بخشی از مقاله
چکیده:
به منظور تعیین وبررسی امکان بهبود کارایی فنی واحدهاي پرواربندي گوساله در استان گیلان آن تحقیق حاضردر دو فازانجام شد. در فاز اول، تعداد 70 واحد پرواربندي فعال با ظرفیت اسمی 20 راس و بیشتر تحت پوشش قرارگرفت. اطلاعات لازم از این واحدها طی یک دوره پرواربندي جمع آوري و کارایی فنی آنها تعیین شد. بر اساس نتایج فازاول، میانگین کارایی فنی در 70 واحد پرواربندي مورد مطالعه 47/02 درصد بود.
در فاز دوم 20 واحد پرواربندي که بیشترین کارایی فنی را داشتند انتخاب شده و به طور تصادفی در 2 گروه 10 تایی - آزمایشی و شاهد - قرار داده شدند. درگروه آزمایشی، طی یک دوره پرواربندي اصول علمی پرواربندي رعایت شد ودرگروه شاهد نیز پرواربندي به روش معمول توسط دامدارصورت گرفت. کارایی فنی واحدها تعیین شد ومیانگین هاي کارایی فنی دوگروه شاهد و آزمایشی با یکدیگرمقایسه شد. براساس نتایج فاز دوم، میانگین کارایی فنی درگروه آزمایشی60 درصد و در گروه شاهد 33 درصد بود و بین دو گروه آزمایشی و شاهد تفاوت معنی دار وجود داشت - . - p<0/05 بنابراین با آموزش صحیح دامداران و با رعایت نمودن اصول علمی پرواربندي می توان کارایی فنی واحدهاي پرواربندي گوساله در استان گیلان را افزایش داد.
مقدمه:
استان گیلان با دارا بودن 567320 راس گاو ، 7/25 درصد از کل گاوهاي کشور را دارد. همچنین تعداد 177 واحد پرواربندي گوساله 20 راسی و بیشتر با ظرفیت کل 15230 راس گوساله در یک دوره پرواربندي و با تولید 25360 تن گوشت قرمز در سال در استان گیلان وجود دارد - . - 4 تحقیقات نشان داده است عواملی چون وزن شروع پروار ، جنس ، کمیت و کیفیت خوراك دام ، عوامل محیطی، طول مدت پروار، نژاد ، نحوه اشتغال مدیر واحد ، سطح سواد دامدار و استفاده از مکمل هاي معدنی و ویتامینی بر کارایی فنی واحدهاي پرواربندي موثر است 3 - و . - 7 کارایی فنی به عنوان توانایی براي تبدیل موثر نهادههاي فیزیکی به محصول فیزیکی تعریف شده است.
کمیتی است فیزیکی که بر حسب نسبت ستانده به نهاده سنجیده میشود. مانند عملکرد در هکتار محصولات زراعی یا نرخ تبدیل خوراك دام به محصولات دامی. به عبارت دیگر کارایی فنی، نسبت محصول واقعی یک مزرعه به ماکزیمم محصول ممکن از لحاظ فنی در سطح منابع داده شده می باشد - . - 8 اهداف تحقیق حاضرعبارت بودند از: -1 تعیین کارایی فنی واحدهاي پرواربندي گوساله استان گیلان -2 بررسی تاثیر بکار گیري اصول علمی پرواربندي بر روي کارایی فنی واحدهاي پرواربندي گوساله استان گیلان -3 ارایه راهکار هاي عملی به منظور بهبود کارایی فنی واحدهاي پرواربندي گوساله استان گیلان.
مواد و روش ها:
این تحقیق در دو فاز اجرا شد. در فاز اول با استفاده از روش نمونه گیري طبقه بندي شده با انتساب متناسب، تعداد 70 واحد پرواربندي فعال با ظرفیت اسمی 20 راس و یا بیشتر تحت پوشش قرار گرفت و به روش پرسشنامه اي اطلاعات لازم از این واحدها طی یک دوره پرواربندي جمع آوري شد و با استفاده تابع تولید مرزي قطعی کارایی فنی واحدها تعیین شد. لازم به توضیح است که براساس نتایج طرح هاي تحقیقاتی خاتمه یافته مرکز تحقیقات کشاورزي و منابع طبیعی گیلان - 3 و - 4 نکات و موارد زیر در گروه آزمایشی بکار گرفته شد: ماه شروع پرواربندي: مهر وزن شروع پروار: بومی150= کیلو ، دورگ250= کیلو ، هلشتین350= کیلو مدت پرواربندي: بومی4 = تا 6 ماه ، دورگ و هلشتین8= تا 10 ماه نحوه خرید گوساله: توزین گوساله هنگام خرید نحوه خوراك دادن: کاه خرد شده با مواد متراکم مخلوط شود.
تعداد دفعات خوراك دادن : 3 وعده در روز 6 - صبح، 12 ظهر و 6 عصر - دسترسی به آب آشامیدنی و نمک لیسیدنی آزاد ماه فروش گوساله: بهمن ، تیر نحوه فروش گوساله: کشتار شده و بر اساس قیمت لاشه نحوه تهیه خوراك: آماده سازي و یا نظارت مستقیم توسط دامدار صورت گیرد. خرید کاه و سایر اقلام خوراك دام در فصل مناسب ، با کمترین قیمت و ذخیره آن. داشتن باسکول - قپان - براي توزین دام و خوراك دام.
انجام واکسیناسیون به موقع دام. نتایج و بحث:
بر اساس نتایج فازاول، میانگین کارایی فنی در 70 واحد پرواربندي مورد مطالعه 47/02 درصد بود. میانگین کارایی فنی در واحدهایی که نژادهاي بومی، دورگ و هلشتین پرورش می دادند به ترتیب 0/50 ، 0/43 و 0/44 بود. اثر نژاد بر روي میانگین کارایی فنی معنی دار نبود - . - p>0/05 در ضمن 55/7 درصد از واحدها به پرورش گاو بومی اقدام نموده و فقط 5/7 درصد از واحدها ازنژاد هلشتین براي پرواربندي استفاده می کردند.
همچنین میانگین افزایش وزن روزانه در نژادهاي بومی، دورگ و هلشتین به ترتیب 689 ، 684 و 930 گرم بود. همچنین میانگین وزن اولیه به ترتیب 184 ، 242 و 366 کیلوگرم و میانگین وزن پایانی به ترتیب 286 ، 346 و 462 کیلوگرم بود. بر اساس گزارش تیموري، عبدالرضا - 2 - ، میانگین افزایش وزن روزانه در گوساله هاي بومی، دورگ و اصیل کل کشور به ترتیب 0/730 ، 1/04 و 1/18 کیلوگرم بود که بیشتر از مقادیر بدست آمده در تحقیق حاضر بود. علت این بود که در تحقیق حاضر فقط از داده هاي مربوط به استان گیلان استفاده شد و منابع داده اي دو تحقیق با یکدیگر متفاوت بوده است.
بر اساس نتایج فازدوم، میانگین کارایی فنی درگروه آزمایشی60 درصد و در گروه شاهد 33 درصد بود و بین دو گروه آزمایشی و شاهد تفاوت معنی دار وجود داشت - . - p<0/05 همچنین براي دستیابی به کارایی فنی بیشتر، بهترین زمان خرید گوساله مهر ماه وهمچنین بهترین زمان فروش گوساله براي نژاد بومی بهمن ماه و براي نژادهاي دورگ و هلشتین تیر ماه پیشنهاد می شود. پیشنهاد می شود دامداران گوساله هاي خود را در پایان دوره پرواربندي کشتارنموده و براساس وزن لاشه وقیمت روزلاشه به فروش برسانند. درضمن خرید گوساله براساس وزن زنده صورت گیرد.خوراك به صورت کاملاً مخلوط شدهدر اختیار دام قرار گیرد.
تعداد دفعات خوراك دادن سه نوبت در روز باشد ودرساعت هاي 6 صبح،12 ظهر و 18 عصر صورت گیرد. اقلام خوراك دام در فصل مناسب، از نزدیکترین مکان و با کمترین قیمت خریداري و انبار شود. در پرواربندي ها قپان و ترازو وجود داشته باشد و از آنها براي توزین دام و خوراكحتماً استفاده شود.ضمن رعایت اصول بهداشت و درمان، مایه کوبی به موقع گوساله ها به ویژه علیه تب برفکی صورت گیرد.
پیشنهاد می شودکنترل و نظارت مناسبتري بر تولید خوراك متراکم به عمل آید و ضمن ایجاد تنوع در اقلام خوراکی مورد استفاده، در تنظیم جیره هاي متوازن نیز کمکهاي فنی و کارشناسی به آنها انجام شود. براساس نتایج تحقیق حاضر، باآموزش صحیح دامداران و رعایت نمودن اصول علمی پرواربندي می توان کارایی فنی واحدهاي پرواربندي گوساله در استان گیلان را افزایش داد و از راهکار عملی و الگوي مناسب پرواربندي گوساله در استان گیلان رعایت نمودن نکات و مواردبکارگرفته شده در گروه آزمایشی تحقیق حاضر است.
