بخشی از مقاله
چکیده:
جامعه شناسی به عنوان یک شاخه از علوم انسانی در مطالعه پدیده هاي اجتماعی داراي شاخه ها وحوزه هاي مختلفی است .یکی از این شاخه ها جامعه شناسی دین است که ضرورت بررسی دین وتاثیرآن در نظامهاي اجتماعی وپیدایش پدیده ها وساختار هاي اجتماعی وپیدایش مذهب وتاثیر متقابل دین ومذهب درجامعه و برعکس اهمیت این شاخه از جامعه شناسی نشان می دهد. گروهی از اندیشمندان مذهب راعاطفه دینی بیان کرده اند وگروهی معتقد که مذهب دستاورد جامعه است.در روشهاي تحقیق برخی از جامعه شناسان در بررسی دین از روش تجربی براساس تقلیل گرایی وبرخی از روشهاي تفهیمی سود جستنده اند بعضی هم به اهمیت آموزش وانتقال مفاهیم دینی ادیان بزرگ بی توجه بوده است.نقش دین در اقتصاد-سیاست جنبش هاي سیاسی –اجتماعی وفرهنگی وارزشها ورفتارها والگوهاي اجتماعی شکل گیري گروها- طبقات وتقسیم بندي دین به صورت عامیانه وعالمانه ودین وتمدن ورد بررسی است.
کلیدواژه:جامعه شناسی دین-جنبش هاي اجتماعی-انتقادات وارده بر برخی نظریات-تاثیر متقابل دین وجامعه-جامعه آرمانی
مقدمه:
از آنجائیکه جامعه شناسان دینی ارتباط متقابل جامعه و دین وتاثیر آنها بر یکدیگر بصورت مطلوب وسازنده و گاهی بصورت نامطلوب ومخرب تحت عنوان آسیب و آسیب شناسی و رابطه ساختاري آنها با یکدیگر توجه خاص دارند. ازجمله اینها ابوریحان بیرونی است قرآن کریم به عنوان مهمترین منبع شناخت ماهیت انسان از ابعاد مختلف براي انسان الگوهاي عمل وارزشهایی را ترسیم کرده است .در تبیین علل کجروي انسان عوامل متعدد روانشناختی ’اجتماعی حتی فیزیکی ومتافیزیکی را دخیل می داند با وجود تاکید محوري قرآن بر شخصیت و ویژگی هاي روانی زا قبیل عقل و غصب وشهوت وهمچنین شیطان دراین زمینه سبب نشده است که توجه قرآن به نقش عوامل اجتماعی کم شود.
جامعه شناسی دینی بعنوان یکی از شاخه هاي جامعه شناسی در جهت مطالعه وتحقیق پدیده هاي مختلف اجتماعی دینی ومذهبی وتاثیر آنها در ساختارهاي اجتماعی وانسجام و وحدت اجتماعی در قلمرو علوم اجتماعی می باشد وکاربرد روش هاي علمی توصیفی وتبیینی در پژوهشهاي مسایل دینی ومذهبی جوامع مطرح می باشد.کتب معتبر از جامعه شناسان در زمینه دین وسایل اجتماعی دینی تالیف ومورد استفاده دانش پژوهان قرار می گیرد که هریک باتوجه به مکاتب جامعه شناسی وایدئولوژي ها ونظریات گوناگون در جهت مطالعه دینی ونقش آنها در جامعه وساختار جوامع وارتباط بیان جامعه ودین به ارائه نظریات ومطالب مفید پرداخته است وهمچنین دانشمندان مسلمان ابن خلدون’ فارابی واز معاصران دکتر توسلی وتنهایی تلاش هاي وافري در این زمینه داشته اند وهریک از دانشمندان جامعه شناس از عناوین مختلف در بررسی مسائل دینی واجتماعی استفاده کرده اند. مهم اینکه رابطه یان شاخه از جامعه شناسی باعلم کلام چقدر می باشدونظرات مختلف در زمینه پیدایش آن چیست وعده اي تلاش کرده اند که وجه تمایز این رشته از جامعه شناسی رازا علم کلام مشخص نمایند واین کار را براساس سه معیار موضوع’هدف وروش که ملاکهاي تمایزعلوم بوسیله ارسطو می باشد سود جستندوجامعه شناسی دینی براساس این محوربررسی می کنیم.
