بخشی از مقاله
خلاصه
هدف از ارائه این مقاله ارائه نمونه ای از روش عملی برای کمک به طراحان و سازندگان برای ایجاد تفکر خلاق در طراحی محصول است. برای رسیدن به این هدف TRIZ به عنوان یکی از روشهای حل مسائل معرفی گردیده وکاربرد آن در توسعه صنایع لوازم خانگی گردیده است.برای رسیدن به این هدف بعد ازجمع آوری اطلاعات، پرسشنامه شناخت موقعیتهای نوآوری - ISQ - تهیه گردید که درآن مساله که شامل بهبود ظاهری طرح درب یخچال و اضافه کردن لوازم جانبی است تعریف شد. بعد از تهیه نمودار ارتباط سیستم و با استفاده از جدول تناقضی، راه حلهای مرتبط ارائه گردید. از بین راه حلهای ارائه شده پیشنهادهای مفید جمع آوری گردیده و توضیحات اجرایی آن ضمیمه شده است.از راه حلهای پیشنهاد شده می توان از ساخت درب دوتکه با سطوح قوس دار، ساخت دربهایی با مواد ارزان در مدلها و رنگهای مختلف با استفاده از ورقهای رنگ شده آماده و ایجاد گزینه های مختلف برای مشتری روی آنها نام برد.
کلمات کلیدی: TRIZ، تفکر خلاق، حل مساله، راه حل، نوآوری
.1 مقدمه
مسائل و مشکلات امروزین بشر؛ بیشتر برای دست یافتن به آمالی است که تاکنون فقط درسطح رویا باقی ماندهاند. دراین فاصله انسانهایی بودند که وضع موجود را مطابق با ایده ها و افکارخود نمی دیدند و برای تحقق بخشیدن به آنها سعی بسیار می کردند. در راستای سعی و تلاش برای کامجویی و بهره برداری از محیط پیرامون و رسیدن به تحقق آمال، ایده های دانشمند بزرگ جنریچ آلتشولر به تکوین نظریه حل ابتکاری مساله - TRIZ - منجر شد. در این راه افراد بسیاری آلتشولر را همراهی کرده اند که هم اکنون بسیاری از آنها در دانشگاههای مطرحی همچون MIT دانشگاه میشیگان, دانشگاه Coburg و دانشگاه صنعتی مسکو به تدریس این رشته از علم مشغولند. دانشجویان این اساتید نیز تمام سعی خود را در استفاده از ابزارهای TRIZ به منظور ایجاد تحول واختراع جدید به کارگرفته اند و نتیجه ی کار آنها پیشرفت شگرفی است که در شرکتهایToyota,Ford,Motorola,Intel,BMWو.... حاصل شده است.[1]
اگرچه نوآوری نظام یافته و روش ابتکاری در اصل برای مهندسان ایجاد ودرک شده است، TRIZاخیراً چیزهای بیشتری برای ارتباطات غیرتکنیکی، تجاری و مدیریتی تقدیم می کند. به علاوه عبارت »نوآوری نظام یافته« مانند مفاهیمی که برای محصولات جدید دارد برای بهبود در فرآیندهای تجاری و خدماتی نیز به همان مقدار مفهوم دارد.[2]با توجه به سرعت اعجاب انگیز تغییرات و نوآوری ها درسطح جهان و وضعیت نه چندان مناسب کشور ایران درایجاد این تحولات ،نیاز به TRIZ دربخشهای مختلف صنعتی ،خدماتی و اقتصادی کشور به شدت احساس می شود. TRIZ دارای ماتریس تناقضات با تعداد ردیف و ستون 39 - پارامتر آلتشولر - می باشد که با توجه به شماره هایی که از تداخل ویژگی های بهبودیافتنی و نتیجه نامطلوب از سطر و ستون بدست می آید، به 40 اصل نوآوری - طبق مرجع شماره - 3 رهنمون مینماید.
. 2 فرمول بندی مساله[3]
اینجا فرمول بندی مساله برای سیستم ارائه می شود. متدولوژی TRIZ برای اشاره به اثر زیان بار وکارکرد اولیه به ترتیب از اصطلاحات کارکرد زیانبار وکارکرد سودمند استفاده می کند. برای رسم این نمودار می توان با کارکرد سودمند اولیه - - PUF یا کارکرد زیان بار اولیه - PHF - شروع کرد. اگر کارخود را با PHF شروع می کنید، سعی کنید کارکردهایی را که می توانند با PUF مرتبط باشند، شناسایی کنید. هر زمان که حداقل یک مسیر ارتباطی از PHF به PUFتعیین شد می توان ادعا کرد که رابطه بین آنها درک شده است.
1-2 ساختن یک مدل
اثر که- معمولاً درقالب یکی از انواع انرژی ظاهر می شود. نتیجه ای خاص از نیرو، انرژی یا عکس العمل را نشان می دهد.شیئ - می تواند سیستمی کامل ، یک زیرسیستم و یا جسمی تنها و مستقل باشد. همچنین می تواند در قالب ابزار و یا موادی متفاوت دسته بندی شود . یک مدل کامل شامل دو شیئ و یک اثر است. سیستمهای پیچیده می توانند توسط مدلهای شیئ-اثر چندگانه و متصل به هم مدل سازی شوند.سیستمهای بزرگ به 10 تا 15 فرمول بندی احتیاج دارند که درنتیجه ی این کارصدها صورت مساله ایجاد خواهد شد . ولی قبل از شروع فرایند عملی فرمول بندی ، باید به ندای مشتری گوش فراداد. همچنین باید تجربیات مشتری یا سهامدار را درمورد سیستم یا محصول بررسی کرد. سپس باید جزئیات سیستم را بررسی کرد و در مورد تمام آنها تجزیه وتحلیل کارکردی انجام داد.
همین کار را با نگریستن از محیط خارجی سیستم نیز باید انجام داد و به زیرسیستمها هم توجه کرد ودرحین این کارها مرتباً ازخود پرسید »چرا؟.«سپس با استفاده از یک فلوچارت ، باید هر چیزی را با کارکرد سودمند اولیه وکارکرد زیان بار اولیه ی سیستم موجود مرتبط کرده وکارکردهای ثانویه را نیز درنظرگرفت. سپس مساله را تا سطحی ازجزئیات که برای حل مساله مورد نیاز است، بررسی کرد. روابط بین گره های فلوچارت ، رابطه های علت ومعلولی را تشریح می کنند. این فلوچارت اجزای مرتبط را به هم متصل می کند. برای هریک از زیرمجموعه های سیستم نیز باید یک فرمول بندی انجام داد. بعد از فرمول بندی مجموعهی کاملی از صورت مساله ها که مشکل را شرح می دهند ایجاد می شود.
مساله: بهبود ظاهری طرح درب یخچال واضافه کردن لوازم جانبی:ISQ
اطلاعات سیستم و محیط اطراف آن
.نام استاندارد سیستم : درب یخچال
.کارکرد سودمند اولیه سیستم
1.درب یخچال سرمای داخل آن را حفظ می کند - جلوگیری از تبادل حرارتی - .
2.درب یخچال مواد داخل آن را از آلودگیها حفظ می کند.
3.درنوع معمول آن داخل یخچال را ازدید پنهان نگه می دارد.
. محدودیت موجود در سیستم
1.عدم ایجاد خلل یا رسانایی ها در درب برای حفظ سرمای یخچال - تلفات انرژی -
2.سنگین نشدن بیش ازحد درب یخچال - وزن جسم متحرک -
3.از دست نرفتن امکان پنهان ماندن مواد داخل یخچال ازدید مصرف کننده - سهولت استفاده -
4.کم نشدن طول عمر مفید درب ازنظر مصرف کننده - دوام جسم متحرک -
5.ازنظرتولیدکننده هزینه تولید درب خیلی زیاد نشود. - سهولت ساخت -
.محیط سیستم سازمانها به خصوص آنها که مشتری محورهستند به منظور برآوردن نیازمندیهای خود درمورد استفاده از شرایط محیطیباید تحقیق کنند. چگونه سیستم با ابرسیستم هایی که جزئی ازآنهاست تعامل دارد؟
-1درب یخچال بوسیله لولای آن وگسکت آن با یخچال درتماس است ویخچال توسط هوای مجاور آن با محیط درتماس بوده و دمای محیط روی زمان کارکرد آن - مصرف انرژی - موثر است.
2یخچال- با کف منزل که معمولاً سنگ یا سرامیک است وهمچنین معمولا با لوازم خانگی برقی دیگر مثل لباسشویی و ماکروویو مجاور است.
-3درب یخچال جزئی از یخچال است که کودکان نیز ازآن استفاده می کنند.
-4یخچال مورد نظر یکی ازمحصولات کارخانه ی سازنده آن است ، لذا طرح آن باید با فرآیندهای ساخت وتولید این کارخانه سازگارباشد.
.منابع موجود منابع شئ : فلز و پلاستیک و رنگ
منبع کارکردی : این منبع می تواند شکل خاص لولای درب را که موجب قابل تنظیم شدن آن می شود راشامل شود. منابع اثر: انرژی موجود درسیستم است که الکتریکی و نورانی را شامل می شود.
منابع فضا: فضای پرشده از فوم که بین قسمت فلزی درب وقسمت پلاستیکی آن وجود دارد . عملیات موازی : بازشدن درب با روشن شدن چراغ یخچال تقارن زمانی دارد.
اطلاعات درباره ی موقعیت سیستم
ایجاد بهبودهای مطلوب یا حذف اثرات نامطلوب
.بازکردن درب یخچال که به دلیل جستجو و برداشتن مواد داخل یخچال انجام می شود - سودمند - و موجب تبادل حرارتی هوای درون یخچال با محیط می شود و دمای داخل تغییرمی کند - زیان بار - و سبب مصرف برق بیشتری می گردد.
.زیبایی یخچال های کنونی در مقایسه با رقبا کم است - طرح بسیارساده ای دارد - .
