بخشی از مقاله
چکیده
تحقیق حاضر به منظور تعیین ترکیب شیمیایی و میزان مواد معدنی و انرژي قابل متابولیسم حقیقی تصحیح شده براي تعادل صفر ازت پودر ضایعات کشتارگاهی طیور تولید شده در استان آذربایجان شرقی انجام شد. از دو واحد کشتارگاهی صنعتی فعال طیور سه نمونه به طور تصادفی در طول یک ماه تهیه شد. ترکیب شیمیایی نمونههاي پودر ضایعات کشتارگاهی طیور مطابق روشهاي استاندارد تعیین گردید.
بر اساس روش تجزیه تقریبی میانگین ماده خشک، پروتئین خام، عصارة اتري و خاکستر خام به ترتیب 91/5، 57/0، 23/8، 6/53 درصد بود. میانگین مقدار کلسیم و فسفر به ترتیب 1/30، 0/430 درصد تعیین شد. میانگین مقدار آهن، منگنز، روي، مس، سدیم و پتاسیم نمونههاي پودر ضایعات کشتارگاهی طیور به ترتیب 846 mg/kg،43 mg/kg،174 mg/kg و61 mg/kg و %0/617 و 0/533 درصد تعیین شد. انرژي قابل متابولیسم حقیقی با روش سیبالد و با استفاده از 24 قطعه جوجه گوشتی نر 80 روزه تعیین شد. میانگین انرژي قابل متابولیسم حقیقی سه نمونه به ترتیب 2798، 3518 و 3220 کیلوکالري در کیلوگرم تعیین گردید.
نتایج این تحقیق نشان میدهد ترکیب شیمیایی و انرژي قابل متابولیسم حقیقی پودر ضایعات کشتارگاهی طیور استان آذربایجان شرقی با مقادیر ارائه شده در جداول استاندارد تغذیهاي متفاوت است و بهتر است که از این اطلاعات در تنظیم جیرههاي غذایی عملی طیور استفاده شود.
مقدمه
هزینه خوراك تقریباً 70 درصد کل هزینه تولید حیوان را شامل میشود، بنابراین متخصصین تغذیه همواره سعی میکنند با استفاده از روشهاي مختلف هزینههاي مربوط به خوراك را در پرورش طیور کاهش دهند. پودر ضایعات کشتارگاهی طیور یکی از محصولات فرعی است که در کشتارگاههاي صنعتی طیور ضمن تولید گوشت مرغ براي انسان از فرآوري قسمتهاي غیرخوراکی لاشههاي طیور بدست میآید. به طور کلی ترکیب شیمیایی پودر ضایعات کشتارگاهی طیور به نوع و ترکیب منبع مادة خام، زمان نگهداري مواد خام قبل از فرآوري، روش عمل آوري، میزان فشار و دما در حین تهیه و میزان خاکستر موجود در مادة خام بستگی دارد.
با توجه به اینکه پودر ضایعات کشتارگاهی طیور در ایران با تکنولوژي سادهاي تولید میگردد، بنابراین ممکن است ترکیب متفاوتی از آنچه که در جداول استاندارد تغذیهاي وجود دارد، داشته باشد. در سالهاي اخیر میزان تولید پودر ضایعات کشتارگاهی طیور در ایران و به ویژه در استان آذربایجان شرقی رشد چشمگیري داشته است، بنابراین لازم است که این مادة خوراکی مورد ارزیابی عملی قرار گیرد. این تحقیق به منظور تعیین ترکیب شیمیایی و انرژي قابل متابولیسم حقیقی پودر ضایعات کشتارگاهی طیور استان آذربایجان شرقی انجام گرفت.
مواد و روشها
نمونههاي مورد نیاز براي تعیین ترکیب شیمیایی و انرژي قابل متابولیسم حقیقی پودر ضایعات کشتارگاهی طیور از دو کشتارگاه صنعتی طیور فعال استان آذربایجان شرقی تهیه شد. میزان رطوبت، مادة خشک، پروتئین خام، عصارة اتري، خاکستر هر یک از نمونهها بر اساس روش تجزیه تقریبی تعیین گردید
مقدار کلسیم - Ca - با روش تیتراسیون کمپلکسومتریک1 و فسفر با روش اسپکتروفتومتري تعیین شد . - مقادیر سدیم و پتاسیم نمونههاي پودر ضایعات کشتارگاهی طیور به روش نورسنجی شعلهاي، آهن، روي، مس و منگنز طبق روش جذب اتمی تعیین گردید. براي تعیین انرژي قابل متابولیسم حقیقی از روش سیبالد با روش تغذیه دقیق استفاده شد
بدین منظور 24 قطعه جوجه گوشتی نر80 روزه که از لحاظ وزن بدنی به یکدیگر نزدیک بود - میانگین وزن 2280±47 گرم - انتخاب شد. پیش از هر وعده تغذیه، خروسها 24 ساعت گرسنه نگه داشته شدند. هر نمونه در شش تکرار به طور کاملاً تصادفی مورد تغذیه قرار گرفت و تعداد شش قطعه نیز براي تعیین میزان دفع انرژي با منشاء داخلی گرسنه نگه داشته شدند 72 - ساعت - . دورة جمع آوري مدفوع 48 ساعته اعمال شد. مدفوع جمع آوري شده تا روز انجام آزمایش در فریزر تحت دماي -18 درجه سانتیگراد قرار گرفت. براي تعیین انرژي قابل متابولیسم حقیقی تصحیح شده براي تعادل نیتروژن صفر از رابطه زیر استفاده شد.
در این رابطه:TMEn انرژي قابل متابولیسم حقیقی تصحیح شده نیتروژن بر حسب کیلوکالري بر کیلوگرم Fi، میزان خوراك مصرفی بر حسب گرم، GEf، میزان انرژي خام خوراك مصرفی، E، میزان ماده خشک مدفوع، GEe، میزان انرژي خام مدفوع، NR2 ، تخمین میزان ابقاء نیتروژن در گروه تغذیه شده است. قابلیت متابولیسمی پودر ضایعات کشتارگاهی طیور را با تقسیم نمودن انرژي قابل متابولیسم حقیقی - TMEn - بر انرژي خام - GE - محاسبه شد
قابلیت هضم ماده خشک حقیقی از اختلاف مقدار خوراك مصرفی و مقدار دفع مدفوع برا اساس ماده خشک و اضافه نمودن دفع - محاسبه شد. آمارههاي توصیفی با استفاده از نرم افزار آماري SAS تعین شد
نتایج و بحث
ترکیب شیمیایی و محتواي مواد معدنی پودر ضایعات کشتارگاهی طیور در جدول 1 ارائه شده است. میانگین ماده خشک نمونههاي پودر ضایعات کشتارگاهی طیور 91/5 - درصد - از مقدار ارائه شده 93 - درصد - در جدول احتیاجات مواد مغذي طیور - 7 - اندکی کمتر است. نجف آبادي و همکاران مقدار میانگین ماده خشک ده نمونه از پودر ضایعات کشتارگاهی طیور را 94/8 درصد گزارش کردند . - 6 - مقدار پروتئین خام پودر ضایعات کشتارگاهی طیور 57 - درصد - با مقادیر پروتئین خام گزارش شده توسط - 7 - NRC و حسین زاده و همکاران - 4 - و جانمحمدي و همکاران - 5 - هماهنگی داشت ولی از مقدار 63 - درصد - گزارش شده توسط ساملی و همکاران - 3 - کمتر بود. به نظر میرسد تنوع در منبع مادة خام و میزان آلودگی به پر در حین تولید علت اصلی این تفاوتها باشد.
مقدار چربی خام نمونههاي پودر ضایعات کشتارگاهی طیور 23/4 - درصد - از مقادیر گزارش شده در - 7 - NRC بیشتر بود که با نتایج حسین زاده و همکاران - 4 - و نجف آبادي و همکاران - 6 - و جانمحمدي و همکاران - 5 - هماهنگی داشت. ساملی و همکاران - 3 - مقدار چربی خام را به ترتیب 11/8 درصد گزارش نمودند. علت بالا بودن میزان چربی در نمونههاي مورد آزمایش این است که چربی از محصول نهایی حذف نمیشود و کشتارگاههاي صنعتی فاقد سیستم پالایش چربی هستند.
میزان خاکستر پودر ضایعات کشتارگاهی طیور 6/53 - درصد - بود که با نتایج حسین زاده و همکاران - 4 - و جانمحمدي و همکاران - 5 - هماهنگی داشت. با توجه به اینکه پاي مرغها در ایران مصرف خوراکی دارد بنابراین به نظر میرسد مقدار خاکستر در نمونههاي پودر ضایعات کشتارگاهی طیور ایران کمتر از مقادیر ارائه شده در کشورهاي پیشرفته باشد. مقدار کلسیم و فسفر - به ترتیب 1/3 و 0/43 درصد - با مقادیر گزارش شده توسط حسین زاده و همکاران - 4 - و جانمحمدي و همکاران - 5 - هماهنگی داشت ولی از مقادیر گزارش شده در - 7 - NRC و نجف آبادي و همکاران - 6 - - به ترتیب 3 و - 1/7 کمتر بود. به نظر میرسد علت اصلی این تفاوتها اختلاف در مقدار جداسازي پاهاي طیور در کشتارگاههاي صنعتی باشد، که به مصرف انسان میرسد و در تهیه پودر ضایعات کشتارگاهی شرکت نمیکند.
مقادیر انرژي خام و انرژي قابل متابولیسم حقیقی - TMEn - و تراکم نسبی انرژي قابل متابولیسم پودر ضایعات کشتارگاهی طیوردر جدول 2 ارائه شده است.
پستی و همکاران - 8 - میانگین انرژي خام 8 نمونه از پودر ضایعات کشتارگاهی طیور را 4842 کیلوکالري بر کیلوگرم گزارش کردند.
دال و همکاران - 2 - میانگین انرژي قابل متابولیسم حقیقی 22 نمونه از پودر دورریز کشتاري طیور را 4629 کیلوکالري بر کیلوگرم گزارش کردند.
نجف آبادي و همکاران - 6 - مقدار میانگین انرژي خام پودر ضایعات کشتارگاهی طیور 5645 کیلوکالري بر کیلوگرم گزارش کردند. در تحقیق حاضر مقدار میانگین انرژي خام14 نمونه پودر ضایعات کشتارگاهی طیور 6030 کیلوکالري بر کیلوگرم بدست آمد و میانگین انرژي قابل متابولیسم حقیقی 3031 کیلوکالري بدست آمد. میزان انرژي خام بالا در پودر ذضایعات کشتارگاهی طیور ایران ناشی از وجود چربی خام بالا در این محصول است. این حالت براي انرژي قابل متابولیسم حقیقی نیز صادق است.
با افزایش مقدار قابلیت هضم حقیقی ماده خشک پودر ضایعات کشتارگاهی طیور، مقدار انرژي قابل متابولیسم حقیقی نیز افزایش مییابد. در این تحقیق بیشترین قابلیت هضم حقیقی ماده خشک مربوط به نمونه دو پودر ضایعات کشتارگاهی طیور 64/97 - درصد - بود. همچنین بیشترین مقدار انرژي قابل متابولیسم حقیقی نیز مربوط به آن نمونه بود. همچنین تراکم نسبی انرژي قابل متابولیسم نمونه دو بیشتر از دو نمونه دیگر بود بنابراین این حالت میتواند بیشتر بودن انرژي قابل متابولیسم حقیقی این نمونه را نسبت به دو نمونه دیگر توجیه نماید.
جدول .1 ترکیب شیمیایی و میزان مواد معدنی نمونههاي پودر ضایعات کشتارگاهی طیور
جدول .2 مقادیر انرژي خام و انرژي قابل متابولیسم حقیقی - TMEn -
نتیجه گیري
به طور کلی ترکیب شیمیایی و میزان مواد معدنی نمونههاي پودر ضایعات کشتارگاهی طیور استان آذربایجان شرقی با مقادیر ارائه شده در جداول استاندارد تغذیهاي متفاوت است و نیاز است در جیره نویسی عملی طیور این نتایج مورد استفاده قرار گیرد.
