بخشی از مقاله
چکیده:
حضور تاریخی تربیت بدنی در برنامه های درسی مدارس و سایر نهادهای رسمی و غیررسمی اجتماعی گویای این حقیقت است که تربیت بدنی آزمون زمان را پشت سر گذارده و به عنوان یک فعالّیت آموزشی و پرورشی پذیرفته شده است. به راستی شواهد علمی بسیاری وجود دارد که بر نیاز اساسی کودکان، نوجوانان و جوانان به آموزش تربیت بدنی و نقش یک زندگی فعّال و سهم تربیت بدنی در آن و همچنین لزوم تشویق کودکان به شرکت در ورزش ها تأکید دارد.در نیمه دوم قرن بیستم شواهد بسیار قوی پزشکی و سایر شواهد علمی در تأیید وجود درس تربیت بدنی به
عنوان یک درس اساسی در برنامه درسی مدارس ارائه شد که این شواهد مبانی علمی سنگ زیربنای "فرد فرهیخته در تربیت بدنی"و شرکت منظّم و مادام العمر در فعالیت های بدنی را تربیت بدنی آن قدر مهّم است که تشکیلات آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان تشکیل می دهد.
ملل یونسکو در منشور خود به سال 1978 جایگاه آن را به عنوان یکی از "حقوق اساسی بشر" به رسمیت شناخت و خواستار فراهم آوردن فرصت های آموزشی برای آن در سیستم های آموزشی کشورها گردید - ماده - 1 و از کشورها خواسته شد تا با اختصاص جایگاه شایسته و مهم در نظام آموزشی، تربیت بدنی و ورزش را ارتقاء بخشند - ماده - 2همچنین. مادّه های 4 و 5 منشور یونسکبر تأمین نیروی انسانی کافی و متخصّص برای درس تربیت بدنی، برنامه ریزی درسی جامع الاطراف و فراهم آوردن امکانات و ابزارهای لازم برای درس تربیت بدنی و ورزش تأکید دارند. علاوه بر این ها، حمایت پژوهشی، اطلاع رسانی کافی و حمایت وسائل ارتباط جمعی، مقامات دولتی ونهادهای تخصّصی غیردولتی نیز به صورت یک کوشش هماهنگ در جهت ارتقای درس تربیت بدنی خواسته شده است - مواد 6 و - 8
امّا. علی رغم حضور تاریخی و شواهد فراوان علمی و پذیرش ماهیّت تربیت بدنی به عنوان نیاز دانش آموزان و یک فعالیت آموزشی، تربیت بدنی برای سیاست گزاران در مدارس بسیاری از کشورها اولویت به شمار نمی آید و به نظر می رسد که این درس درمدارس این گونه کشورها در خطر قرار دارد. درس تربیت بدنی در ایران نیز در طول تاریخ 80 ساله خود دستخوش فراز و نشیب های فراوانی شده است.این درس که در بدو قانونی شدن آن به سال 1306 شمسی توسط مجلس شواری ملی سابق روزی 1 ساعت در برنامه درسی همه پایه های تحصیلی دبستانی و دبیرستانی قرار گرفت، همواره با کمبود معلمان متخصّص و امکانات فیزیکی و ابزار و وسایل ورزشی و از همه مهّم تر کاهش زمان از 1 ساعت در روز به 2 ساعت در هفته درمدارس روبه رو بوده و علی رغم تلاش هایی که برای تربیت معلم صورت پذیرفته است، کمبود معلم متخصص هنوز به چشم می خورد. همچنین امکانات فیزیکی و ابزار و وسائل لازم نیز هیچ گاهدر حد قابل قبول نبوده است.
اگر چه عواملی مانند ناپایداری بخش مدیّریت تربیت بدنی در سطح وزارت آموزش و پرورش از جمله تحولات نگران کننده ای است که هر چند سال یکبار اتفاق می افتد، اما نشانه های مثبتی نیز از توجه به اهمیت تربیت بدنی مشاهده می شود از جمله مصوبه هیات دولت در مورد افزایش ساعت درس تربیت بدنی که پس از گذشت 7 سال هنوز روی کاغذ قرار دارد و به مرحله عمل در نیامده است.نشانه های نگرانی در مورد سرنوشت درس تربیت بدنی در سایر کشورها نیز در نشریات آن ها و همچنین همایش هائی که در این مورد تشکیل شده است، به عنوان مثال در جی لانگ استرالیا به سال 1991 تحت عنوان بحران در تربیت بدنی و در اورلاندو در ایالات متحده آمریکا به سال 1992 که بیانگر مشکلات تربیت بدنی در مدارس آمریکا بود، به خوبی مشاهده می شود.
در این پژوهش کوشش شده است تا با توجه به مدارک و شواهد موجود، عملکرد یادگیری در حیطه تربیت بدنی در وضعیت مطلوب با عملکرد یادگیری در این حیطه در وضعیت موجود بررسی و مقایسه شود و با مشخص شدن تفاوت های موجود بین این دو وضعیت، نقاط قوت و ضعف مشخّص گردد. همچنین با بررسی نقش مؤلّفه های پنج گانه در فرآیند آموزش تربیت بدنی سعی شده است تا پیشنهادها و راه کارهای برون رفت از وضعیت کنونی و نزدیک شدن به وضع مطلوب ارائه شود.
هدف تحقیق:
تحلیل و ارزیابی وضع مطلوب و موجود تربیت بدنی به منظور تعیین نقاط قوّت و ضعف و تبیین آن ها با توجه به محیط یادگیری.
سؤالات تحقیق:
1وضع- مطلوب تربیت بدنی با توجّه به عملکرد یادگیری کدام است؟
2نقاط- قوّت و ضعف تربیت بدنی چیست؟
3نقاط- قوّت و ضعف تربیت بدنی به کدامیک از مؤلفه های پنج گانه مرتبط است؟
-4چالش های مقدماتی تربیت بدنی و راه کارهای احتمالی آن ها کدام است؟
روش شناسی تحقیق:
تحقیق حاضر با استفاده از مدارک و اسناد موجود در حیطه تربیت بدنی در کشور، برخی از پژوهش های انجام شده در سطح بین المللی و داخلی و نیز مبانی نظری مرتبط با این ساحت، بررسی و تحلیل شده است. رویکرد مورد استفاده در این مطالعه از نوع »سیستمی« است و در آن، »عملکرد یادگیری« در دو وضع مطلوب و موجود، مورد بررسی و مقایسه قرار می گیرد. پس از مشخص شدن نقاط قوت و ضعف، آن گاه، نوبت به تبیین این نقاط قوت و ضعف می رسد و در انجام این کار، از »محیط یادگیری« - عوامل درون دادی و فرایندی - استفاده شده و در نهایت، هریک از این نقاط قوت و ضعف به یکی از مؤلفه های اصلی آموزش و پرورش نسبت داده می شود.
نقاط قوّت و ضعف در نظام تربیت بدنی وزارت آموزش و پرورش
نقاط قوّت:
1وجود- ساختار مدیریّت مجزا در وزارت آموزش و پرورش، که تنها مختص درس تربیت بدنی است و می تواند بر تمام جنبه های این درس در وزارتخانه تأثیرگذار باشد و آن را حمایت کند.
-2دارا بودن برنامه درسی مکتوب که مورد تصویب شورای عالی آموزش وپرورش نیز قرار گرفته است.
3وجود- اعتبارات مستقّل از سایر بخش های آموزش و پرورش، که این هم تنها مختص درس تربیت بدنی است.
-4جایگاه مشخص در برنامه درسی مدارس به عنوان یک درس رسمی، که زمان مختص به خود را دارا می باشد.
