بخشی از مقاله
چکیده
گردشگری درمانی به دلیل ارزآوری بالای آن این انگیزه و فرصت را به مراکز درمانی کشورها و کلانشهرها میدهد تا از توانمندیها و پتانسیل های درمانی خود در خدمت رسانی به بیماران خارجی استفاده نموده و موجب افزایش تعداد گردشگران خارجی سلامت در تبریز شوند. این پژوهش با هدف شناسایی و معرفی توانمندی های درمانی شهر تبریز در جذب گردشگر خارجی و ارائه راهکارهای کاربردی برای توسعه توریسم درمانی از طریق ارتقاء این توانمندی ها انجام شد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی تحلیلی است. از بین مراکز درمانی تبریز 8 بیمارستان که دارای بیشترین آمار بیمار خارجی بودند با 2500 نفر پزشک و پرستار و همچنین بیماران خارجی وارد شده به تبریز در مهر ماه 94 که تعداد آنها 400 نفر بودند به عنوان دو گروه جامعه آماری پژوهش انتخاب شدند.
دادهها توسط نرمافزار SPSS تحلیل و از آزمون t تک گروهی برای تحلیل داده ها استفاده شد. یافته های این پژوهش نشان داد از بین مؤلفههای مورد مطالعه از نظر هر دو گروه نیروی انسانی متخصص در بخش درمان تبریز با میانگین 75 درصد بالاترین موقعیت و مدیریت گردشگری درمانی با 37 درصد پایین ترین موقعیت تأثیر در جذب گردشگر خارجی سلامت قرار داشتند. در این پژوهش نتیجه گیری شد که مؤلفه های تخصص نیروی انسانی، کیفیت بیمارستان ها، رضایت مندی گردشگران از امکانات درمانی به ترتیب بیشترین تأثیر در جذب بیماران خارجی دارند و مدیریت گردشگری درمانی به دلیل نداشتن متولی واحد آن کمترین تأثیر را دارد که با استفاده از روشهای نوین بازاریابی در خارج و ساماندهی نیروهای مرتبط در داخل میتوان به ارتقاء مدیریت گردشگری درمانی امیدوار بود.
کلید واژهها: توانمندی درمانی، گردشگری سلامت، تبریز
-1 مقدمه
زندگی ماشینی در بیشترین کشورهای دنیا نیازهای متعددی را برای جوامع مختلف ایجاد کرده است که یکی از این نیازها توجه به سلامتی است. کشورهای مختلف با مد نظر قرار دادن این نیاز بشر در صدد بهره مندی از امکانات و پتانسیل های موجود در کشور خود برای جذب هر چه بیشتر گردشگران خارجی سلامت هستند. یکی از عوامل مهمی که بیماران خارجی برای تعیین مقاصد گردشگری درمانی در نظر میگیرند هزینه است که باعث میشود اغلب مردم کشورهای توسعه یافته به دنبال درمان در کشورهای کمتر توسعه یافته باشند. بیماران به خصوص افرادی که بیماری سخت و صعبالعلاج گرفتار هستند زیاد به دنبال هزینه نیستند و به دنبال اطمینان از کیفیت درمان هستند اما میخواهند بالاترین کیفیت درمانی را در هر کجای دنیا ارزان به دست بیاورند به آنجا سفر کنند. برای اینکه بیماران و افرادی که به دنبال ارتقای سلامتی خود می باشند از امکانات و توانمندی های درمانی در نقاط مختلف دنیا اطلاع حاصل کنند از راههای مختلف به کسب اطلاعات میپردازند. بنابراین در دنیای کنونی اطلاعرسانی در زمینهی توریسم سلامت از جانب کشورها زمینه را برای بازاریابی و نیز حضور بیشتر بیماران خارجی را فراهم می نمایند ضمن اینکه اطلاع رسانی به شیوه تبلیغاتی احساس نیاز را د رافراد به وجود میآورد.
امروزه با پیشرفت علمی پزشکی در ایران و با عنایت به مراکز درمانی نظیر چشمههای آب گرم و معدنی و نیز مراکز پیشرفته درمانی، پزشکان مجرب و با دانش روز دنیا در علم پزشکی و نیز روش های سنتی پزشکی و گیاهان دارویی و در کنار آنها هزینههای پایین درمان در ایران زمینههای توسعه توریسم پزشکی را در ایران فراهم آورده است که باید به شناساندن این توانمندیها در دنیا اقدام نمود. با شناسایی توانمندی های درمانی و معرفی آن در دنیا، و پی بردن به نقاط قوت و ضعف آنها میتوان به عوامل مؤثر در افزایش جذب بیماران خارجی پی برده و با در نظر گرفتن فرصت ها و تهدیدها به ارتقای آنها پرداخت و به موفقیت در رقابت جهانی توریسم درمانی نایل شد. کلان شهر تبریز به لحاظ نزدیکی به کشورهای قفقاز و کردستان عراق و دیگر کشورهایی که توانمندی ها و پتانسیل های بالایی در زمینه ی درمان ندارند موقعیت مناسبی را برای این کلانشهر فراهم آورده است تا با معرفی توانمندیهای خود به جذب گردشگر خارجی از کشورهای یاد شده اقدام کند.
از توانمندی های درمانی شهر تبریز میتوان کیفیت بالای بیمارستانها، رضایتمندی گردشگران خارجی از امکانات درمانی تبریز، وجود پزشکان متخصص و نیز مدیریت گردشگری درمانی را در کنار دهها مؤلفهی دیگر میتوان نام برد.
-2 موقعیت جعرافیایی
شهر تبریز واقع در استان آذربایجان شرقی در موقعیت جغرافیایی بین ََ تا َ؟ ََ عرض شمالی و ًٍ؟ ُّ تا ٍُ؟ ُّ طول شرقی قرار دارد. ساختمان تبریز بر اثر یک رشته چینخوردگیها و پیشروی و پسروی دریاچهای به وجود آمده است. تبریز جلگهی وسیعی است که میشو داغ در شمال غرب و سرخاب در شمال و کوه آتشفشانی سهند در جنوب آن را احاطه کردهاند
-3 مبانی نظری
مسافرت موقت، با مقیاس وسیعی که امروزه متداول است، پدیدهای نسبتاً جدید است. در گذشته، افراد معدودی از اوقات فراغت خود لذت میبردند و وقت آزاد مردم عادی عموماً به امور مذهبی اختصاص می یافت؛ به همین دلیل در زبان انگلیسی کلمهی ایام تعطیل از ترکیب ایام مقدس گرفته شده است. بیشتر مسافران هم زائران مکانهای مذهبی بودند. بعدها با افزایش اضطراب و فشارهای جسمی و روانی زندگی، مردم برای حفظ سلامت خود سفر کردند - دشتی، . - 57 :1390 گردشگری درمانی در چهار جهت عمده با دیگر گردشگریها تفاوت دارد. این تفاوتهای عمده عبارتند از:
.1 جریان گردشگری درمانی از پیرامون به مرکز است. یعنی گردشگران درمانی از محیطهای پیرامونی به مرکز و مراکز درمانی که دارای امکانات درمانی هستند حرکت میکنندو
2. مدت زمان توقف گردشگر بسته به تصمیم خودش نیست و به نظر مستقیم پزشک بستگی دارد.
3. این گردشگری تخصص ویژهای در زمینههای - هتلهای ویژه، اکیپهای پزشکی مجهز، آسایشگاهها و نقاهتگاههای مجهز - را میطلبد.
4. این گردشگری تفریحات ویژهای میطلبد که با تفریحات سایر گردشگریها متفاوت است. - پاپلی یزدی و مهدی سقایی، . - 61 :1392
وجود زیرساختهای مهم توسعهی گردشگری درمانی مانند دانش و فناوری پزشکی، شیوههای مورد تأیید طب سنتی، جراحان و پزشکان متبحر و صاحب نام، تولید بیش از 95 درصد داروهای مورد نیاز در داخل کشور قمت مناسب خدمات درمانی نسبت به کشورهای همسایه، ارائه خدمات تشخیصی و آزمایشگاهی در کشور یکی از مهمترین توانمندیهای بالقوه ایران برای رشد شتابان جذب گردشگر درمانی محسوب میشود - پایگاه گردشگری سلامت ایران، . - 1387
امروز دولت و مراکز پزشکی به ویژه در حوزهی آسیا و کشورهای در حال توسعه، توجه بالایی به رشد و توسعه این نوع گردشگری نشان میدهند - اسدیان و همکاران، . - 1392 گردشگری سلامت به عنوان چهارمین صنعت درآمدزای جهان اکنون مورد توجه بسیاری از کشورها قرار گرفته است. تخمین زده شده است درآمدهای حاصل از گردشگری سلامت در بازار جهانی تا پایان سال 2012 به حدود 100 میلیارد دلار رسیده است طبق برآوردها، هر گردشگر درمانی حدود 3 برابر گردشگران معمولی، درآمد ارزی ایجاد مینماید - نوری و همکاران - . طبق بررسیهای صورت گرفته در سازمان ملل تجهیزات پیشرفته، کیفیت بالای خدمات و هزینههای پایین در گسترش و رشد گردشگری پزشکی مؤثر است - سازمان ملل، . - 2007
-4 بحث و تحلیل 1-4 میزان رضایت گردشگران خارجی سلامت از امکانات بیمارستانهای تبریز
برای سنجش متغیر میزان رضایت گردشگران خارجی سلامت از امکانات بیمارستانهای تبریز از 9 گویه در سطح اندازهگیری رتبهای به صورت یک طیف 5 قسمتی استفاده شده نمره 36 نشان دهنده بالاترین سطح میزان رضایت گردشگران خارجی سلامت از امکانات بیمارستان های تبریز و نمره صفر نشان دهنده پایینترین میزان آن میباشد. و میانگین این متغیر 18/74 است که برابر %52 از نمره 100 میباشد و در بین سطوح کم و زیاد قرار میگیرد. همانطور که در جدول - 1 - شاخص های آماری میزان رضایت گردشگران خارجی سلامت از امکانات بیمارستان های تبریز مشاهده می شود انحراف معیار متغیر رضایت گردشگران خارجی سلامت از رضایت گردشگران خارجی سلامت از رضایت گردشگران خارجی سلامت از امکانات بیمارستان ها 4/85 و واریانس 14/86، حداقل میزان 10 و حداکثر میزان آن 26 می باشد. ضریب چولگی -0/11 می باشد که نشان می دهد دادهها به مقدار خیلی کم دارای چولگی منفی هستند و در وضعیت نرمال قرار دارند.
