بخشی از مقاله
چکیده
هدف از این مقاله جامعهی حرفه ای در گرو معلم حرفه ای می باشد. این مقاله به روش مروری و کتابخانه ای است. در حال حاضر، آموزش و پرورش کلید توسعه جوامع محسوب می شود و موفقیت و سعادت ملتها به کیفیت تعلیم و تربیت آنها بستگی دارد، بدون تردید آینده هر کشوری را میتوان از سیمای کنونی آموزش و پرورش آن دریافت. کیفیت تعلیم و تربیت به عنوان عاملی در توسعه کشورهای مختلف مشخص می گردد و به حق می توان اذعان نمود که مهمترین عامل در کیفیت بخش نظام تعلیم و تربیت، معلم و تواناییها و قابلیت-های حرفهای آنان می باشد. بنابراین جایگاه تربیت نیروی انسانی در نظام آموزش و پرورش از اهمیت خاصی برخوردار می باشد.
از سخن دیگر سرمایه گذاری به منظور تربیت نیروی انسانی به خصوص تربیت معلم بسیار ضروری و الزامی خواهد بود. کیفیت بخشی به آموزش، گزینهای است که تمامی نظامهای آموزش و پرورش جهان به آن توجه دارند. که حذف خطاها، رفع نیازهای فراگیران، دسترسی به آموزش اثربخش، بهبود دایمی جریان یاددهی- یادگیری و در نهایت مطابقت با استانداردهای بینالمللی آموزشی را تأمین مینماید؛. یکی از حوزههای مهم و اساسی در این رابطه، قابلیتهای حرفهای مدرسان مراکز تربیت معلم می باشد؛ که با اتکا به آن آموزشی اثربخش را شاهدیم. و فرآیند یاددهی - یادگیری به گونهای مؤثر اجرا میگردد.
واژگان کلیدی: دانشگاه فرهنگیان، صلاحیت های حرفه ای، توسعه حرفهای، معلم فکور
مقدمه
عصر حاضر در سراسر جهان با سرعت توسعه اقتصادی و سیاسی به همراه کاربردگسترده فناوری های جدید ، گذر از اقتصاد و جامعه صنعتی1 به جامعه اطلاعاتی2 شناخته شده است. دانش نه تنها به صورت تصاعدی چند برابر شده، بلکه مدام مورد تجدید نظر و اصلاح قرار می گیرد. دو عامل مسلط و برتر، جهانی شدن3 و جامعه اطلاعاتی تأثیر عمده ای بر اقتصاد و مؤسسات اقتصادی داشته اند و سایر بخش ها ازجمله مدارس و آموزش و پرورش نیز مستثنا نبودهاند - استیلیاندز و پاشیاردی ز4، . - 2007تعلیم و تربیت انسان از بدو پیدایش مورد توجه بوده اما اهمیت آن در قرون اخیر به طور فزآینده ای آشکار شده است.
در حال حاضر، آموزش و پرورش کلید توسعه جوامع محسوب می شود و موفقیت و سعادت ملتها به کیفیت تعلیم و تربیت آنها بستگی دارد "بدون تردید آینده هر کشوری را میتوان از سیمای کنونی آموزش و پرورش آن دریافت" - نویدی، احد، به نقل از غلامی،. - 1379در سند و منشور اصلاح نظام آموزش و پرورش نیز به آسیب ها و موانع بازدارنده در ارتباط با انتخاب و جذب معلم، منزلت و مسؤولیت های معلم اشاره شده است از جمله: نداشتن سیاست های اصولی برای حفظ، نگهداری و ارتقای کیفی و شغلی معلمان در آموزش و پرورش، گزینش و جذب نیروهای با بنیه علمی و تخصصی ضعیف، ضعف معلمان در مهارتهای حرفه ای5 و روشهای نوین تدریس، پایین بودن سطح علمی و حرفه ای در مدیریت و رهبری کلاس درس، برخوردار نبودن از آموزش مداوم و نبود زمینه مناسب برای یادگیری مداوم و تبادل اطلاعات و تجربیات باهمکاران، مقاومت در مقابل روشهای نوین آموزشی ناشی از برخوردار نبودن از آموزشهای لازم - صافی، . - 1385
صلاحیت معلم به توانایی معلم در برآوردن نیازها و مطالبات حرفه تدریس به میزان کافی و با استفاده از مجموعه ای یکپارچه ازدانش، مهارت و نگرش گفته میشود به طوری که این مجموعه در عملکرد و بازتاب معلم تجلی یابد - نیج ولدت و همکاران6 ، . - 2005 ملکی - 1384 - صلاحیت معلم را مجموعه شناخت ها، گرایش ها و مهارتهایی می داند که معلم با کسب آنها به پرورش جسمی، عقلی، عاطفی، اجتماعی و معنوی فراگیران کمک کند و این صلاحیت ها را در سه حیطه شناختی7، عاطفی8 و مهارتی طبقه بندی می نماید. هانتلی - 2008 - 9 قابلیتهای معلمان را در سه زمینه دانش حرفه ای، عمل حرفهای و تعهد حرفهای دسته بندی کرده است. دانش حرفه ای شامل دانش محتوا، شناخت دانش آموز و آگاهی از تدریس و یادگیری است.
عمل حرفه ای از طراحی یادگیری، ایجاد محیط یادگیری وارزشیابی یادگیری تشکیل شده است و تعهد حرفهای، یادگیری حرفهای، مشارکت،رهبری، ارزش ها، ارتباطات و اخلاقیات را شامل میشود. کاستر و همکارانش - 2005 - صلاحیت های معلمان را به پنج دسته اصلی دانش تخصصی، ارتباطات، سازماندهی،تعلیم و تربیت - پداگوژی - و صلاحیت رفتاری تقسیم میکنند. با توجه به اهمیت قابل ملاحظه تدریس مؤثر در جامعه معاصر، نیاز افراد به مهارت و دانش بیشتر برای بقا وموفقیت و معیارهای یادگیری نسبت به گذشته افزایش یافته است. آموزش و پرورش نقش اصلی را در موفقیت افراد و ملتها داشته و در بین منابع آموزشی توانایی معلم دریادگیری فراگیران نقش حیاتی دارد - دارلینگ هاموند ، . - 2006 با این توصیف وب همنظور شناسایی و ارزیابی دانش، نگرش و مهارت یا به عبارتی مؤلفه های صلاحیت های معلمان، در این پژوهش صلاحیت های حرفه ای معلمان دوره آموزش عمومی بررسی شده است.
تعریف تعلیم تربیت
واژه تعلیم و تربیت یا آموزش و پرورش10، در زبان فارسی معانی گوناگونی دارد و در زمینه های مختلف معنی خاصی از آن برداشت می شود. تاکنون صاحبنظران تعلیم و تربیت تعاریف گوناگونی از مفهوم تعلیم و تربیت ارائه داده اند؛ امّا هریک بر اساس برداشت های ذهنی و تجارب عملی خود به تعریف و تشریح آن پرداخته اند. بنابراین در تعریف این مفهوم، نه تنها میان مردم عادی، بلکه میان صاحب نظران تعلیم و تربیت هم اختلاف نظر وجود دارد. این واژه در زبان انگلیسی یک کلمه است ولی در زبان فارسی در ترجمه دو کلمه آورده می شود و هر یک از این دو واژهی »تعلیم «و »تربیت« معنی مستقلی نیز دارند و این امر بر اختلاف نظر درباره ی معنی و مفهوم این واژه در زبان فارسی افزوده است .
از سوی دیگر این واژه از واژه های پرکاربرد است و در علوم مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. از این رو لازم است با مفهوم آن به طور دقیق آشنا شویم، این واژه با چند واژه یا مفهوم دیگر نیز مرتبط است از جمله مفهوم آموزش، تدریس ،تربیت - پرورش - و کارآموزی، بارآوردن و . . .که این ها جزئی از »آموزش و پرورش« محسوب می شوند یا با آن هم پوشی دارند و برای فهم بهتر آن لازم است مفهوم این واژه ها نیز مورد بررسی قرار گیرد .
تعلیم - آموزش -
در لغت نامه دهخدا آموزش اسم مصدر از آموختن. عمل آموختن است، منظور از آموزش11 فعالیتی است که در خدمت پرورش و کارآموزی است. معمولا فعالیت هایی را که معلم به قصد آسان کردن یادگیری در یادگیرندگان به تنهایی یا با کمک مواد آموزشی انجام میدهد، آموزش می نامند سیف - . - 1384 آموزش در حقیقت کوششی است که معلم برای انتقال معلوماتی خاص به شاگردان خود به کار میبرد و عمدتا به مهارت و خُبرگی معلم و نوع محتوای درسی که معلم به انتقال آن می پردازد، بستگی دارد .هم چنین آموزش همانا سپردن دانستنی ها به دیگران است. و دانستنی ها تنها آن گاه سودمندند که به کارآیند؛ و آموزش آن گاه به کار می آید که زمینه ای برای پدیدآمدن تغییری در نوآموز گردد ،چنان که او را به انجام کارهایی توانا سازد. با آنکه
