بخشی از مقاله
چکیده
امروزه گردشگری به صورت یکی از مهم ترین نیرو های محرک توسعه اقتصادی در بسیاری از کشور های جهان درآمده است ، اما هنوز این صنعت در ایران به جایگاه خود دست نیافته و همچنان صنعت نفت به عنوان اولین صنعت در جهت توسعه ی اقتصادی مطرح می شود. اما در رونق گردشگری عوامل متعددی از جمله طبیعت زیبا ، متنوع ، آداب و رسوم، پیشینه تاریخی و فرهنگ کشور ها ، افزایش اوقات فراغت ، افزایش درآمد خانوار ها و نیاز های زندگی آنان دخالت داشته است.
این فعالیت با رعایت الگوهای پایداری توانایی تغییرات شگرفی در فضاهای طبیعی شهر وروستا به همراه تاثیرات اقتصادی را دارد. منطقه ی طارم از توابع استان زنجان به عنوان یک منطقه ی روستایی هنوز نتوانسته به جایگاه شایسته ی خود دست یابد این در حالی است که این منطقه دارای تمام ویژ گی های گردشگری است که در صورت توسعه می تواند به بالاترین درجه ی اقتصادی دست یابد. جهت دستیابی به راهبردهای گردشگری ، بکارگیری شاخص های زیست محیطی ،اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی ،تاریخی و اکولوژیکی ضروری است .
در این مقاله سنجش توسعه ی گردشگری در منطقه ی طارم از چهار بعد بررسی شده و از مدل SWOT برای شناسایی نقاط قوت ،ضعف،فرصت ها وتهدید ها و ار ائه ی راهکار های مناسب برای دستابی به توسعه ی اقتصادی استفاده شده است.نتایج تحقیق نشان می دهد که داشتن آب وهوای متنوع مهم ترین نقطه قوت وکمبود امکامات رفاهی از نقاط ضعف این منطقه می باشد در ضمن ایجاد انگیزه سفر و از بین بردن محیط طبیعی به ترتیب از مهم ترین فرصت وتهدید این منطقه ی روستا نشین می باشد.
مقدمه
درقرن حاضر سیر وسیاحت در سرزمین های مختلف همواره جزئی از نیاز های زندگی انسان و یکی از روش های پررونق گذران سالم اوقات فراغت از دوران کهن به شمار می رود. و در دوران حاضر به عنوان دومین منبع سود اور در اقتصاد جهانی است وبهترین راه تعامل در بین انسان ها می باشد چرا که از این طریق هزاران ناگفته های انسانی رابرای سرزمین های دور ونزدیک به ارمغان می اورد. مطالعات به عمل امده گویای این واقعیت است که صنعت گردشگری بر خلاف سایر صنایع تولیدی دیگر نیست بلکه وجود جاذبه های جالب به تنهایی در جلب گردشگر نمی تواند عامل تعیین کننده باشد باید گفت در این میان پدیده های متعددی همانند بهداشت محیط ،وجود اماکن رفاهی ،اقامتی و پذیرائی مناسب ،امنیت منطقه ای ،احترام متقابل افراد ،تامین نیازمندیهای عمومی ، وجود راه های ارتباطی و مسایل متعدد دیگری مطرح است که در صورت عدم وجود آنها این صنعت دچار مشکل خواهد شد.
امروزه متاسفانه واژه ی گردشگری با بازدید از بناهای تاریخی وقدیمی اشتباه شده و جنبه های اکوتوریستی ان کاملا نادیده گرفته می شود . همین که از گردشگری صحبت به میان می اید یک بنا، عمارت یا پل تاریخی به ذهن متبادر می شود ، در حالی که حیات وحش ، منابع طبیعی ، بیابان ها ، آبشار ها و ... می تواند گردشگران را به منطقه بکشاند .
در مقاله ی حاضر به منظور بهره گیری هرچه بیشتر از منطقه ی مورد مطالعه - طارم - در استان زنجان و معرفی آن به گردشگران داخلی وخارجی به ارائه ی راهکار ها واستراتژی ها در جهت مقابله با نقاط ضعف وتهدید ها از مدل SWOT که یکی از مدل های مناسب تعیین راهبرد گردشگری روستایی است ،پرداخته شده که این مدل ونتایج حاصل از آن می تواند به توسعه گردشگری در این منطقه روستایی کمک کند و این مقاله با شناخت پتانسیل ها ونقاط ضعف ،قوت،فرصت وتهدید ها سعی در جهت پاسخگویی به سئوالات زیر می باشد :
-1راهبردهای توسعه گردشگری روستایی در منطقه طارم علیا چیست؟
-2 موانع و مشکلات توسعه گردشگری منطقه چه می باشد ؟
روش تحقیق
در این مقاله جهت دستیابی به اهداف ذکر شده در بالا و تعیین راهبردهای گردشگری روستایی از روش توصیفی Bتحلیلی ،کتابخانه ای ،میدانی وهمچنین برای تهیه ی نقشه ها از نرم افزار arcview و arcgis استفاده شده است. ابتدا به مباحث نظری تحقیق ودر ادامه ی کار برای شناسایی نقاط قوت - ضعف وفرصت ها و- تهدیدها از الگوی SWOT استفاده شده است. بعد از شناخت استعداد ها به هر کدام از توان های منطقه بر اساس الویت و ارزش بیشتر داشتن وزن داده وسپس الویت بندی نهایی مشخص و در ادامه ی کار راهکار ها تعیین شد.
مبانی نظری
اصطلاح گردشگر و گردشگری از قرن 19 معمول شد. در ان زمان اشراف زادگان فرانسه می بایست برای تکمیل تحصیلات و کسب تجربه های لازم اقدام به مسافرت می نمودند ، این جوانان در ان زمان گردشگر نامیده می شدند و بعد ها در فرانسه این اصطلاح در مورد کسانی به کار می رفت که برای سرگرمی و وقت گذرانی و گردش به فرانسه سفر می کردند و بعدا با تعمیم بیشتر به کسانی اطلاق می شد که اصولا به این منظور به سفر می رفتند
هم اکنون طبق " سازمان جهانی گردشگری " گردشگر کسی است که به سرزمین یا کشوری غیر از جایی که اقامت دایمی دارد ،سفر کند وحداقل یک شب و حد اکثر یکسال در انجا می ماند و دلیل عمده مسافرتش اشتغال به کاری به منظور دریافت دستمزد نیست ، اما کامل ترین تعریف را" ارتور بورمن " در سال 1930 گردشگری را اینگونه تعریف کرده است : مجموعه مسافرت هایی را در بر می گیرد که به منظور استراحت و تفریح و تجارت یا دیگر فعالیت های شغلی انجام می گیرد وغیبت دائم گردشگر از محل سکونت دایم خود در طی مسافرت وقتی و گذرا می باشد. بدیهی است کسانی که اقدام به مسافرت های شغلی منظمی بین محل کار وزندگی خود می کنند مشمول این تعریف نمی شوند
گردشگری روستایی در نیمه دوم قرن هجدهم در انگلستان واروپا ظاهر شد تا اوایل نیمه دوم قرن هجدهم یعنی تا انقلاب صنعتی افراد نسبتا کمی میل به سفر وگردشگری داشتنداما اندیشه پایگذاری این گونه گردشگری به منظور
بازدید مناطق روستایی که شامل اهداف تفریحی می باشد بعد از شهر نشینی سریع به دنبال انقلاب صنعتی به وجود آمد .
گردشگری روستایی نقش بسیار زیادی در ازدیاد سرمایه ،کیفیت مناظر طبیعی وحفظ فرهنگ و سنت روستاها دارد در واقع گردشگری روستایی می تواند به کلیه فعالیت ها و خدماتی گفته شودکه به وسیله کشاورزان مطرح و روستاها برای تفریح واستراحت وجذب گردشگران ونیز کلیه فعالیتهایی که به وسیله گردشگران در نواحی روستایی صورت می گیرد گفته شود که می تواند شامل گردشگری کشاورزی ،مزرعه،طبیعی وگردشگری فرهنگی باشد.
انواع گردشگری روستایی عبارتند از :
-1گردشگری طبیعی: به طور عمده در تعامل با جاذبه های اکولوژیکی است.
-2گردشگری فرهنگی: مرتبط با فرهنگ ،تاریخ،میراث فرهنگی وباستانی مردم روستایی است.
-3گردشگری بومی: نوعی از گردشگری که علاوه بر تعامل با جاذبه های طبیعی با هنجار ها وزندگی مردم نیز در ارتباط می باشد.
-4گردشگری دهکده ای: در این نوع گردشگری گردشگران با خانوارهای دهکده زندگی ودر فعالیت های روستاییان شرکت می کنند.
-5گردشگری کشاورزی: در این نوع گردشگری گردشگران بدون ایجاد پیامد های منفی در فعالیت های کشاورزی روستا مشارکت می کنند.
گردشگری وتوسعه ی اقتصادی
گردشگری یکی از سرچشمه های دگرگونی وتغییر در هر جامعه می باشد. ازطرفی هر نوع توسعه الزاما با دگرگونی همراه خواهد بود. بنابراین گردشگری وتوسعه دارای تاثیرات مستقیم و غیر مستقیم ،مثبت و منفی ،،ملموس وناملموس ،بلند مدت وکوتاه مدت و کمی وکیفی خواهد بود.
بازاریابی و جوانب اقتصادی در توسعه ی گردشگری کشور از اهمیت ویژه ای برخوردار است - پوراحمد،سال78،ص. - 3 به طوری که امروزه صنعت گردشگری یکی از صنایع پیشرو اقتصادی در سطح دنیاست. با توجه به تعداد عناصر خدمات وابسته به صنعت گردشگری ، فقط اشتغال زایی در این بخش قابل توجه می باشد امار ها حاکی از این است که به ازای هر تخت - محل اسکان هر جهانگرد - در کل تقریبا 1الی 2شغل ایجاد می شود البته چنین آماری در ایران ودر کشور های جهان سوم به عدم تجهیز به تکنولوژی پیشرفته فن اوری اطلاعات و صنایع هوشمند به 4 الی 5 شغل می رسد. در کنار تاثیرات اقتصادی فوق، صنایع دستی نظیر گلیم،قالی، جاجیم،گیوه ورشو سازی رشد وگسترش یافته و علاوه برایجاد اشتغال وکسب در امد برای افراد محلی از فراموشی ونابودی این صنایع جلوگیری می گردد .
اما متاسفانه در کشور ایران بطور عموم و در منطقه ی طارم به طور اخص نسبت به مزایای گردشگری و سود حاصل از ان یک نا اگاهی وجود دارد که ناشی از عدم حمایت از این صنعت می باشد.
