بخشی از مقاله
چکیده
این پژوهش به منظور تعیین ارزش غذایی بوته خشک خیار وهندوانه استان کردستان انجام گرفت در این بررسی بعد از اتمام دوره برداشت میوه، بوته های به جا مانده آنها بر روی مزرعه که جزء پس مانده و ضایعات کشاورزی محسوب می گردند جمع آوری و پس از خشک شدن در هوای آزاد، خرمن کوبی شده و از آنها نمونه گیری بعمل آمد و در نهایت برای هر محصول5 نمونه به آزمایشگاه مؤسسه تحقیقات علوم دامی کرج جهت آنالیز شیمیایی ارسال گردید .
اندازه گیری ضرایب هضمی برروی 4رأس گوسفندنربالغ نژاد کردی به روش In vivo پروتئین خام، چربی خام، الیاف خام، انرژی خام، ان. اف .ای و ماده آلی بر حسب ماده خشک انجام . نتایج نشان داد که میانگین میزان ماده خشک،پروتئین خام، الیاف خام، چربی خام خیارو هندوانه به ترتیب : 92/54، 91/58، 92/46، 92/32 و 12/54، 11/36، 12/85، 11/7 در صد و کلسیم و فسفر 3/78، 5 /04 و 4/28، 20/09 میلی گرم در کیلو گرم به دست آمد. ضرایب هضمی ماده خشک، پروتئین خام، ماده آلی و الیاف خام خیار به ترتیب : 43/41 ، 54/94، 61/39 و 32/91 در صد و برای هندوانه 52/92، 51/1، 61/53 و 42/67 در صد بدست آمد.
مقدمه
یکی از مهمترین مسائلی که بشر با آن مواجه است ایجاد امنیت غذایی برای جمعیت رو به رشد جهان و در عین حال حفظ منابع طبیعی اعم از خاک، آب ، هوا و تنوع بیولوژیکی می باشد سهم بخش دام در اقتصاد جهان بس یار مهم می باشد، زیرا این بخش شامل تولید گوشت، شیر، پوست، الیاف، کود، نیروی کار و همچنین انباشت سرمایه می باشد .
مواد مذکور با س اختار رفاه اجتماعی بسیاری از جوامع روستائی گره خورده و به عنوان یک استراتژیک محسوب می گردند که به ثبات خانواده و نظام کشاورزی می 65 درصد هزینه های مربوط به - افزاید - - 2 .هزینه تأ مین مواد غذایی دام یکی از بالاترین هزینه ها می باشد، چنانچه نزدیک به70پرورش و نگهداری دام در رابطه با مسائل تغذیه ای می باشد بازده بیولوژیکی و تغذیهای یکی از اهداف اصلی پرورش حیواناتمزرعه ای به شمار می رود . زیرا از این رهگذر می توان با استفاده از این مواد خوارکی بخصوص موادی که قابل مصرف مستقیمنیست - در تغذیه حیوان بیشترین تولید ممکن را بدست آورده بدین سبب شناخت خواراکی ها و تأمین احتیاجات غذایی حیوان - .ازاصلی ترین فعالیت دامپروری محسوب می گردد
در حال حاضر با توجه به کمبود تولید علوفه برای تعذیه نشخوار کنندگان در کشور بایستی توجه بیشتری به استفاده ازضایعات محصولات کشاورزی و مواد غذایی غیر قابل مصرف انسانی معطوف داشت و با توجه به میزان چشمگیر بودن سطح هندوانه 1291 هکتار و خیار 1586 هکتار و افز ایش سالانه سطح زیر کشت آنها می توانند بعنوان منابع خوارکی جهت کشت آنها کاهش هزینه های دامداری و افزایش درآمد دامداران در کنار دیگر منابع در استان مورد استفاده قرارگیر ند . - 3 - هدف از انجام این بررسی تعیین ارزش غذایی و ضرایب هضمی مواد
مغذی خیار وهندوانه در استان کردستان بود.
مواد و روشها
بعد از برداشت برخی از محصولات صیفی جات نظیرخیار وهندوانه و مقدار ی شاخ و برگ که جزء ضایعات کشاورزی محسوب می شود بر روی زمین باقی می ماند این تحقیق از سال 1384 به مدت 3کشت محصولات صیفی جات مرسوم است به مرحله اجرا گذشته شد و بعد از تعیین ارزش غذایی ، ضرایب هضمی آنها به روش In vivo تعیین گردید
در این بررسی بعد از اتمام دوره برداشت میوه، بوته های به جا مانده آنها بر روی مزرعه که جزء پس مانده و ضایعات کشاورزی محسوب می گردند جمع آوری و پس از خشک شدن در هوای آزاد، خرمن کوبی شده و برای تعیین ارزش غذایی این پس مانده ها نمونه گیری بعمل آمد.
روش نمونه گیری به این صورت بود با توجه به سطح زیر کشت در هرشهرستان پس از تعیین روستاهای که کشت صیفی جات معمول است بر اساس روش نمونه برداری - طبقه بندی شده تصادفی - نمونه گیری از 15روستا که طوربه کاملاًتصادفی انتخاب شده ودر هر روستا از 3 مزرعه مربوط به 3 خانوار کشاورز به طور اتفاقی بعد ازاتمام میوه دهی اقدام به جمع آوری نمونه مورد نظر گردید و نمونه های هر 3 روستای همجوار با هم مخلوط شده و از آن دوباره نمونه گیری شد در نهایت برای هر محصول 5 نمونه به آزمایشگاه مؤسسه تحقیقات علوم دامی کشور جهت تعیین ارزش غذایی، ماده خشک، انرژی خام - کیلو گالری در کیلو گرم - ، پروتئین خام، چربی خام، ان. دی اف، کلسیم، فسفر، سدیم، پتاسیم، منیزیم، روی، مس، منگنز و آهن ارسال گردید.
بحث
این بررسی نشان داد که میزان مواد مغذی خیار و هندوانه به ترتیب شامل12/54 و 11/36درصد پروتئین خام 20/08 و 17/8درصد الیاف خام و ./8 و 1/02 درصد چربی خام بود، مقدار انرژی خام آنها به ترتیب 3591/8 و 3285/8 کیلو کالری در کیلو گرم بود.
با توجه به سطح مطلوب پروتئین خام و انرژی خام شاخ و برگ خیار و هندوانه و ضریب هضمی بالای این مواد در شرایطی که به صورت جداگانه و بدون ترکیب با مواد دیگر در تغذیه دام رسانده شوند و همچنین عملکرد مناسب دام - افزایش وزن دامهای مورد آزمایش - همچنین با توجه به میزان چشمگیر بودن سطح زیر کشت اقلام فوق - هندوانه 1291 هکتار و خیار 1586 هکتار - و افزایش سالانه سطح زیر کشت می توان بعنوان منبع خوارکی جهت کاهش هزینه های دامداری و افزایش درآمد دامداران، کاهش آلودگی محیط زیست همچنین افزایش درآمد دامداران در کنار دیگر منابع در استان مورد استفاده قرارگیرد.
نتیجه گیری
- می توان شاخ و برگ خیار و هندوانه و ارزش بالای آنها می توان این پس مانده ها را جیره نشخوار کنندگان استفاده نمود.
- انجام طرحهای تحقیقاتی برای تعیین نسبت مناسب از آنها در جیره ضروریست.
