بخشی از مقاله
چکیده:
نگاه به شرق از دیرباز مورد توجه غربیان قرار گرفت. منافع غرب و روحیه استعمارگري آنها ناگزیر به شناخت از شرق بود تا درصدد توجیه این نکته برآیند که مشرق موجودي بیخاصیت است که نمیتواند براي خود تصمیم گیري کند و این غرب است که باید براي شرق تصمیم بگیرد و این موضوع به نفع شرق میباشد. در این بین کشورهایی چون فرانسه و انگیس زودتر از دیگر کشورها به فکر منافع خود در شرق افتادند و کشوري چون آلمان از قرن 18 میلادي به این مقوله به طور جدي توجه نمود هرچند که اصل شناخت آلمان از شرق به قرن 12 میلادي بعد از جنگ صلیبی دوم برمیگردد.
با ورود آلمان به حیطه شرق شناسی، مستشرقین فراوانی ظهور کردند که یکی از آنها هرتسفلد است که توجه ویژهاي به تمدن ایرانی نموده است. در این مقاله سعی میشود کوششهاي هرتسفلد در زمینه تمدن ایرانی مورد بحث و بررسی قرار گیرد.
مقدمه:
یکی از شیوههاي جهان غرب در ایران براي رسیدن به اهداف فرهنگی خود، توسل به پدیده شرق شناسی است که در قرن 19میلادي به اوج خود رسید.
کشورهایی چون فرانسه و انگلیس در این زمینه پیشگام بودهاند. حمله ناپلئون به مصر و همچنین اشغال هند توسط انگلیس در حقیقت، رسیدن به اهداف استعماري این کشورها در منطقه بود.
آلمان ابتدا منافع خود را در شرق نمیدید اما به محض درك این واقعیت به سرعت درخصوص شرق و شرقشناسی دست به کار شد و تربیت شرق شناسان، اصل اساسی براي این منظور بود.
در قرن 19 میلادي غربیان و از جمله دولت آلمان با توجه به کهن بودن تمدن شرق خصوصاً تمدن ایران براي نفوذ در این کشوراز راه فرهنگی وارد میشوند و به بهانه ریشهیابی نژاد و زبان ژرمنی، محققان و جاسوسان خود را با عنوان پزشک، سیاح و معلمین تاریخ و جغرافیاي تاریخی و باستانشناس روانه ایران میکردند.
از آنجا که علم تاریخ و باستان شناسی در ایران نوپا بود دولت وقت ایران نیز آنها را به استخدام خود درمیآورد.
افراد فوق غیر از خدمات شایستهاي که انجام میدادند، اهداف دولت خود را نیز از نظر دور نداشتند و با جلب اعتماد دولت و مردم و با گرفتن امتیاز حفاري و کاوش آثار باستانی ایران بسیاري از آثار ملی ایران را با خود بردند و در ضمن زمینههاي نفوذ دولت خود را نیز مهیا نمودند.
هرتسفلد یکی از مستشرقان آلمانی است که در شناسایی تاریخ ایران براساس منابع و اسناد موجود در زمان خود تلاشهایی نموده است.
هدف این مقاله شناساندن نامبرده و نقش وي در روشن نمودن برخی از زوایاي تاریک تاریخ ایران باستان، با توجه به عملیات باستان شناسی او و کتابهایی که از خود برجاي گذاشته، می باشد.
