی به عنوان یک پدیده مهم اجتماعی اثرات مثبت و چشمگیری در توسعه همه جانبه اجتماع دارد، در جوامع مترقی و در حال توسعه مطرح و بسیار مورد توجه قرار گرفته است. این پدیده که قابلیت بالایی در برقرای ارتباطات و تحکیم روابط اجتماعی و مردمی داشته و دارد همچون پل محکمی در مسیر سلامت جامعه عمل می نماید. توسعه تربیت بدنی و ورزش زمینه را برای توسعه جهات دیگر اجتماعی فراهم می آورد اما آنچه که در این باره از اهمیت خاصی برخوردار بوده این است که این توسعه جدا از برنامه ریزی نبوده و در واقع از اجزای لاینفک یکدیگر می باشند. در این پژوهش در راستای برنامه ریزی استراتژیک که به عنوان یک ضرورت مطرح می باشد و میبایست در سرلوحه کار سازمان ها قرار گیرد به تعیین ارزش های سازمان تربیت بدنی استان هرمزگان پرداخته و مهم ترین ارزش های این سازمان شناسایی گردیده است.
ارزش ها، افکار و احساساتی هستند که ما برای آنها بها، اهمیت و مطلوبیت بیشتری قائل هستیم. ارزش ها غالبا به ایده هایی اطلاق می شوندکه انسان ها درباره ی خوب و بد، مطلوب و نامطلوب دارند. در فرهنگ فلسفی»لالاند«1چهار معنای متفاوت از ارزش ارائه شده است، اول بازگو کننده آن چیزی است که فرد یا گروهی به آن علاقه دارند. دوم آن چیزی را شامل می شود که کم و بیش در میان عده ای مورد توجه و احترام است. سوم وقتی است که فرد یا گروهی در رسیدن به هدف خود، ارضا می شود و چهارم، ارزش متکی بر جنبه های اقتصادی است.
[1] همچنین ارزش به عنوان چیزی که مورد اعتنای جامعه قرار دارد و محرک اساسی فعالیت و گرایش های اجتماعی است، نیز تعریف می شود. به عبارت دیگر، ارزش آن چیزی است که اکثریت یک سازمان یا جامعه آن را خوب و مفید بدانند. [2]. در یک سازمان ارزش ها حس هویت را به اعضای سازمان منتقل می کنند، ثبات نظام اجتماعی آن را افزایش می دهند و تصمیمات مدیران را هدایت می کنند.
امروزه بیش از هر زمان دیگر، هر سازمانی باید بداند که موجودیتش برای چیست و براساس چه اصولی عمل می کند. امروز عمل مبتنی بر ارزش های سازمانی یک گزینش جالب و فلسفی نیست، بلکه یک شرط لازم برای بقای آن سازمان است. به هم آمیختگی وضعیت های دشوار خاصی که سازمان های رقیب امروزه دچارش هستند نیازمند آن است که آنها برای موفقیت روی کارایی خود حساب کنند. وقتی سازمان تصویری واضح از رسالت و ارزش هایش داشته باشد، دارای اساس محکمی برای تعالی بخشیدن به مدیریت خود و قرین ساختن آن با رسالت و ارزش های واقعی است. [3]. هم چنین براساس ارزش ها، همه ی کارکنان دارای جایگاه مطلوب در پیشبرد اهداف سازمان محسوب می شوند.
یعنی در حوزه اهداف، اغلب سر راست ترین مسیر، خط یا مسیر مستقیم نیست، اما براس ارزش ها، مسیر ها همیشه مستقیم هستند و پافشاری مدیران بایستی دنبال کردن همین خط مستقیم باشد. در نهایت می توان گفت که ارزش های سازمانی قدرتمندترین ابزار داخلی هر سازمان هستندکه دربرگیرنده چگونگی انجام کار، اخذ تصمیم، ارتباطات بین افراد و توقعات رفتاری هستند و بنابراین امروزه در کلیه وظایف رهبری و مدیریتی شامل برنامه ریزی، سازماندهی، فرماندهی، هماهنگی، تصمیم گیری، ارتباطات، مدیریت مالی و پژوهش ها و...... ارزش های سازمانی در رتبه اول اهمیت قرار دارند. [4].
.2 روش های تصمیم گیری چند معیاره فازی
ساز و کارهای تصمیم گیری سرنوشت جوامع و سازمانها را رقم می زنند. اگر در کنار مجریان توانمند جریان های تصمیم گیری بهره مند از اطلاعات درست و به موقع قرار بگیرند، سرنوشت افراد یک سازمان یا جامعه را روبه بهبودی خواهند نهاد. تکامل روز افزون مجموعه دانش ها و تئوری ها، دگرگونی در نحوه پردازش اطلاعات و حتی روش های بدست آوردن اطلاعات مهم ترین مواردی هستند که در سالهای اخیر فرآیند تصمیم گیری در مدیریت را به شدت متاثر ساخته اند.
از میان انبوه این دانش ها و روش ها، چند سالی است که روشهای تصمیم گیری چند شاخصه جای خود را باز کرده اند. این روش ها از آنجا که الگوریتم آنها براساس منطق ریاضی بنا شده است و سازگاری زیادی با نحوه تفکر و فرآیندهای ذهنی انسان دارند از کارایی بالایی برخوردار هستند و استفاده از آنها بسیاری از مشکلات تصمیم گیری را حل نموده است. در تصمیم گیری چند معیاره سنتی، وزن معیارها کاملا شناخته شده است، اما به علت وجود ابهام و عدم قطعیت در اظهارات تصمیم گیرتده، بیان داده ها به صورت قطعی نامناسب است.
از آنجایی که قضاوت انسانی نمی تواند به وسیله مقادیر عددی دقیق برآورد شوند و معمولا مبهم هستند، از اینرو نمی توان از روش های تصمیم گیری سنتی برای اینگونه مسائل تصمیم گیری استفاده کرد. در سالهای اخیر تلاشهای بسیاری برای رفع اینگونه ابهامات و عدم قطعیت ها صورت پذیرفته که نهایتا به کارگیری نظریه مجموعه های فازی در روش های ارزیابی چند معیاره منجر گردیده است. [5].
عسگری زاده در سال 1965 نظریه مجموعه فازی را برای حل مسائلی معرفی کرد که به خوبی تعریف و فرموله نمی شدند. انسان ها به هنگام درگیر شدن در فرآیند تحلیل تصمیم، قضاوت خود را به وسیله زبان ابهام، مانند »قویا«، »بسیار قوی«، »بی نهایت قوی«بیان می دارند. آنها با کاربرد چنین زبانی، رخدادها و موضوعات دنیای واقعی را کمی می کنند. نظریه مجموعه فازی، تصمیم گیرندگان را قادر می سازدکه به ابهام نهفته در فرآیند ارزیابی زبانی برخورد کنند. آن وسیله کاملی برای مدل سازی عدم اطمینان، ابهام و نادقیقی پدیدار شده از ذهنیت انسان به هنگام ارزیابی و بیان قضاوت ها و ارجحیت های خود در موقعیت های تصمیم گیری است، که نه تصادفی ونه احتمالی هستند. [6].
.2.1 تکنیک 2Dematel فازی
این تکنیک در اواخر سال 1971، عموما برای بررسی مسائل پیجیده جهانی به وجود آمد. اهداف راهبردی و عینی از مسائل جهانی به منظور دسترسی به راه حل های مناسب، مدنظر قرار گرفت و از خبرگان در زمینه های مختلف با مصاحبه و پرسشنامه بصورت مکرر استفاده شد. دیمتل برای ساختاردهی به یک دنباله از اطلاعات مفروض کاربرد دارد. بطوریکه شدت ارتباطات را به صورت امتیازدهی مورد بررسی قرار داده، باخورها توام با اهمیت آنها را تجسس نموده و روابط انتقال ناپذیر را می پذیرد.
تکنیک فوق دارای 5 گام اصلی بوده که عبارتند از:
مرحله :1 تهیه ماتریس روابط مستقیم؛ مرحله :2 نرمال سازی ماتریس روابط مستقیم؛ مرحله :3 محاسبه ماتریس روابط کل؛ مرحله :4 تهیه نمودار علی-معلولی؛ مرحله :5 محاسبه تاثیر پذیری و تاثیرگذاری هریک از عوامل.
.2.2 تکنیک 3ANP فازی
فرآیند تحلیل شبکه ای - ANP - به وسیله ساعتی پیشنهاد شد، که روشی جامع و قدرتمند برای تصمیم گیری دقیق با استفاده از اطلاعات تجربی و یا قضاوت های شخصی هر تصمیم گیرنده می باشد وبا فراهم آوردن یک ساختار برای سازمان دهی معیارهای متفاوت و ارزیابی اهمیت و ارجحیت هریک از آنها نسبت به گزینه ها، فرآیند تصمیم گیری را آسان می نماید. این فرآیند، یک مدل تصمیم گیری است که بر مبنای ریاضیات و الگوریتم روانشناسانه ی انسان بنیان گذاشته شده و با ساختار ذهنی انسان منطیق است. [7].
مراحل تصمیم گیری به کمک تکنیک فرآیند تحلیل شبکه ای فازی به شرح زیر است: [8]
مرحله :1 ایجاد مدل و تدوین مساله؛
مرحله:2 انجام مقایسات زوجی و محاسبه بردار؛
مرحله :3 انجام مقایسات زوجی برای وابستگی ها ی درونی وبازخوردی؛
مرحله:4 تشکیل سوپر ماتریس؛
مرحله:5 انتخاب بهترین تصمیم؛
.3 روش شناسی پژوهش
تحقیق حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ نحوه گرد آوری اطلاعات توصیفی - تحلیلیB پیمایشی - می باشد، و از آنجا که جامعه خاصی را مطالعه می کند، در زمره مطالعات موردی جای می گیرد. جامعه آماری این تحقیق، شامل 12 نفر از مدیران و معاونین و کارکنان اداره کل و ادارات ورزش و جوانان شهرستان ها، اعضا هیئت علمی و اساتید مدیریت ورزشی دانشگاه های استان می باشد که با توجه به حجم پایین جامعه، از روش نمونه گیری استفاده نشد. برای جمع آوری اطلاعات مربوط به کلیات و پیشینه تحقیق از کتب، پایان نامه ها،اسناد و مدارک موجود، مقالات و پایگاه های اطلاعاتی و هم چنین برای تعیین ارزش های سازمان تربیت بدنی استان هرمزگان از تکنیک دلفی استفاده شده است. و سعی بر این شده که نظرات مستقل متخصصان با از بین بردن بحث ها و نفوذ های فردی جمع آوری گردد.
سپس پرسشنامه ای تهیه گردید که از شش بخش تشکیل شده است که هر کدام از بخش ها دارای سوالاتی جداگانه می باشد. بخش اول ارزش های مذهبی، بخش دوم ارزش های اجتماعی، بخش سوم ارزش های اقتصادی، بخش چهارم ارزش های اخلاقی، بخش پنجم ارزش های سیاسی و بخش ششم ارزش های زیبایی را مورد سوال قرار می دهد.. برای تجزیه و تحلیل داده ها نیز از تکنیک های تصمیم گیری دیمتل و فرآیند تحلیل شبکه ای فازی استفاده شده است که دربخش قبل به اختصار توضیح داده شد.
.4 یافته های تحقیق
با استفاده از روش دیمتل فازی هریک از مولفه های بخش های متفاوت را بطور جداگانه تجزیه و تحلیل نموده ایم. مقادیر بدست آمده برای شاخص ها نشان دهنده میزان الویت آن ها براساس نظرات خبرگان می باشد. محل واقعی هر عنصر در سلسله مراتب نهایی توسط ستون های - - R-J و - R+J - مشخص میشود، به طوری که - R-J - نشان دهنده موقعیت یک عنصر - در طول محور عرض ها - است و این موقعیت در صورت مثبت بودن - R-J - ، به طور قطع یک نفوذ کننده بوده و درصورت منفی بودن آن، به طور قطع تحت نفوذ - دریافت کننده - خواهد بود. - R+J - نیز نشان دهنده مجموع شدت یک عنصر - در طول محور طولها - هم ازنظر نفوذ کننده و هم از نظر تحت نفوذ واقع شدن میباشد.
