بخشی از مقاله
چکیده
دنیای کتابهای تصویری سالهایی است از حضور نوعی از تصویرگری بهره میبرد که تصویرسازی تالیفی نام گرفته، فرمی منحصر به فرد از هنر تصویرسازی که با زبان بصری از حیث عناصر دیداری و کیفیت های بصری سخن میگوید، این فرم هنری علاوه بر ظاهر ساده-اش، غنی، چندلایه و پیچیده است که بهترین شکل و خروجی آن را در رمانهایگرافیکی، کتابهای تصویری و کمیکها میتوان یافت. آثاری که مولف و تصویرگر آنها یک شخص است و اثر تولید شده در بخش سفارش و پذیرش سفارش، توسط یک نفر تنظیم شده و علت منحصر به فرد بودن این آثار در همین نکته است. اصولا رمانهای گرافیکی و نوبلها برای گروه سنی »ج« به بالا طراحی میشوند، اما نوع تصاویر ارائه شده از مرز گروههای سنی خاص گذشته و هر مخاطبی را به تماشا فرامیخواند؛ در ساختار تجسمی این کتابها نوعی از سازماندهی روایتی تصویر بکار گرفته میشود که در واقع مخاطب اثر یک دانای کل بنظر میرسد، زیرا هر آن چیزی که برای تصویرگر عنصری مفهومی یا کاربردی باشد،به خدمت می گیرد تا بتواند الهامات و طرحهای خویش را به ثبت برساند و در ورای این ثبت به تغییری حتی کوچک در دید مخاطب از موضوع تصویر خویش برسد.
تصویرگرمولف با فراغ بال و به دور از محدودیتهایی که متون مختلف برای وی ایجاد میکنند، دنیایی شخصی را سازماندهی کند. روایتی که الهامات، اندیشهها و ایدههای پرورش یافتهی خویش در طول حیات اوست و معرف شیوهی بیان و نگاه او به موضوعات مختلف و جهان پیرامون خود. تصویرگر به واسطه-ی تسلط و مهارت در تفکر و اندیشه به علاوهی تبحر در اجرای تخیلات فردی به فضاسازی-های متنوعی دست مییابد و با نشانهشناسی، رمزگزاری و رمزگشایی در ساختار تجسمی، مخاطب را با گوشههایی از هستی آشنا میکند، همچنین موضوعات و ایدههایی تازه، با نگاهی ویژه و بدیع در کتاب مطرح میشود که میتواند خواننده را خارج از قرادادهای زبانی، به یک تفسیر متفکرانه و پیچیده دعوت کند.
در این مقاله به دلیل گرایش تصویرگران ایرانی به تصویرسازی داستانی برای نوجوانان از کتابهای مصور ایرانی و همچنین کتابهای رمانگرافیکی و نوبلهای خارجی استفاده کردهام که مهارت تصویرگران جهانی را در ساخت و ابداع کتابهای پست مدرنیستی یا به عبارتی رمانهای تصویری نوجوان نشان میدهد. در این مقاله سعی بر آن بوده تا با مهمترین رسالت تصویرگری یعنی روایتگری در رمان نوجوان به شکل کتاب تصویری و تفاوت آن با کتاب مصور که با متن کمال مییابد آشنا شویم و حدفاصل این دو مقوله را در سازههای روایتی تصویری جستجو کنیم.
کلیدواژهها: رمان گرافیکی- روایت- پیرنگ- زمان- شخصیت.
.1 مقدمه تصویرگری تالیفی و رمان نوجوان
به زعم نگارنده تصویرگری تالیفی نوجوان یا تصویرسازی رمانگرافیکی ویا تصویرسازی پسامدرنیستی که وامدار تمام گونههای طراحی تخصصی در تصویرسازی و شناخت انواع فضاسازی است، طلایه دار حرکتی نو و رویکردی بدیع در ساخت کتابهای تصویری و روایتی است که تمامی رمزگانهای زبانی و نوشتاری را در زبان تصویر برای خوانش بیننده یا مخاطب نوجوان بکار میگیرد، برای از بین بردن محدودیتهای متنی و به سمت نشانههای فرامتنی پیش میرود و با توصیف رویدادها به روایتها جهت میدهد و نکات مهمی را با منطقی بصری و آگاهی از نقش شخصیتها برای روایتخوان یا بینندهی تصویر، در فاصله-های زمانی و مکانی مشخص با مهمترین نوع رسانه نوجوان که آن را کتاب مینامیم با صراحت و تلویح و اسلوب گفتمانی فردی - شخصی - که رسالت هر تصویرگرمولف است بیان میکند. نگارنده بعد از تحقیق در حوزههای مرتبط در تصویرگری و بررسی ده ساله در کتاب های مصور، تفاوت این نوع از تصویرگری با عنوان تصویرگریتالیفی را با توجه به شباهتها و تفاوتهای ساخت تصویر در کتابهای نوجوان در این مقاله در چند بخش مورد بررسی قرار خواهد داد.
تصویرگری رمانها و گرافیک نوبلهای نوجوانان را بیشک باید یکی از مهمترین تصویرسازیهای امروز جهانِ کتابهای نوجوانان بشماریم و تصویرگریتالیفی را مهمترین دست آورد طراحان خلاق تصویرگر. با توجه به این نکته که منظور از گرافیک نوبلها کتاب-های کمیک استریپ نیست بلکه نوعی از کتاب تصویری نوجوان است که نویسنده و تصویرگر آن یک شخص است و موضوع و محتوی کتاب هدفی مشخص را دنبال میکند. تصویرگری تالیفی گفتههای دیداری است که نه تنها به موضوعات تصویری قابل فهم میپردازد بلکه با استناد به نشانه گذاری روی مفاهیم پیچیده، دستکم تعریفی جدید را رقم میزند. در رمانهایگرافیکی یا نوبلها که بار اصلی شکلگیری روایت بر دوش تصویر است، ضرورت درک روایت، تصویرگر را به ورطه کشف و شهود راهنمون میشود و میان تجربه و حضور ملموس اشیاء، موهبتها و شخصیتهای انسانی، حیوانی و... به بازسازی آنها و یا به عبارتی به فرانمایی آنها میپردازد و از سویی، با ثبت نشانه های معنا شناختی مخاطب را در حیطهی آزمونی تصویری و دیداری ِمتفاوت از گذشته قرار میدهد.
حتی ممکن است فرآیند طراحی از ترکیب دو عنصر آشنا منجر به موجودی عجیب و غیر واقعی گردد و یا در حالتی متفاوت، تصویرگر فضاهای فرا واقعی و عناصر فرا واقعی را تجربه کند. به هر روی تصویرگرمولف از نشانههای معنا شناختی همواره اهداف فرهنگی را جستجو میکند که با انسان وافکار او گره خورده است. تصویرگران مولف بطور عام از نگاه و زاویه دید و جهان بینی به دنبال بلاغت وتمایز هستند و حس زیبایی شناسی آنها اگر این گفته بند تو کروچه را بپذیریم که زیبایی یک فعالیت روحی صاحب حس است نه صفت شیئی محسوس-در آثار تصویرگران مولف به وفور دیده میشود. بعد از بررسی گونههایی از کتابهای تصویرگران مولف به نتیجهای از برخورد با موضوعات متفاوت رسیدم و آن سعی در ایجاد برخوردی خلاقانه با موضوع بود که دست مایه کار کتاب آنها می شد. مثلا سینما برای سلزنیک، هویت برای شان تن و... ودر همهی آنها تفاوت چندگانه در برخورد با طراحی کلی و فریم بندی، سازههای روایتی تصویر و... و حتی
