بخشی از مقاله
چکیده
هدف از انجام این مطالعه درک روند رشدی مولفه های منتخب جسمانی دانش آموزان دختر و پسر شهرستان زاهدان بود. 2400 دانش آموز شش تا هجده ساله در یک طرح مطالعاتی مقطعی از لحاظ متغیرهای قد، وزن، و چربی زیر پوستی مورد اندازه گیری قرار گرفتند. نتایج آزمون های آماری نشان داد که پسران در سنین 6، 8، 9، 13، 14، 15، 16، 17، و 18 سالگی به شکل معناداری بلندتر از دختران بودند در حالی که در سن 11 سالگی دختران به شکل معناداری بلندتر از پسران بودند.
دختران در سنین 7، 11، و 16 سالگی به شکل معناداری از پسران سنگین تر و در سنین 6، 7، 9، 10، 11، 13، 15، 16، و 17 سالگی به شکل معناداری دارای چربی زیر پوستی بیشتری از پسران بودند. به نظر می رسد سن اوج رشد سرعت قد در دختران زاهدانی در دامنه نه تا یازده سالگی و در پسران در دامنه یازده تا سیزده سالگی است. از سن ده سالگی به بعد روند رشدی وزن در دختران تسریع یافته و این امر در پسران زاهدانی در یازده سالگی رخ می دهد. بنا به تفاوت های هورمونی و جنسیتی از سن 6 سالگی به بعد عمدتا چربی زیر پوستی دختران بیشتر از پسران است.
-1 مقدمه
نمو و بالیدگی جسمانی کودکان در طول 150 سال گذشته در دست مطالعه بوده است.مفاهیم اساسی ما بر پایه سوابق قوی در پزشکی و علوم زیست شناختی انسان بنا میشوند - مالینا، بوچارد ، . - 1381 این تحقیق اطلاعات ضروری برای درک جامع رشد بیولوژیکی و بالیدگی زندگی را فراهم میکند.پس از مرور مقدماتی، مفاهیم پایه رشدی، فرآیندها و نتایج رشد و نمو جسمانی در متنی بر مبنای تغییرات همراه سن و جنس توصیف میشود؛و همچنین مفهوم بالیدگی بیولوژیکی مورد توجه قرار میگیرد؛ با تمرکز ویژه روی جهش رشدی نوجوان و بالیدگی به همراه تغییرات در رشد و عملکرد. - مالینا، بوچارد، . - 1381 انسان درطول عمر خود تغییرات زیادی از نظر هوشی، هیجانی، اجتماعی، اخلاقی، حرکتی و بالاخره جسمانی را تجربه میکند، عمده ترین این تغییرات در دوران اولیه کودکی، تغییرات در رفتار حرکتی و رشد جسمانی است.
ساندرز - - 1992 معتقد است:حساس ترین زمان رشد بین2 تا 7 سالگی است - تی، یاک ، . - 2000 برنامه ریزی علمی و صحیح برای فعالیت بدنی، بدون ارزیابی رشد جسمانی افراد و آگاهی از الگوهای رشد طبیعی امکان پذیر نیست. مربیان و معلمان ورزش از طریق مقایسه ی وضعیت جسمانی افراد با هنجارهای سنی موجود در جامعه میتوانند در تعیین هدف هایی معقول، تعدیل سطح انتظارات و برنامه ریزی صحیح فعالیت جسمانی، به افراد کمک نمایند - شجاعی، دانشفر، . - 1390
-2 طول مقاله
انسانها به عنوان اعضای یک گونه مراحل و فرآیندهای مشترکی را در رشد جسمانی تجربه میکنند، فرآیندی که عوامل ارثی - ژنتیکی - و محیطی در آن تاثیر فراوانی دارند. انسانها علاوه براینکه تحت تاثیر عوامل ارثی و محیطی قرار دارند دارای استعدادهای بالقوه و پتانسیل منحصر به فرد هستند. شناخت دامنه تغییرات رشد جسمانی آنها به منظور درک بهتر تغییرات زیستی و ارزیابی وضعیت جسمانی افراد، و پی بردن به الگوی رشدی و تفسیر آن با استفاده از نمودارها و استانداردها و پی بردن علت ایجاد کننده آنها که همیشه روی رشد اثر گذارند لازم و ضروری است - کاترین و همکاران .
نوجوانی دوره مشخصی از تغییرات فیزیکی فیزیولوژیکی رفتاری و اجتماعی است و بدلیل تغییرات سریع رشد، بی توجهی به شرایط فیزیولوژیک و روانی خاص این دوره میتواند منجر به وارد آمدن صدمات جبران ناپذیری به سلامت فردی گردد - پور آرام، . - 1379 شناخت بیماری هایی که نیاز به پیگیری دارند و اختلالات بهداشتی و تغذیه ای، صرف نظر از علت ایجاد کننده آن روی رشد اثر میگذارند و میتوانند الگوی رشد را تغییر دهند. با ارتقای سطح سلامت و رفاه، تمامی کودکان می توانند از رشد مناسبی برخوردار شوند.
لذا شناخت رشد و نمو طبیعی در سنین کودکی و نوجوانی و پیشگیری و تشخیص بسیاری از بیماریها ضروری است، قد و وزن و چربی زیر پوستی از معیارهای مهم جهت تعیین وضعیت سلامتی کودکان و نوجوانان بشمار میرود .و انحراف از مسیر رشد طبیعی نشانه غیر اختصاصی است ولی میتواند نمادی از وجود بیماریهای جدی باشد و اولین علامت اختلال وضعیت سلامتی در سنین کودکی است با اندازه گیری وزن و قد و چربی زیر پوستی میتوان اختلال رشد را در مراحل اولیه تشخیص داد و به دنبال علت آن بود. - کوبلای و همکاران، . - 2011
بسیاری از کشورهای توسعه یافته، نمودار رشدی مختص خود تهیه کردهاند در صورتیکه با استانداردهای جهانی اختلاف دارند. با توجه به آنچه در پارگرافهای پیشین بدان اشاره شد عوامل متعددی میتواند بر روند نمو افراد یک منطقه و جامعه اثر گذار باشند لذا انجام مطالعات رشدی و از سوی دیگر به روز کردن آنها میتواند شاخصهای متعددی از توسعه یافتگی و یا حتی عقب ماندگی یک منطقه و یا یک جامعه را به نمایش بگذارد. دراین پژوهش محقق به دنبال آن است که الگوی دقیقی از روند رشدی قد، وزن و چربی زیرپوستی دختران و پسران شهرستان زاهدان ارائه دهد. این پژوهش به دنبال پاسخگویی به سوال زیر میباشد:
محقق در پی این است که درک واضح و مطلوبی از روند رشدی - قد، وزن و چربی زیر پوستی - دانش آموزان شهرستان زاهدان بدست آورد؟
.1.2 عوامل موثر بر رشد و نمو
الف - صفات ارثی و ژنتیکی
عوامل ژنتیکی بر رشد و تکامل و به ویژه قد، وزن، تکامل اجتماعی و عقلانی و شخصیت موثر هستند .
ب - سن
میزان رشد در زندگی جنینی از هر زمان دیگری بیشتر است.در سال اول زندگی نیز میزان رشد زیاد میباشد و بعد از آن به هنگام بلوغ افزایش می یابد .
ج - جنس
در حدود ده تا یازده سالگی قد و وزن دختران ناگهان افزایش می یابد. این رشد مربوط به دوران بلوغ است. در پسران جهش رشد کمی دیرتر یعنی در دوازده تا سیزده سالگی است .
د - تغذیه
وضعیت تغذیه پیش از زایمان و پس از آن بر رشد و تکامل اثر می گذارد ودر واقع تاخیر رشد از نشانههای سوء تغذیه است هنگامی که وضع تغذیه کودک بهبود یابد وزن و قد او شروع به رشد می کند - اردبیلی، . - 1389
ه - محیط فیزیکی
برخورداری از نور آفتاب، تغذیه خوب، روشنایی و تهویه نیز بر رشد و تکامل اثر می گذارد.
و - عوامل روانشناختی
عشق، تمایل به مراقبت و روابط مناسب بین والدین و کودک بر تکامل اجتماعی، عاطفی و هوشی کودکان اثر گذار است .
ز - آلودگی به عفونتها و انگل ها
