بخشی از مقاله
چکیده
آیا در مسیر مهذّب شدن انسان، معصومین تصرفی تکوینی در باطن و نفس انسان صورت میدهند؟ شواهد و قرائنی که از آیات و روایات برای اثبات این موضوع میتوان ارائه داد کدامند؟ آیا این تصرف با اختیار و ارزشمندی کار انسان، منافات ندارد؟
ادلّه ی عام و ادلّه ی خاص دالّ بر آنند، که معصومین با علم و قدرتی که از ناحیهی خداوند متعال به آنها إعطا شده، از ضمیر انسانها آگاه و قادر به تغییر نفوس آنها میباشند، و این کار را میکنند. منتها تغییر از راه تصرف میتواند حدود مختلفی از حداقل تا حداکثر داشته باشد.
نقش تکوینی معصومین در این زمینه - مهذّب شدن انسانها - هم نقش فاعلی عام و هم نقش فاعلی خاص است. در نقش فاعلی عام، معصومین سبب و واسطهی رسیدن فیض الهی به همهی مخلوقات، از جمله انسانها هستند، و این مختص به چهارده معصوم است.
نقش فاعلی خاص که نمود آن در تصرفات تکوینی معصومین است، به دو قسم حداکثری و حداقلی تقسیم میگردد، از نقش حداکثری به هدایت به امر و ایصال به مطلوب - ایصال الی المطلوب - تعبیر میشود، معصومین با علم و قدرتی که خداوند متعال در اختیارشان قرار داده است، در باطن برخی انسانیهایی که با عمل اختیاری خویش قابلیت هدایت خاص را یافتهاند، تصرف کرده و آنها را مهذّب میسازند، امّا نقش حداقلی خاص، در جایی است که شخص هنوز به این قابلیت دست نیافته است، در اینجا گاه ولیّ خدا با تصرف در کائنات مسیر تهذیب نفس را برای وی هموار میسازد تا او با گوهر ذاتی خود یعنی اختیار راه بپیماید؛ و قابلیت هدایت خاص را پیدا کند.
حوزه ی پژوهش این مقاله، آیات قرآن کریم و احادیث معصومین و اقوال صاحب نظران میباشد.
