بخشی از مقاله
چکیده
هدف از اجرای این تحقیق تحلیل عوامل تاثیرگذار در کیفیت بخشی درس تربیت بدنی مدارس متوسطه از دیدگاه معلمان ورزش شهرستان کوهدشت در سال تحصیلی 91-90 با استفاده از روش تحلیل عاملی می باشد. این تحقیق از نوع توصیفی است و به منظور جمع آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد که روایی صوری پرسشنامه با نظر اساتید مورد تایید قرار گرفت.
پایایی پرسشنامه از آلفای به دست آمد. جامعه آماری تحقیق شامل معلمان ورزش شهرستان شهریار و نمونه آماری شامل 79 نفر از معلمان ورزش - 40 نفر زن 39 نفر مرد - است. به شیوه نمونه گیری طبقه ای- تصادفی منظم انتخاب شدند. به منظور تجزیه و تحلیل یافته ها از تحلیل عاملی استفاده شد. به منظورتایید مناسب بودن تحلیل عاملی نیز از آزمون های بارتلت و کفایت نمونه - - kmo استفاده گردید.
نتایج نشان داد در ضمن تجزیه و تحلیل داده ها به وسیله نرم افزار SPSS انجام شد. که بر مبنای 10 عامل اثرگذار بر کیفیت بخشی درس تربیت بدنی یک عامل حدود 54/8 درصد از واریانس را تبیین کرده است. در ضمن از دیدگاه معلمان ورزش زن و مرد عوامل تاثیرگذار در کیفیت بخشی درس تربیت بدنی به ترتیب اولویت عبارت اند از: -1 اهداف آموزشی-2 بودجه -3 تجربه معلمان ورزش -4 تجربه معلمان ورزش-5 نگرش - مسئولان، دانش آموزان و معلمان - -6 محتوای آموزشی -1 ارزشیابی -2 شیوه تدریس -3 تخصص معلمان ورزش -4 برنامه آموزشی -5 امکانات.
.1 مقدمه
اثربخشی، عبارت از درجه و میزان نیل به اهداف تعیین شده است. به بیان دیگر ، اثربخشی نشان می دهد که چه میزان از تلاش های انجام شده با نتایج مورد نظر مطابقت دارد - صمدی و شیروانی - 1377 .اثربخشی را دانایی مدیر برای داشتن موقعیت ممتاز در تعامل با محیط و استفاده از موقعیت برای تحقق هدف ها، تعریف کرده است
نقش تعلیم و تربیت به طور عام و تربیت بدنی به طور خاص در معرض تغییرات دائمی است .زمانی فقط مربیان عهده دار وظیفه تعلیم و تربیت بودند ولی، آن طوری که انجمن اولیا، گروه های آموزشی، دانش آموزان، روش های گسترده ارزیابی معلم و بررسی مداوم سیاست های تربیتی نشان می دهند، این وضعیت دگرگون شده است .حرفه تربیت بدنی در سال های اخیر بسیار توسعه یافته و این حرفه را در جایگاه مهمی قرار داده است.
رسیدن به سطح مناسبی از سلامتی و تندرستی در جامعه یکی از اهداف مهم این حرفه است. اگرچه توسعه برنامه های تندرستی تحت تاثیر عوامل متعددی است ولی فعالیت های جسمانی در بین آنها یکی از عوامل موثر در کسب سلامتی در کلیه رده های سنی به شمار می رود و به همین دلیل توسعه فعالیت های جسمانی و ورزشی در مدارس از اولویت برخوردار است. چرا که فعالیت تربیت بدنی به طور عام و تربیت بدنی در مدارس به طور خاص به عنوان جلوه ای از فرآیند کلی تعلیم و تربیت نقش اساسی در برآورده شدن این اهداف، بازی می کند. از آنجا که معلمان و دبیران ورزش از نزدیک شاهد اجرای برنامه های آموزشی درس تربیت بدنی در مدارس هستند، بهتر از هر کسی می توانند نقاط ضعف و قوت این برنامه را مشخص کرده و راهنمایی های لازم را ارایه دهند .
نگرش به فعالیت های ورزشی در کیفیت بخشی به فعالیت های تربیت بدنی موثر است .بنابراین می توان گفت میزان کیفیت اجرای درس تربیت بدنی در مدراس به مولفه های دهگانه بستگی دارد. به نحوی که وجود ضعف و یا کمبود در آنها تاثیر منفی در کیفیت بخشی درس تربیت بدنی دارد.
اثربخشی، عبارت از درجه و میزان نیل به اهداف تعیین شده است. به بیان دیگر ، اثربخشی نشان می دهد که چه میزان از تلاش های انجام شده با نتایج مورد نظر مطابقت دارد - صمدی و شیروانی - 1377 .اثربخشی را دانایی مدیر برای داشتن موقعیت ممتاز در تعامل با محیط و استفاده از موقعیت برای تحقق هدف ها، تعریف کرده است
جوامع انسانی بر پایهی نهادها و سازمان های اجتماعی استوار است که نقش و اهمیت هر یک در اداره ی آنها، با توجه به تاثیری که هر سازمان می تواند در فرایند توسعه کشور داشته باشد، مشخص میشود. در این زمینه آموزش و پرورش از جمله سازمان های زیر بنایی جوامع بشری است که با توجه به نقش محوری آن در فرایند توسعه، به ویژه توسعه ی نیروهای انسانی، از اهمیت ویژه ای برخودار است.
این سازمان و زیر مجموعه های آن که با هدف تربیت نسل آینده و متناسب با اهداف از پیش تعیین شده شکل گرفته، نیازمند برنامه ریزی های اصولی و مطابق با نیازهای جامعه در زمینه های مختلف است. در این خصوص، به نظر می رسد همراه با دیگر برنامه های آموزشی در حیطه های شناختی و عاطفی که در حال حاضر بیشتر مورد توجه و نظر برنامه ریزان است، یک برنامه ی اصولی تربیت بدنی نیز قادر است ضمن تامین سلامت جسمانی و روانی دانش آموزان، با ایجاد زمینه های مساعد برای رشد و پرورش استعدادهای بالقوه ی آنان، موجب پویایی و توسعه ی کشور گردد
درس تربیت بدنی بخش لازم و سازندهای را در برنامه آموزشی مدرسه ها تشکیل میدهد. پژوهشگران نشان داده اند که فعالیت جسمانی منظم، حافظه و توان یادگیری دانش آموزان را زیاد می کند. آنها می توانند حواس خود را متمرکز کنند و توانایی های حل مساله خود را افزایش دهند. علاوه بر این، دیدگاه مثبتی به افراد دیگر - همکلاسی های خود - خواهند داشت و با ارتباط مناسب، محیط آموزشی سالمی را ایجاد خواهند کرد. درس تربیت بدنی به دانش آموزان می آموزد که چگونه تحرک و فعالیت جسمانی را با فعالیت روزانه خود درآمیزند و از شیوه زندگی فعال و سالمی پیروی کنند و به گونه ای پرورش یابند که بتوانند با چالش های اجتماعی برخورد مناسب داشته باشند
خیرخواهان جوامع و علمای تعلیم و تربیت دریافتهاند که تربیت شهروندانی مسئول، سالم و سرزنده جزء در مدارس امکان پذیر نمیباشد و نیز دریافته اند که بخش مهم این تربیت بر عهده تربیت بدنی است. به این دلیل، فعالیت های جسمانی و ورزش در برنامه ی روزانه درسی دانش آموزان گنجانده شده است - . - 8 به این ترتیب می توان گفت که تربیت بدنی و ورزش یکی از پایه های اصلی تعلیم و تربیت هر جامعه بوده که به عنوان یک روش تربیتی در جهت متعادل ساختن و تکامل یافتن ابعاد وجودی انسان در زندگی او مطرح است
توجه افراد و سازمان ها به درس تربیت بدنی در مدارس تا آنجا افزایش یافته که در ماده اول منشور یونسکو برای تربیت بدنی و ورزش از آن به عنوان حق بنیادی تمام کودکان و نوجوانان نام برده شده است که باید از طریق فراهم کردن فرصت های تمرین در نظام آموزش حمایت شود. ماده دوم این منشور تاکید دارد که مؤسسات مالی هر کشور برای بهبود و توسعه تربیت بدنی به منظور ایجاد تعادل و تقویت رابطه بین فعالیت جسمانی و دیگر اجزای آموزش و پرورش تلاش کنند
همچنین ارتقای فرهنگی، سیاسی و اجتماعی جوامع، بستگی به توجه مسئولان و برنامه ریزان به توسعه ی کمی و کیفی آموزش و پرورش در آن کشور دارد،زیرا هم در عرصه ی ملی و هم در عرصه بین المللی، کیفیت آموزش یک موضوع مهم است و نظام تعلیم و تربیت هر جامعه نیز درصدد است تا این نیاز را با شیوه های آموزشی و نظارت های هدف دار به سمت بهبود کیفیت آموزش دنبال کند
با وجود واقعیت های یاد شده، باید بپذیریم که گسترش برنامه های تربیت بدنی در مدارس کشور به امکانات مالی و انسانی مطلوب و برنامه ریزی دقیق و اصولی نیاز دارد، اما شواهد موجود نشان از عدم برنامه ریزی مطلوب در زمینه ی اصول و اهداف کلی تربیت بدنی در آموزش و پرورش، کمبود معلم ورزش، محدود بودن ساعت درس ورزش، کمبود کتاب های علمی و دشواری دسترسی به آنها، عدم تخصص کافی و کمبود دانش و آگاهی معلمان در زمینه ی تربیت بدنی، کمبود تجهیزات، وسایل و مکان های ورزشی کافی و استاندارد و ضعف مدیریت یا عدم همکاری مدیران طی سال های گذشته است
هاشمی بنی - - 1379 در تحقیقی نتیجه گرفت که کمبود دبیران تربیت بدنی متخصص و کارامد، دایر نبودن کانون های ورزشی مجاز در سطح مدارس، پایین بودن انگیزه تدریس در معلمان تربیت بدنی، کمبود امکانات، تجهیزات و فضاهای ورزشی، پایین بودن کیفیت برنامه های ورزشی، عدم تمهیدات لازم مدیران نسبت به اجرای صحیح درس تربیت بدنی، عدم تناسب تعداد دانش آموزان با امکانات و تجهیزات ورزشی، عواملی هستند که در عدم اجرای مطلوب درس تربیت بدنی از اهمیت بیشتری برخوردارند
به نطر می رسد یکی از راه های تدوین برنامه های نظام دار و حفظ کیفیت تجارب آموزشی در درس تربیت بدنی، آگاهی از عوامل اثرگذار در کیفیت بخشی درس تربیت بدنی در دوره های مختلف تحصیلی است. در تحقیق حاضر نیز دیدگاه معلمان ورزش در مورد عوامل تاثیرگذار در کیفیت بخشی درس تربیت بدنی مدارس راهنمایی مورد بررسی قرار گرفته است. آگاهی از عوامل تاثیرگذار در کیفیت بخشی به درس تربیت بدنی از دیدگاه معلمین ورزس در این تحقیق با برنامه ریزی مناسب و پیشرفت درس تربیت بدنی در مدارس ارتباط دارد و اطلاعات آن می تواند در مورد تاثیر سخت افزارهای درس تربیت بدنی مانند امکانات، فضاهای ورزشی روباز یا بسته، ابزارهای ورزشی و نرم افزارهای درس تربیت بدنی مانند نیروی انسانی متخصص، برنامه آموزشی، محتوای آموزشی و غیره در کیفیت بخشی درس تربیت بدنی مفید باشد.
از طرف دیگر بررسی عوامل تاثیرگذار در کیفیت بخشی به درس تربیت بدنی نشان خواهد داد که مسئولان، معلمان ورزش و غیره در چه زمینه هایی باید به درس تربیت بدنی توجه کنند و وجود اختلاف و توافق نظر در مورد عوامل تاثیرگذار به برنامه ریزان درس تربیت بدنی کمک خواهد کرد که با دیدگاه های مختلف آشنا شده و با انجام سایر بررسی های کارشناسی یا تشکیل گروه و کمیته های ویژه کاری در راستای پیشرفت کیفی درس تربیت بدنی گام بردارند.
.2 روش شناسی تحقیق روش تحقیق
این مطالعه از نوع توصیفی می باشد. جامعه آماری این تحقیق را کلیه معلمان ورزش مدارس دولتی شهرستان کوهدشت جمعًا 99نفر - 50 نفر زن و 49 نفر مرد - تشکیل می دهند. حجم نمونه ی آماری از جامعه ی آماری مذکور به شیوه ی طبقه ای تصادفی منظم انتخاب شد و 79 نفر 40 - نفر زن و 39 نفر مرد - می باشد.
به منظور جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. این پرسشنامه شامل 46 سؤال است و پاسخ های هر سؤال شامل 5 گزینه خیلی کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد می باشد و عوامل مؤثر بر کیفیت بخشی به درس تربیت بدنی در مقطع تحصیلی راهنمایی را از دیدگاه معلمان ورزش در ده مؤلفه اهداف آموزشی، برنامه آموزشی، محتوای آموزشی، شیوه تدریس، تخصص معلمان ورزش، تجربه معلمان ورزش، بودجه، امکانات، نگرش - مسئولان، دانش آموزان و معلمان - و ارزشیابی مورد سنجش قرار می دهد.
روایی صوری این پرسشنامه به تایید تنی چند از اساتید تربیت بدنی رسید و ضریب پایایی آن از آلفای کرونباخ ./78 - در تعداد نمونه 30 نفر - به دست آمد. در این تحقیق به منظور تجزیه و تحلیل یافته ها از تحلیل عاملی استفاده شد. به منظور تایید مناسب بودن تحلیل عاملی نیز از آزمون های بارتلت و کفایت نمونه - KMO - استفاده گردید در ضمن تجزیه و تحلیل دادهها به وسیله نرم افزارspss انجام شد.
