بخشی از مقاله
چکیده:
مقالهحاضرباهدف تغییرشیوه هاي آموزشی وبالا رفتنکیفیتنظام آموزشیباتاکیدبرفن آوري اطلاعات و ارتباطات انجام شده است. بیش از یکقرن استکه آموزش کلاس با رهبري و نظارت معلممهمترینشکل آموزش استکه امروزه این روش سنتی آموزش باتکنولوژي هاي جدیدهمچون مالتیمدیا، ارتباطات ، آموزش الکترونیکی و اینترنت در چالش است . در اینمقالهفناوري اطلاعات رویکرد جدیدي را در حوزه برنامه ریزي، آموزش، اجراو ارزشیابیفراهمنموده است و باحذف فواصلمکانی و محدودیتهاي زمانیبعنوان یککاتالیزور بهبود کیفیتتجربه آموزشی را امکانپذیرمیسازد. دراین رویکرد فناوري اطلاعات و ارتباطات بعنوان یک ابزار وسیلهتاثیرگذار در فرایندنظامهاي آموزشیمورد توجهقرار گرفته است . بکارگیري فناوري اطلاعات امکان بهرهگیري از یکبرنامه درسیتلفیقی را براي معلم و فراگیرفراهممیآورد. ایننوع برنامه درسی، بیش از آنکهبخواهد دانشمعینی را بهفراگیران القاء کند، زمینهاي را فراهممیکندکه از طریق آن امکان شکوفاییقابلیتهاي فردي و گسترش تجربههاي فردي و مستقل آنها افزایشمییابد. . استفاده فناوري اطلاعات محیطیباقابلت آموزشی ویژه در کلاس درس ایچاد میکندکهبطور مسلم در ظهور ظرفیتهاي پنهان فراگیران اثرگذار خواهدبود. استفاده از ICT در کلاس درس موجببرانگیختنتعامل و تضعیف انفعال خواهدشد. بهره گیري از شیوه هاي آموزشی الکترونیکیتواناییعلم را در ارتباط بافراگیران افزایشمی دهد و میتواندفرایندیاددهی و یادگیري را ازمحدودیتهاي برنامه درسیخطیبرهاند،بینیادگیري در محیطهاي آموزشی ، خانه
مکانهاي دور دستپلیبزندو پایه و اساسیبراي بالا رفتنکیفیتنظام آموزشیفراهمسازد.
مقدمه
پس از نظام تعلیم و تربیتعمومی، دانشگاه مهمترین و اساسیترینمکانی استکهقادر است روحیهخلاقیت، ابتکار، خودباوري و اعتماد بهنفس را در نسلجوان شکوفاسازد. دانشگاه ها از گرانبهاترین ذخایري استکهجامعهبراي پیشرفت و توسعه در اختیار دارد. امروزه اینمراکزبهلحاظ دار بودن دانش و فن در سطحجهان، از اعتبار زیادي برخوردارند و از عواملعمده دگرگونی اجتماعیمحسوب میشوند. بیشکهمانطور که اکثرصاحبنظران برنامههاي توسعهتأکید دارند، آموزش یکی از ارکان و عواملتوسعهبهشمار می آید و ضروري استکهبرنامه ریزان توجه و سرمایهگذاري لازم را به اینبخشمبذول نمایند - کلاینز. - 2009 در هزاره جدیدتحولات زیادي در موضوع آموزش خصوصاً آموزش عالیصورت گرفته استبهطوري که در پاره اي موارد حتی رسالت و اهداف دانشگاه ها را نیزتحت
الشعاع قرار داده است. نگاهیبهتحولات صورت گرفته در نیمقرن گذشتهما را به اینمهم آگاه میسازد کهمحیط اطراف بهشدت در حال تغییر است. توسعه ارتباطات و تبادل اطلاعات در این زمینهکلیدي تریننقش را دارد. شکینیستظهور و مطرح شدن جامعه اطلاعاتیمرهون تسهیل ارتباط و توسعه زیرساختهاي آن میباشد. ایده جامعه اطلاعاتیشاید از سال هاي دور در ذهنبشرموج می زنده است امانمود واقعی آن به دو دههقبلباز میگردد. از زمانیکه افراد توانستندبه راحتی از طریقتلفن، فاکس و سایروسایل ارتباطیباهم دیگر ارتباط برقرار کنند، حجم اطلاعاتی رو بهفزونیگذشت و فرایندي بهنام انباشت اطلاعات و ضرورت انتقال و استفاده از آن اتفاق افتاد. توسعه زیرساختهاي ارتباطیهمهبخشهاي جامعه را تحتتأثیرقرار داده است. اما در اینمیان نظام آموزش عالیکه وظیفهتولیدعلم، تربیتنیروي انسانی و در پاره اي موارد عرضهخدمات بهجامعه را بهعهده دارد در خطمقدم تحول پذیري است. نظام آموزشییابایدخود را با اینتحولات سازگار میکرد و یابایدفکري براي آینده حضور خود می اندیشید.بسیاري از اندیشمندان و صاحبنظران بر اینباورندکهترکیب و همگراییفناوري هاي نوین ارتباطی و تجدیدساختار نظام سرمایه داري در دهههاي اخیرسببگشایشمرحلهتازه اي در جوامعبشري شده است، مرحله اي کهبا اصطلاحات نظیرجامعهفرا صنعتی - دانیلبل - 1، جامعهشبکه اي - مانوئلکاستلز - 2 و جامعه اطلاعاتیتوصیفشده است - سعیدي . - 1382جامعه اطلاعاتییکجامعهچند وجهی استکه در آن تمام لایهبندي ها و سطوح، نیازمند اطلاعات هستند. اگرجامعه را مانندیکهرم فرض کنیم، در جامعه اطلاعاتی از رأس تاقاعده باید احساس نیاز به اطلاعات وجود داشتهباشد و تمام سطوح از آن استفاده کنند.نقش و اهمیتفزاینده کاربرد اطلاعات در فرایندتولید، پردازش و توزیعفعالیتهاي جوامعباعثشده تابرخی از کشورهاي صنعتیجهان در ردیفجوامع اطلاعاتیبهحساب آیند. در اینجوامعبرخلاف کشورهاي صنعتیکه اساساً بهقدرت مکانیکی وابستهبودند، همهچیزنیازمند رایانه و عنصر اطلاعات
است - محسنی. - 1381نگاهیگذرا بهتحولات در عصرهاي مختلفنشان می دهد ارتباط نظام هاي آموزشی در هرعصربا دگرگونیهاي آن عصرمرتبطبوده است. گذشتن از نظام آموزش هاي مکتبخانه اي در عصرکشاورزي، عبور از آموزش هاي کلاسیکعصرصنعت و رسیدن به آموزش هاي مجازي در عصر اطلاعات و فردگرایی، بیانگرتغییرات خواسته و ناخواسته در آموزش است، چرا کهنظام آموزشیهرعصري بایدپاسخگوي نیازهاي آموزشی آن عصرباشد - محمدي . - 1388عصري که در آن بهسرمیبریمعصر اطلاعات و انقلاب اطلاعات استکهشیوه زندگی انسان ها را دچار تغییرات و تحولات عمده اي نموده و موجببه وجود آمدن مفهومیبهنام جامعه اطلاعاتیشده است. جامعه اطلاعاتیتبلوري مجدد از کلیهفرایندهاي متعارف و سنتی اجتماعینظیرکسب و کار، آموزش و نظایر آن در قالبی
نوینبا استفاده از فناوري ارتباطات و اطلاعات - - ICTs3 است - شوراي عالی اطلاع رسانی. - 1381ظهور جامعه اطلاعاتیبسیاري از فرضیههاي ما را در زمینه آموزش باپرسشهاي اساسی رو به رو ساخته است. شبکهجهانی وب4 و و اینترنت، روش هاي نوآورانه و انقلابی را در آموزش ایجاد کرده اند. فناوري هاي جدید اطلاعاتی و ارتباطی روش هاي یادگیري و در کلچگونه زیستن را تغییر داده اند و طرق جدیدي را براي تبادل دانش و اطلاعات عرضهمی دارند. اینفناوري هامیتوانند در جهتتقویتیاجایگزینینظام هاي آموزشیموجود مورد استفاده قرار گیرند - کارسول . - 2003 امروزه باتوجهبهبازده گسترده کاربران، آموزش در الگوهاي سنتیهمچون یکنظام آموزش براي همگان امکان پذیرنیست و ارائهیکنظام شخصیسازي شده کهبتواندبهصورت خودکار باسطح دانش و علایقکاربران هماهنگشود، اهمیتفراوانی دارد. نگاهیبهتحولات عرصه آموزش و نیازهاي بازار کار ایجاب میکندکهمحیطمناسبیادگیري همواره در سطحی وسیع و با انعطاف پذیري لازم در دسترس همگان قرار گیرد.[7]نگاهیگسترده بهسوي آموزش و یادگیري الکترونیکیفواید و مزایاي منحصربهفردي را براي افراد سازمان و مراکز آموزشیبههمراه دارد. یادگیري الکترونیکیبهبکارگیري آخرین دستاوردهاي عصرفناوري اطلاعات و ارتباطات، رویکرد جدیدي را خلقکرده است و افقهاي روشنی را در عرصه آموزش فراهمنموده است. امروزه هرسازمانیکهبتواندسریعتربانیروي کار، مشتریان و نمایندگیهایش ارتباط برقرار نماید و آن ها را از آخرینتغییرات و دستاوردهاي علمی آگاه کند، برنده میدان رقابت و امتیاز بیشتري براي بدست آوردن فرصتهاي موجود در پیشیگرفتن از رقباخواهد داشت - یعقوبی. - 1387چاهیل5 در همین زمینهبیان میکندکه آموزش عالینیزبایدبا اینتغییرات مواجهشده و در زمینهقابلیتهاییکه انواع جدیدي از اشتغال بهفراگیري را کهمستقل از محدودیتهاي زمانی و مکانی است، امکان پذیرمیسازند، سرمایهگذاري کنندتامنظري مجاب کننده را بر آینده خود در هزاره بعدي به وجود آورند - چاهیل. - 2008گسترش فناوري اطلاعات و ارتباطات در هزاره سوم، چالشهاي زیادي براي سازمان ها ایجاد کرده است. براي کنار آمدن با اینچالشهابهشکلیکارآمد، مدیریت اثربخشتوسعهمنابع انسانیبهعنوان یکی از مهمترینعوامل در بازار رقابتی در نظرگرفتهشده است - مجومدر . - 2013 در دهههاي گذشته، مسئلهکاهش استاندارهاي عملکرد کارکنان سازمان ها وجود داشته استلذا براي پرکردن فاصلهعملکرد، کاربست آموزش بهعنوان ابزار مؤثر در مدیریت اثربخش و توسعهمنابع انسانیبوده است - کاهلید. - 2002تراندسن6 در تحقیقیبهبررسینگرش فراگیران در رابطهبامحدودیتهاي شرکت در محیطهاي یادگیري مشارکتی آنلایننشان داد کهتواناییخود- رهبري، مهارت هاي کار با رایانه و اینترنت، مدیریت وقت، فقدان ارتباط رو در رو ، داشتنشخصیتمنظم، مشکلات دسترسی، اشتغال، مسائلفنی و تکنیکی، پشتیبانیفکري، مناسببودن و کیفیتمحتواي دوره از جملهمتغیرهاي تأثیرگذار در شرکتفراگیران در یادگیري اشتراکیبهصورت آنلاینمیباشد - تراندسن. - 2004فریزن7 در تحقیقیباعنوان عواملمؤثر در کیفیتیادگیري باپشتیبانی وب بهبیان رابطه و تأثیرچندعامل اصلیپرداخته است. وي اینعوامل را در ششگروه اصلی؛ عواملسازمانی، آموزشی، آموزش گر، دانشجویان، فناوري و طراحی آموزشیتقسیمنموده است - فریزن . - 2006پنیتز8نیز در تحقیقی در رابطهبامزایاي یادگیري الکترونیکی و مشارکتی در زمینه ایجاد انگیزه در فراگیران بیان داشتکه دانشجویان شاغلعلاقهکمتري به آموزش حضوري داشتند - پنیتز. - 2008گامبل9 در تحقیقیتحتعنوان اثرات
