بخشی از مقاله
چکیده
ایران به علت برخورداری از شرایط متنوع آب و هوایی، تاریخ و تمدن کهن، آثار باستانی، چشماندازهای زیبا، هنر اصیل و صدها امتیاز فرهنگی و... طبق اعلام سازمان یونسکو جزء یکی از ده کشور اول جهان از نظر ظرفیتهای گردشگری به شمار میرود.
هدف از این تحقیق بررسی تاریخ و فرهنگ غنی ایران در جذب گردشگران عراقی میباشد. حجم نمونه مورد بررسی 250 نفر بود که از روش نمونه گیری در دسترس استفاده شده است. این پژوهش از نظر روش نیز یک پژوهش توصیفی است و از لحاظ نوع روش پژوهش همبستگی می باشد. نتایج نشان داد که اکثر گردشگران با هدف آشنایی با فرهنگ وتمدن ایران و دیدن آثارو ابنیه ی تاریخی کشورمان به ایران سفر کردهاند. به خوبی آشکار است که توریسم فرهنگی و تاریخی در کشور ما در جایگاه نخست اهمیت قرار دارد.
-1 مقدمه:
صنعت گردشگری در پنجاه سال گذشته رشد روزافزون و مستمری داشته است. اکنون نیز شتابان به سمت آینده در حرکت است. این جابجایی عظیم گردشگران بر روی کرهی زمین یکی از منابع مهم درآمدی جهان به حساب میآید. همچنین به عنوان گستردهترین صنعت خدماتی جهان حائز جایگاه ویژهای است؛ این صنعت با تأسیس امکانات و زیرساختهای ویژه فرصتهای شغلی بیشماری را برای کشور میزبان بوجود میآورد.
بدین ترتیب گردشگری که در ابتدا بعنوان یک پدیدهی فرهنگی- اجتماعی مطرح شده بود، کمکم بعنوان عاملی مهم در رشد و توسعهی اقتصادی شناخته شد. صلح، امنیت، دموکراسی، آزادی و پیشرفتهای فرهنگی اجتماعی نیز از دیگر پیامدهای مثبت این صنعت عظیم به شمار میآیند - پدریان، . - 1374 کشورها و جوامع به صورت فزاینده ای به این حقیقت پی برده اند که برای بهبود اوضاع اقتصادی خود باید ابتکار عمل به خرج داده و درصدد یافتن راه های تازه ای برآیند.
رشد روز افزون و سهم فزاینده توریسم در اقتصاد جهانی، ارتقای فرهنگ و تمدن هر روز چرخه تازه ای در ساز و کار بنیادین کشورها به وجود میآورد و جوامع به صورت فزاینده ای به این حقیقت پی برده اند که برای بهبود اوضاع اقتصادی خود باید ابتکار عمل به خرج داده و درصدد یافتن راه های تازه ای بر آیند .
ایران به علت برخورداری از شرایط متنوع آب و هوایی، تاریخ و تمدن کهن، آثار باستانی، چشماندازهای زیبا، هنر اصیل و صدها امتیاز فرهنگی و... طبق اعلام سازمان یونسکو جزء یکی از ده کشور اول جهان از نظر ظرفیتهای گردشگری به شمار میرود - ضرغام، . - 1392 با این حال کشور ما هنوز نتوانسته جایگاه مناسبی را در صنعت گردشگری بینالمللی از آن خود کند براستی چه عواملی موجب شده تا ایران نتواند آنگونه که شایسته است در عرصهی توریسم بینالمللی بدرخشد؟
توجه به صنعت گردشگری برای کشوری چون ایران از چند نقطه نظر حائز اهمیت است:
-1 ایران از جمله کشورهایی است که با اقتصاد تک محصولی به درآمدهای حاصل از صادرات نفت خام اتکاء شدیدی داشته و دارد. این شرایط باعث شده تا با تغییر قیمت نفت جهانی سایر متغیرهای کلان اقتصادی نیز دچار نوسانات شدیدی بشود اما برای رهایی از وابستگی و تنوع بخشی به اقتصاد ملی گردشگری میتواند یک فعالیت اقتصادی جایگزین و پرسود باشد.
-2 این ثروت خدادادی - نفت - همچون دیگر منابع کمکم روبه پایان است چندی دیگر برنامه سازان اقتصادی کشورهای تک محصولی ادامهی روند فعلی اقتصاد منهای نفت را به صورت تحمیلی خواهند پذیرفت .کشور ما ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست بنابراین باید بدنبال منابع مالی دیگری برای رسیدن به توسعه اقتصادی باشیم.
-3 باتوجه به جوان بودن جمعیت کشور ما و نرخ بالای بیکاری - بخصوص قشر تحصیلکرده - اقتصاد ایران به شدت نیازمند ایجاد فرصتهای جدید شغلی است که صنعت گردشگری این امکان را به خوبی فراهم میکند.
-4 صنعت و کشاورزی به عنوان دو عامل مهم تأمین کنندهی اقتصاد کشورها همیشه مورد توجه قرار دارند و کشورهای صنعتی همواره از این دو بازوی اقتصادی بهرههای فراوان بردهاند اما هرکدام از این صنایع محاسن و معایبی را به دنبال دارد. در دنیای رقابتی آینده کشوری موفقتر خواهد بود که بتواند از صنعتی با کمترین درجهی معایب و بالاترین درجهی محاسن برای رشد همه جانبهی کشور خود استفاده کند. گردشگری به عنوان صنعتی با معایب کمتر و محسنات بیشمار، توجه بسیاری از کشورها را برای توسعهی اقتصادی به خود جلب کرده است.
-5کشور ایران بعنوان سرچشمهی تمدن و غنای فرهنگی در این صنعت نقش کمرنگی را در سطح جهان داراست که متأسفانه با ایجاد تصویر غلط در ذهن جهانیان چهره واقعی کشور ایران با این همه غنای فرهنگی مخدوش شده است. در اینجا با توسل به صنعت گردشگری و جذب گردشگر میتوان میراث فرهنگی، اجتماعی و هنری کشور را به جهانیان معرفی کرد.
-6 گسترش این صنعت در ایران میتواند بار مالی عظیمی که بر دوش دولت میباشد را کاسته و برای مردم مناطق توریستی ایجاد درآمد کرده موجب رشد و فعالیت واحدهای خدماتی مانند مراکز اقامتی، رستورانها، مراکز تفریحی شده و در نتیجهی دریافت عوارض یا مالیاتهاو عواید مراکزی مانند موزهها، تفریحگاهها و سایر محلها منجر به افزایش درآمد عمومی دولت می گردد.
برای دستیابی به اهداف توسعه توجه به گردشگری ضروری است. دو عامل بازاریابی و تبلیغات نیز در رشد گردشگری نقش کلیدی و اساسی را دارا هستند. ارتباط میان تبلیغات و گردشگری ارتباطی ناگسستنی و پیچیده است تبلیغات موجب گسترش و ارتقاء سطح کمی و کیفی گردشگری میشود. باید تلاش شود تا با تبلیغات وسیع فرهنگ و تمدن ایرانی برای جهانیان آشکار گردد. هدف از این تحقیق بررسی تاریخ و فرهنگ غنی ایران در جذب گردشگران عراقی میباشد.
-2مواد و روشها:
پژوهش حاضر را از نظر هدف آن می توان از دو زاویه توسعهای و کاربردی مورد توجه قرار داد. این پژوهش یک تحقیق توسعهای است از این نظر که موضوع کاملاً جدید به ویژه در میان مطالعات جهانگردی است و محقق درصدد است با انجام این مطالعه به تشریح تاثیر فرهنگ و تمدن در جذب گردشگران خارجی به ایران - مطالعه موردی گردشگران عراقی - بپردازد . اما از آنجائیکه نتایج حاصل از تحلیل یافته های آن می تواند در عرصه عمل راهگشا باشد، این تحقیق را می توان یک تحقیق کاربردی نیز خواند.
این پژوهش از نظر روش نیز یک پژوهش توصیفی است و از لحاظ نوع روش پژوهش همبستگی می باشد. در تحقیق توصیفی، محقق به جمع آوری اطلاعات واقعی و مفصل از پدیده ویژه نمی پردازد و دخالتی در موقعیت، وضعیت و نقش متغیرها ندارد و آنها را دستکاری و کنترل نمی کند وصرفاً آنچه را که وجود دارد را مطالعه کرده و به توصیف و تشریح آن می پردازد و سپس به شناسایی و بررسی مسایل، شرایط و وقایع جاری مبادرت می ورزد
جهت گردآوری اطلاعات علاوه بر استفاده از کتب، نشریات و اسناد موجود در کتابخانه از سایت های اینترنتی و همچنین مشاهده و ... - میدانی - از پرسشنامه نیز استفاده شد. مقیاس مورد استفاده در پرسشنامه مقیاس لیکرت از نوع 5 گزینه ای می باشد.
جامعه آماری مورد مطالعه در این تحقیق کلیه گردشگران عراقی هستند که در محدوده زمانی شش ماهه اول سال 1393 وارد ایران شده اند. به دلیل اجتناب سازمان گردشگری از ارائه آمار رسمی و واقعی بر اساس سیاست های خاص سازمان به طوریکه هنوز حتی به سازمان جهانی گردشگری نیز از سوی سازمان آماری ارائه نشده است، در این پژوهش با حجم نامشخصی از گردشگران عراقی روبه رو بوده ایم. لذا به گردشگرانی که در طی محدوده شش ماهه اول سال 1393 به ایران سفر کرده و در دسترس بودند پرسشنامه داده شد. این تعداد در نهایت 250 نفر شده است.
-3نتایج:
در پژوهش حاضر در دو سطح توصیفی و استنباطی به تجزیه و تحلیل داده های بدست آمده پرداخته شده است در سطح توصیفی از شاخص های فراوانی - فراوانی مطلق، درصد فراوانی، فراوانی تراکمی - و نمودار ستونی و دایره ای استفاده شده است. جهت بررسی سوالات نیز ضمن رسم جداول توزیع فراوانی دوبعدی، با استفاده از آزمون خی دو تک متغیری و دو متغیری، به تجزیه و تحلیل استنباطی پرداخته شده است.
آمار توصیفی:
جدول - 1 - توزیع فراوانی و درصدی پاسخگویان برحسب عوامل ترغیب کننده گردشگران در مسافرت به ایران
همانگونه که در جدول فوق مشاهده می شودکل نمونه مورد بررسی - 250گردشگر - در مجموع 390انتخاب داشته اند. از این میان گزینه فرهنگ،159انتخاب - 40/8 درصد - ، گزینه تاریخ،153انتخاب - 39/2درصد - ، چشم اندازهای طبیعی،57انتخاب - 14/6درصد - ، هزینه پایین سفر و اقامت،16انتخاب - 4/1 درصد - وامنیت داخلی،5انتخاب 1/3 - درصد - از انتخاب ها را به خوداختصاص داده اند. با توجه به این نتایج می توان گفت ظاهرا فرهنگ اصیل و تاریخ ماندگار ایران مهمترین عوامل ترغیب گردشگران برای مسافرت به ایران می باشد.
جدول - 2 - توزیع فراوانی و درصدی پاسخگویان برحسب هدف از سفر به ایران
یافته های جدول فوق حاکی از آن است که کل نمونه مورد بررسی 250 - گردشگر - در مجموع279انتخاب داشته اند که از این میان گزینه آشنایی با فرهنگ ودیدن آثار وابنیه تاریخی 194انتخاب 69/5 - درصد - گذران اوقات فراغت و کسب تجربه 64انتخاب - 22/9 درصد - ورزش، دیدن و لذت بردن از چشم اندازهای طبیعی 13انتخاب 4/7 - درصد - و زیارت اماکن مقدسه 8انتخاب 2/9 - درصد - از انتخاب ها را به خود اختصاص داده اند. مشاهده می شود بیش از نیمی از گردشگران با هدف آشنایی با فرهنگ و دیدن آثار و ابنیه تاریخی به ایران سفر نموده اند. نمودار صفحه بعد توزیع فراوانی فوق را نشان می دهد.
جدول - 3 - توزیع فراوانی و درصدی پاسخگویان برحسب میزان اهمیت
همانگونه که در جدول فوق مشاهده می شود برای 81نفر - 32/4 درصد - از پاسخگویان اطلاعات تاریخی و فرهنگی ایران در حد بسیار زیادی اهمیت دارد . 122نفر - 48/8 درصد - این اطلاعات را در حد زیاد،44نفر - 17/6 درصد - در حد کم و 3نفر - 1/2 درصد - در حد بسیار کمی مهم می دانند.این مشاهدات بیانگر آن است که اطلاعات تاریخی و فرهنگی ایران برای بسیاری ازگردشگران که ایران را برای سفر انتخاب نموده اند از اهمیت زیادی برخوردار است.
جدول - 4 - توزیع فراوانی و درصدی پاسخگویان بر حسب میزان ترغیب به سفر به ایران به واسطه تبلیغات درباره ی بناها و آثار تاریخی
جدول توزیع فراوانی فوق بیانگر آن است که 40نفر - 16درصد - از پاسخگویان معتقدند،تبلیغات بناهای تاریخی و آثار باستانی ایران در حد بسیار زیادی آنها را برای سفر به ایران ترغیب کرده است. 113نفر - 45/2 درصد - میزان این تاثیر را در حد زیاد، 75نفر - 30 درصد - در حد کم و 22نفر 8/8 - درصد - درحد بسیار کم بیان نمودند.می توان گفت تبلیغات آثار باستانی ایران تا حد زیادی مشوق توریستها برای دیدن ایران می باشد.
آمار استنباطی
به نظر می رسد از دید گردشگران عراقی، تاریخ و فرهنگ ایران در صدر جاذبه های گردشگری ایران قرار دارد. برای اثبات این قضیه از آزمون خی دو استفاده شد.
جدول - 5 - عوامل ترغیب گردشگران برای مسافرت به ایران
جدول - 6 - هدف از سفر به ایران
جدول - 7 - میزان اهمیت اطلاعات تاریخی و فرهنگی ایران
