بخشی از مقاله
چکیده
از دیدگاه اسلام واقعیت وجودی انسان - بدن و نفس - محور اساسی برنامه ها چه درسی و چه غیر درسی است.نظام تربیت بدنی اسلامی ، یک نظام همه جانبه است ،یعنی علاوه برجسم به ابعاد علمی ، اخلاقی ، اجتمایی و عاطفی نیز تأکید دارد.تربیت بدنی از دیدگاه اسلام، بر تربیت و تقویت جسم تأکید دارد که باید همپای خود سازی و اخلاق و از طرفی مصونیت جامعه باشد. در جهان بینی ما ، حیات هدفدار است و حرکت و جنبش جلوه حق و لازمه حیات است . تربیت بدنی نیز در این راستا به عنوان بخش مهمی از تعلیم و تربیت کوشش می کند تا به حرکت و فعالیت واداشتن آدمی به صورت منظم و سازمان یافته در راستای هدف گام بردارد و یا اینکه زمینه ساز و تقویت کننده حرکت هر انسان باشد.
در اسلام تربیت بدنی به عنوان ابزاری است که برای تامین بهداشت و سلامتی تن و پاکی روان تقویت روح و صیقل خوردن تن پرکردن اوقات فراغت بصورت سالم و مفید مصون نگهداشتن جامعه از رذایل و عوارض اخلاقی ایجاد توانایی و تقویت روحیه کار و تلاش در جهت رشد و سازندگی آمادگی و استقامت در صفحه های عبادت و جهاد و دفاع از اسلام و کشور القاء روحیه جوانمردی و تعاون و یاری مظلوم بوده تا بدنهای پرورش یافته در خدمت اهداف مقدس باشد . ورزش در تعلیم و تربیت اسلامی مقدم نیست وسیله و ابزار است. هدف ازاین مقاله تاکید به اهمیت جایگاه تربیت بدنی دراسلام بوده است تا بنا به ضرورت آن جایگاه تربیت بدنی را در جمعه اسلامی ارج نهیم . اطلاعات به صورت مروری و تحلیلی گردآوری شده است .در پایان به ارائه نتایج پرداخته شده است.
مقدمه:
در جهان بینی ما ، حیات هدفدار است و حرکت و جنبش جلوه حق و لازمه حیات است . تربیت بدنی نیز در این راستا به عنوان بخش مهمی از تعلیم و تربیت کوشش می کند تا به حرکت و فعالیت واداشتن آدمی بصورت منظم و سازمان یافته در راستای هدف گام بردارد و یا اینکه زمینه ساز و تقویت کننده حرکت هر انسان باشد . در اسلام تربیت بدنی بعنوان ابزاری است که برای تامین بهداشت و سلامتی تن و پاکی روان تقویت روح و صیقل خوردن تن پرکردن اوقات فراغت بصورت سالم و مفید مصون نگهداشتن جامعه از رذایل و عوارض اخلاقی ایجاد توانایی و تقویت روحیه کار و تلاش در جهت رشد و سازندگی آمادگی و استقامت در صفحه های عبادت و جهاد و دفاع از اسلام و کشور القاء روحیه جوانمردی و تعاون و یاری مظلوم بوده تا بدنهای پرورش یافته در خدمت اهداف مقدس باشد . ورزش در تعلیم و تربیت اسلامی مقدم نیست وسیله و ابزار است.
ابتدا هدف و رسالت انسان را باید مد نظر داشت و سپس چگونگی تربیتی که می بایست صورت پذیرد تا به آن هدف نائل شد . در چنین شرایطی که اهداف انسانی شناخته شد و کیفیت تربیت و تزکیه ای که باید صورت پذیرد مفهوم گردید و بدست آمد از هر وسیله ای و تحت هر نامی که باشد بکار گرفته شود مطلوب است ولی اگر مقصد را نشناسیم ورزش و بازی خود هدف میشود که نه تنها مناسب نیست چه بسا مضر هم است.
دین مبین اسلام، همیشه اهمیت فراوانی به مراقبت از تن و روح آدمی قائل شده است و انسان را موظف به رعایت اموری کرده که به سلامتی جسمانی و روحانیش بپردازد.در بینش اسلامی بدن هدیه ای الهی است که بر اساس حسن کرامت آفریده شده است و ظرافت شگفت انگیزی در آفرینش آن به کار برده شده است . مطالعه و تامل در آن موجب افزایش معرفت انسانی نسبت به خداوند متعال می گردد .درخواست سلامت و قوت بدن از خداوند جزو دعای مسلمانان است.
در اسلام به مومنان قوی زیستن و با نشاط بودن و برخوردار شدن از سلامتی تن توصیه می شود . از این رو تربیت بدنی باید جزئی از برنامه زندگی و بخشی از مراحل آموزش و پرورش هر مسلمان قرار گیرد . مطالعه تاریخ حیات رسول گرامی - ص - و ائمه اطهار علیهم اسلام و نیز صحابه و تابعین گرانقدر آنان نشان می دهد که آنان به ورزش و تربیت و تقویت بدن خود می پرداختند و در فعالیتهایی از قبیل مسابقه دو ،اسب سواری ،تیر اندازی و شنا شرکت می کردند . ورزش دشمن کسالت و تنبلی و بد حالی و موجب نشاط و شادابی است . رهبران دینی به شدت ما را از تنبلی ،کسالت برحذر داشته اند امام صادق می فرمایند »: تنبلی و کسالت دشمن کار و تلاش است .
تربیت بدنی چیست
تربیتبدنی نوعی تربیت است که به وسیله فعالیت های بدنی مجموعه وجود انسان را مورد تربیت قرار می دهد.تربیت بدنی فرایندی است آموزشی تربیتی که هدف آن بهبود بخشیدن به رشد همه جانبه انسان از طریق فعالیت های جسمانی است. تربیت بدنی شامل کسب و پردازش مهارت های حرکتی، توسعه و نگهداری آمادگی جسمانی برای تندرستی و سلامت، کسب دانش های علمی درباره فعالیت های جسمانی و تمرین و توسعه تصور و ذهنیت مثبت از فعالیت های جسمانی به عنوان وسیله ای برای اجرا و عملکرد انسان است. - مسرور،. - 1367 تربیت بدنی علمی است منظم اصولی و تدریجی که به منظور تقویت کامل بدن بالا بردن عوامل جسمانی بارور نمودن استعدادها و پرورش صفات اخلاقی از سن کودکی تا پیری ادامه دارد.
زیر مجموعههای متعارف تریت بدنی عبارتند از:
-1 روانشناسی ورزشی: از یافتههای روانشناسی و انسانشناسی برای مطالعه رفتار ورزشی استفاده می کند. روانشناسی ورزش به رشد جامع فرد، یادگیری حرکتی و اجرا توجه دارد و روانشناسان ورزش عوامل روانشناختی مؤثر بر یادگیری، اجرا و مهارت های حرکتی را بررسی می کنند.
-2 جامعهشناسی ورزشی: عبارت است از بررسی نقش ورزش در جامعه است. جامعهشناسان ورزشی آثار متقابل ورزش و نظام های تربیتی، سیاسی، اقتصادی و رسانههای گروهی و ارتباط جمعی را مورد بررسی قرار می دهند.
-3 تعلیم و تربیت: عبارت است از بررسی و مطالعه روش آموزش و تعلیم و تربیت ورزش که به بررسی دوره تحصیلات، آموزش تربیت معلم، ارزیابی، مدیریت و سازماندهی در تربیتبدنی و ورزش می پردازد.
-4 فلسفه تربیتبدنی و ورزش: با تجزیه و تحلیل، نقد و بررسی مسائل و ارزیابی عقاید، باورها و ارزش های ورزشکاران و تربیتبدنی سروکار دارد.
-5 یادگیری حرکتی: به عوامل مؤثر بر کسب و اجرای مهارت های حرکتی توجه دارد. شناخت مراحل یادگیری و روش تسهیل یادگیری از مسائل مورد علاقه متخصصان یادگیری حرکتی است.
-6 رشد و تکامل حرکتی: به بررسی عوامل مؤثر بر تکامل قابلیت های حرکتی پایه میپردازد. متخصصان تکامل حرکتی تأثیر متقابل عوامل ژنتیکی و محیطی بر قابلیت اجرای مهارت های حرکتی را به روش طولی و عرضی بررسی می کنند.
-7 فیزیولوژی ورزشی: یا فیزیولوژی کاربردی، اثر تمرینات و موقعیت کاری بر بدن انسان را مورد مطالعه قرار می دهد. فیزیولوژیست ها در ورزش ظرفیت هوازی، خستگی و پاسخ های فیزیولوژیکی ورزشکار به برنامههای مختلف را بررسی می کنند.
-8 طب ورزشی: عبارت است از رابطه طبی بین فعالیت جسمانی و بدن. طب ورزشی اثر فعالیت جسمانی بر بدن و عوامل مؤثر بر اجرا را مورد مطالعه علمی قرار می دهد. این نوع طب، تأثیر محیط، داروها و رشد فعالیت های جسمانی را بررسی می کند و با پیشگیری از آسیب، درمان و بازپروری در ارتباط است.
-9 بیومکانیک ورزشی: عبارت است از مطالعه نیروهای مؤثر بر بدن انسان و تأثیر این نیروها. بیومکانیک به بررسی علمی حرکات، سیستم عضلانی اسکلتی، کاربرد قوانین فیزیک در حرکت انسان و جابجایی ابزار ورزشی و تجزیه و تحلیل مکانیکی فعالیتی می پردازد.
-10 تربیتبدنی تطبیقی: توانایی ها و محدودیت های افراد دارای نیازهای ویژه و معلول را مورد بررسی قرار می دهد، همچنین به طراحی برنامههای مناسب برای این دسته از افراد که قادر به انجام فعالیت، همسان افراد عادی نیستند می پردازد. - مایر ، - 1374
حوزه های وابسته تربیت بدنی
تندرستی - بهداشت -
آموزش بهداشت، آمادگی کلی فرد یعنی بهداشت جسمانی، ذهنی،اجتماعی، هیجانی و روانی را در نظر دارد. بهداشت دارای سه بخش آموزشی، خدماتی و بهداشت محیط زیست است.
تفریحات سالم
فعالیت های اختیاری که به وسیله آن ها فرد از نظر روحی و جسمی بازپروری میشود برای تمام ردههای سنی ضروری است. با تفریحات سالم، افراد استفاده مفید و سازنده از اوقات فراغت را یاد می گیرند .
حرکات موزون
حرکات موزون سومین حوزه وابسته به تربیتبدنی و ورزش است. این حرکات فعالیت های عمومی هستند آمیختههایی از حرکت و هنر، حرکات موزون یعنی بیان زیبایی شناسی در قالب حرکت.
