بخشی از مقاله
چکیده:
با اینکه تنوع زیستی حاصل میلیونها سال تکامل است، واژه ی تنوع زیستی نسبتا جدید و گویا در سال 1985 ابداع شده است. تنوع زیستی یعنی گوناگونی حیاتی بر روی زمین، یعنی تمام جانداران، گونه ها، جمعیت ها، تفاوت های بین آنها و زیست بوم ها و اجتماعات پیچیده آنها. زمانی که ما یک گونه را از بین می بریم در واقع محصول میلیونها سال زمان و صرف انرژی که منجر به تکامل آن شده است را از بین برده ایم. نکته اینجاست که انقراض یک گونه سفری بی بازگشت است و همه تلاشها و ثروت های جهان برای بازگرداندنش بی ثمر خواهد بود. از طرفی اولویت اساسی در مدیریت پایدار یک مجموعه نیز ایجاد یک بوم نظام با تنوع زیستی زیاد می باشد. امروزه در اثر بهره برداری بی رویه از طبیعت و استفاده نامعقول از منابع جهان تنوع زیستی همچون یک کودک بی دفاع در معرض خطر است. لذا در این مقاله سعی شده علاوه بر ارائه کلیات، تنوع زیستی را در ابعاد مختلف همچون پایداری، عوامل تخریب، اثرات افزایش و کاهش تنوع زیستی، تخریب جنگل ها و تنوع زیستی و ... تشریح کندو سپس به ارائه راهکارهایی بپردازد.
کلمات کلیدی: تنوع زیستی، محیط زیست، انقراض گونه ها، تخریب جنگل، پایداری
مقدمه:
با وجود اینکه تنوع زیستی که امروزه بر روی کره ی زمین داریم از میلیونها گونه زیستی مشخص تشکیل شده است و این نتیجه چهار میلیارد سال تکامل بر روی این کره است؛ با این وجود واژه تنوع زیستی نسبتا جدید است و گویا اولین بار درسال 1985 ابداع شده است. تنوع زیستی یعنی گوناگونی حیات بر روی زمین، یعنی تمام جانداران، گونه ها، جمعیت ها، تفاوت های ژنی بین آنها و زیست بوم ها و اجتماعات پیچیده آنها - بروشور ترویجی تنوع زیستی - .حفظ تنوع زیستی نقش مهمی در رفع نیاز های ضروری انسان دارد؛ مثل تامین آب های دائمی و تمیز، پیشگیری از وقوع سیل و طوفان، ایجاد اقلیم پایدار و ... ؛ بدین سبب اهمیت حفاظت از آن به عنوان یکی از پارامتر های مهم برای ادامه حیات انسان نمایان می شود.اخیرا لغت کشاورزی پایدار به صورت روز افزون تری مورد استفاده واقع می شود. مفهوم تنوع زیستی پایدار نیز در این راستا به عنوان یک هدف مطلوب مطرح می گردد و دلالت بر حفظ تنوع گیاهی و دامی موجود یا بهبود آن را دارد. به طور کلی واژه ذخایر در کشاورزی به دو مفهوم مورد استفاده قرار می گیرد:
1.ذخایر داخلی مانند خاک، آب، گیاهان و دامهای بومی
2.ذخایر خارجی که از خارج وارد سیستم می شوند، مانند کودهای شیمیایی و سموم دفع آفات نباتی - دهناد، - 1384
تنوع زیستی مهمترین منبع کره ی زمین است؛ و مهمترین محصول میلیون ها مورد تکامل به شمار می رود. آگاهان علوم محیطی، تنوع زیستی را پایه و اساس حیات در زمین می دانند. تنوع زیستی یا »زی گونه ای« شامل تنوع گونه ای، اکوسیستمی و ژنتیکی است.همانطور که گفته شد منشا تنوع زیستی تکامل است. زمانی که ما یک گونه را از بین می بریم، در واقع محصول میلیونها سال زمان و صرف انرژی که منجر به تکامل آن شده است را از بین برده ایم. نکته اینجاست که انقراض یک گونه سفری بی بازگشت است و همه تلاشها و ثروت های جهان برای بازگرداندنش بی ثمر خواهد ماند - قشقایی،. - 1391
اثرات افزایش و کاهش تنوع زیستی:
افزایش تنوع به نوبه خود باعث طولانی شدن زنجیره های غذایی، پیچیدگی شبکه غذایی اکوسیستم و افزایش همزیستی بین گونه ها می شود. از همه مهم تر تنوع باعث می شود که هر گونه در بافت متراکمی از گونه ها ی دیگر قرار گرفته و به وسیله آنها کنترل گردد و در نتیجه دامنه نوسانات از حد معینی تجاوز ننماید. این وضعیت موجب حفظ تعادل گونه ها شده و منجر به ثبات اکوسیستم خواهد شد.در یک بررسی جدید نشان داده شد که هرچه تنوع زیستی در یک آبگیر بیشتر باشد، میزان عفونت ها و ناهنجاری های حیوانات ساکن نیز کمتر خواهد شد - سایت پزشکان بی مرز،. - 1391کشاورزی تک کشتی نمونه ای بارز از کاهش تنوع زیستی می باشد. در این سیستم ساده که شامل گیاهان زراعی و گاهی اوقات تعدادی جاندار گرده افشان می باشد، حداقل برای انسان مطلوب است. در چنین شرایطی مقدار زیادی فضای اکولوژیکی وجود دارد که مهاجمان بالقوه ای می توانند آنرا اشغال نمایند؛ بنابراین محیط گیاهان زراعی در مقابل علف های هرز، عوامل بیماری زا، حشرات و دیگر گیاهخواران آسیب پذیر است. - کوچکی،174،1383 صفحه - .
