بخشی از مقاله
چکیده:
جنگل ارسباران با تنوع زیستی بی نظیر خود به عنوان یکی از ذخیره گاه های زیست کره با وسعت بیش از 70 هزار هکتار می باشد که حفاظت از این ذخیره گاه طبیعی مشارکت همه مسوولان و مردم را می طلبد. با آموزش منابع طبیعی که یادگیری مستمر است به روش های مختلف آموزشی و نوآورانه در حل پیچیدگی مسائل منابع طبیعی دست خواهیم یافت. روش های مورد استفاده باید در همه مسائل منابع طبیعی در تمام سطوح پاسخگو باشد؛ زمینه ها و نیازها را پویا سازد؛ باید سیستم های مختلف دانش را مشخص سازد و دانش و مهارت های مورد نیاز و تحول آفرین اجتماعی را ارتقا بخشد.
این موارد باید برای همه بخش های آموزشی یعنی رسمی، غیر رسمی و نیمه رسمی به منظور توانمندسازی مردم محلی برای شرکت در مدیریت مسایل منابع طبیعی به کار گرفته شود. توسعه پایدار بر اساس سه عامل وابسته به یکدیگر و رکن های تقویت کننده متقابل یعنی توسعه اجتماعی، توسعه اقتصادی و حفاظت از منابع طبیعی بنا شده است. بنابراین توسعه و اجرای استراتژی توانمندسازی به کمک آموزش با نگاه و نظر فرهنگ سازی یک گام بزرگ به سوی رسیدن به توسعه پایدار از طریق یادگیری مناسب، برنامه های ظرفیت سازی و توسعه مهارت در استفاده پایدار از منابع در تمام سطوح است و نقش آموزش در روشهای رویکرد نوین مدیریت پایدار جنگل، مدیریت اکوسیستم طبیعی، اکوتوریسم و سیاستگذاری ها را مشخص می سازد. در یک جمله فرهنگ منابع طبیعی باید به معارف عمومی تبدیل شود.
-1 مقدمه:
جنگل ارسباران در دل طبیعت بکر و دست نخورده استان آذربایجان شرقی قرار دارد و در سطح جهانی به عنوان یکی از ذخیره گاه های زیست کره معرفی و ثبت شده است. جنگل ارسباران با تنوع زیستی بی نظیر خود به عنوان یکی از ذخیره گاه های زیست کره می باشد که حفاظت از این ذخیره گاه طبیعی همراه با توسعه پایدار مشارکت همه مسوولان و مردم را می طلبد. اگر توسعه پایدار را به عنوان " توسعه ای که پاسخگوی نیازهای نسل حاضر بدون به خطر انداختن توانایی نسل های آینده برای رفع نیازهای خود" تعریف کنیم لیک به منظور توانمند سازی می بایست همه مردم در مدیریت مسایل منابع طبیعی مشارکت داشته باشند و آموزش برای توسعه پایدار در برگیرنده همه مهارت ها، دیدگاه ها، ارزش ها و ارایه دانش برای زندگی پایدار باشد.
نقش منابع طبیعی در توسعه پایدار به طور گسترده ای در دنیا مورد توجه قرار گرفته است. با این حال، هنوز هم نیاز به ترویج درک از نقش منابع طبیعی در توسعه پایدار وجود دارد و توانمند سازی به کمک آموزش به عنوان یک فرصت واقعی برای بهبود مدیریت منابع طبیعی به شمار می رود. استراتژی آموزش برای توسعه پایدار در ایران نیز باید به دنبال تثبیت و تقویت آموزش در مدارس و جوامع محلی به عنوان یک رکن در تحول اجتماعی- اقتصادی باشد. بنابراین استراتژی آموزش بیشتر مکانیسمی برای اتخاذ یک رویکرد جامع در توسعه پایدار با یک عزم ملی و مدیریت جهادی با همکاری تمام بخش ها از جمله سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری، آموزش و پرورش، محیط زیست، صدا و سیما و خصوصا سازمان های مردم نهاد امکان پذیر است.
بنابراین استراتژی آموزش برای تبدیل فرهنگ منابع طبیعی به معارف عمومی مکمل دیگر ابتکارات ملی خواهد بود و برداشت و نگرش مردم نسبت به مدیریت منابع طبیعی به عنوان یک ورودی مهم جهت توسعه ملی پایدار را تحریک خواهد کرد. با توجه به اینکه اقتصاد کشور به کشاورزی و منابع طبیعی وابسته است، بنابراین استفاده پایدار از منابع طبیعی که نیاز به شناخت رشد و توسعه اقتصادی و فرهنگی دارد از نظر این استراتژی بسیار مهم است.
-2 مواد و روشها:
این تحقیق به صورت تالیف و جمع بندی نتایج از مقالات و پروژه های انجام شده در داخل و خارج از کشور می باشد.
-3 نتایج:
-1-3 آموزش مادام العمر منابع طبیعی:
منابع طبیعی از طریق جنبه های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و ابعاد سیاسی حفاظت از آن قابل درک است. در این زمینه آموزش منابع طبیعی شامل جنبه های مختلف منابع طبیعی و موضوعاتی است که بر آن تاثیر می گذارد و توسط فعالیت های انسانی و پدیده های طبیعی تحت تاثیر قرار می گیرد. درک جامع از منابع طبیعی در زمینه توسعه پایدار، هسته اصلی تعریف آموزش های منابع طبیعی است.
آموزش منابع طبیعی، یادگیری مادام العمر مستمر است که بر پیچیدگی مسائل منابع طبیعی و مفاهیمی در زمینه استفاده از روش های مختلف آموزشی و نوآورانه برای آموزش و یادگیری تاکید دارد. روش های مورد استفاده باید در همه مسائل منابع طبیعی در تمام سطوح پاسخگو باشد؛ زمینه ها و نیازها را پویا سازد؛ باید سیستم های مختلف دانش را مشخص سازد و دانش و مهارت های مورد نیاز و تحول آفرین اجتماعی را ارتقا بخشد. این موارد باید برای همه بخش های آموزشی یعنی رسمی، غیر رسمی و نیمه رسمی به منظور توانمند سازی همه شهروندان برای شرکت در مدیریت مسایل منابع طبیعی به کار گرفته شود.
-2-3 آموزش برای توسعه پایدار:
جهت دهی استراتژی آموزش به سمت پایداری مستلزم آن است که گروه های سنتی و سازمان های غیردولتی، در جنبه های اقتصادی و اجتماعی توسعه به طور فزاینده ای به منظور مقابله با مشکلات پیچیده ی امروزه فعالیت نمایند. در نهایت، توسعه پایدار نیاز به آموزشی دارد که نه تنها در طول زندگی ادامه یابد بلکه به وسعت خود زندگی، آموزشی باشد که به همه مردم خدمت کند، از همه حوزه های دانش بهره گرفته و به دنبال ادغام یادگیری در همه فعالیت ها باشد. آموزش مردم برای توسعه پایدار باید مهارت ها، دیدگاه ها، ارزش ها و ارائه دانش برای زندگی پایدار را شامل شود و میان رشته ای باشد، یعنی ادغام مفاهیم و ابزار های تحلیلی از رشته های مختلف برای باز آموزی باشد که شامل تغییرات مورد نیاز برای ترویج توسعه پایدار است.
برای آموزش مردم در راستای توسعه پایدار سه مورد عمده را باید مشخص کرد: جهت دهی آموزش به سمت توسعه پایدار، افزایش آگاهی عمومی، ترویج آموزش. بنابراین آموزش مردم برای توسعه پایدار یک مفهوم در حال ظهور اما پویا است که به دنبال توانمند سازی مردم در تمام سنین برای پذیرش مسئولیت جهت ایجاد، حفظ و بهره گیری از آینده ای پایدار است. هدف این است که نه تنها به مربی و افراد یادگیرنده به درک این مسائل در توسعه پایدار توجه شود بلکه برای عمل در پژوهش های بین رشته ای در این موضوع نیز توجه گردد. اجلاس جهانی توسعه پایدار دو جنبه ی کلیدی آموزش در ارتباط با توسعه پایدار را مشخص کرده است.
در مرحله اول، آموزش، پایه و اساس توسعه پایدار است و بسیاری از کارها در آموزش مردم برای توسعه پایدار به پیگیری آموزش همگانی ارتباط نزدیک دارد. در مرحله دوم، آموزش، یک ابزار کلیدی برای ایجاد تغییر در ارزش ها و نگرش ها، مهارت، رفتار و شیوه زندگی سازگار با توسعه پایدار است. بنابراین، به عنوان یک ابزار برای رسیدگی به مسائل مربوط به سه رکن یا حوزه توسعه پایدار یعنی جامعه، منابع طبیعی و اقتصاد است که شامل، آموزش برای کاهش فقر، حقوق بشر، برابری جنسیتی، تنوع فرهنگی، صلح و غیره است. هدف کلی آموزش مردم برای توسعه پایدار، توانمند سازی شهروندان با دادن آگاهی و مهارت به مردم جهت کمک به آنها در پیدا کردن راه حل های جدید برای مسایل اجتماعی، اقتصادی و منابع طبیعی است.
آموزش مردم برای توسعه پایدار بیشتر به دنبال ترویج و حمایت موارد زیر است:
-1 آموزش میان رشته ای و جامع در کتاب های درسی.
-2 به اشتراک گذاری ارزش ها و اصول بنیادین توسعه پایدار.
-3 تفکر انتقادی با نگرش ایجاد اعتماد به نفس در پرداختن به معضلات و چالش های توسعه پایدار.
-4 تکنیکهای مختلف آموزشی.
-5 محیط یادگیرنده محور.
-6 پرداختن به مسائل محلی و همچنین جهانی در استفاده مناسب از ارتباطات به یاد گیرندگان.
