بخشی از مقاله
چکیده
گرایشها و سیاستهای ترویج در جهان، بیانکننده آن است که در مرحله کنونی، مجموعهای از نیروها و عوامل اقتصادی، اجتماعی و سیاسی که خود آثار و علائم نیروهای وسیع در جامعه هستند، تکامل ترویج را از نظر مفهوم، سیاستگذاری و ساختاری تحت تاثیر قرار میدهند. عوامل بسیاری وجود دارند که برای وجود ترویج کشاورزی در کشورها تعیین شرایط مینمایند. نتیجه این شرایط، مجموعهای از موضوعات، مسائل و گرایشهای مربوط به نقش و جایگاه ترویج خصوصی و دولتی است که شناخت و درک آنها مستلزم بررسی دقیق و همهجانبه است. در جهان کنونی، تحولات سریع سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فناوری بر سازمان ها از جمله سازمان ترویج کشاورزی تاثیر بهسزایی دارند. در چنین محیطی، سازمان هایی میتوانند بهطور کارا و پویا به فعالیتهای خود ادامه دهند که ساختار و خدمات خود را متناسب با تحولات سازماندهی کنند.
در این تحقیق تاریخچه ترویج کشاورزی در جهان و نیز عملکرد کارکنان ترویج و سطح پوشش ترویج در کشورهای مختلف - توسعه یافته و در حال توسعه - بهصورت مقایسهای مورد بررسی قرار گرفت. بر این اساس در این تحقیق اطلاعات مورد نیاز از طریق مشاهده، مطالعه کتابخانهای و کاوشهای رایانهای در پایگاههای اطلاعاتی اینترنتی جمعآوری گردید و وضعیت ترویجکشاورزی را در کشورهای گوناگون بررسی شد همچنین عملکرد سازمان ترویج کشاورزی در کشورهای مختلف مورد مقایسه قرار گرفت و این نتایج حاصل شد: ترویجکشاورزی در صورتی موفق میشود که بتواند با بررسی نیازهای اساسی کشاورزان به آن ها کمک کند و رضایت کشاورزان را جلب کند و همچنین از طرفی دیگر وضعیت آگاهی و شناخت خود مروجان نیز باید بررسی گردد تا الگوهای ارتباطات دوجانبه و کشاورزمحور را نیز تجربه کنند.
واژههای کلیدی: ترویج کشاورزی، جایگاه، اهمیت ترویج، جهان
مقدمه
امروزه کشاورزی با پیچیدگی های زیادی رو به رو است و دیگر این توافق وجود ندارد که کشاورزی فقط تولیدکننده غذا است. همین امر موجب شده است تا پرسش های گوناگونی در باره فعالیت های کشاورزی مطرح شوند و متخصصان کشاورزی را با مشکلات جدی مواجه سازند. از طرفی از کشاورزان درصورتی میتوان توقع رفتار و کشاورزی صحیح را داشت که آموزش مناسب را ببینند و بیاموزند. از این رو نظام ترویج کشاورزی بهعنوان یک نظام مداخلهگر در بخش کشاورزی با درک حقایق فوق و برای تحقق اهداف رفتاری ضرورت هر سازمان کشاورزی محسوب میشود - عابدی و شاهولی، . - 1388کارکنان دولتی که در ترویج و توسعه کشاورز فعالیت دارند از روشهای سنتی بالا به پایین برای انتقال فناوری استفاده میکنند و این امر خود از موانع جدی توسعه ترویج کشاورزی میباشد.
گزارش سالانه توسعه انسانی ضمن آنکه جایگاه ایران را در رده 96 در میان 177 کشور گزارش کرده است همچنین برای سال 2015 در ایران %71 جمعیت شهرنشین پیشبینی نموده است. با توجه به تاثیرات زندگی شهرنشینی در نوع اشتغال و البته عدم کفایت تولیدات کشاورزی با راندمان و رشد راندمان فعلی ضرورت توفیق ترویج کشاورزی در زمان حال و آینده برای ما حیاتی است. تحقیقات پیکیوتو و اندرسون - . - 1997 اندرسون - . - 2007 ایچر - . - 2003 گزارش بانک جهانی- - 2000 - ، نشان دادهاند که تمرکز اصلی کار ترویج افزایش تولید موادغذایی و گسترش مزایای استفاده از تکنیکهای کشاورزی بهطور بسیار وسیع است. تغییرات مورد نیاز تنها به افزایش تولید نیست بلکه به رهایی خانواده ها از فقر است. ترویج کشاورزی نقش مهمی در توسعه کشاورزی دارد - 1997 ،. - Babu توسعه روستایی به عوامل مختلفی بستگی دارد که یکی از مهمترین این عوامل دانش، انتقال دانش و نظام ارتباطات است و با توجه به اینکه کشاورزی فعالیت اصلی روستاییان است، از اینرو توسعه روستایی ارتباطی تنگاتنگ با توسعه کشاورزی دارد تا جاییکه از دیدگاه برخی توسعه کشاورزی معادل توسعه روستایی تلقی شده است.
در راستای رسیدن به توسعه کشاورزی، ترویج کشاورزی یکی از ملزومات گذر از کشاورزی سنتی به کشاورزی صنعتی است. تحقیقات کشاورزی باید ترویج را از لحاظ ایدههای نو و نوآوریها تغذیه کند و سپس دو زیر نظام تحقیق و ترویج باید در خدمت کشاورز باشند تا بتوان در مسیر رسیدن به توسعه گام برداشت و تحقیقات نیز نشان می دهند که یکی از دلایل ضعف بین تحقیق و ترویج غفلت از کشاورزان است بدینسان است که سه عنصر تحقیق، ترویج و کشاورز در کنار یکدیگر جای میگیرند بهگونهای هر یک بدون دیگری نمیتواند موثر واقع شود.بسیاری از مطالعات اخیر در مورد نظام ارتباطات، فرآیند انتقال دانش و تکنولوژی نوین نشان دادهاند که یکی از ضعفهای اصلی در فرآیند نشر و پذیرش تکنولوژی پیوند ضعیف بین محققان، کارکنان ترویج و کشاورزان میباشد - اقبالیان، . - 1381
هر چند، سرعت تحولات در ایران کندتر از کشورهای پیشرفته است ولی سازمان ترویج کشاورزی در کشورمان برای بقای خود نیاز دارد تا خود را با این تحولات تطبیق دهد. در چند سال اخیر، اقداماتی صورت گرفته ولی پاسخگوی تحولات محیط پیرامون سازمان نبوده است. برای اینکه ماهیت سازمان ترویج کشاورزی زیر سؤال نرود، باید تغییراتی اساسی در آن ایجاد شود - شاهولی و همکاران، . - 1387 باوجود تنوع پذیری فعالیتهای اقتصادی در بخش شهری و پیشرفت فعالیتها در دیگر بخشها، از قبیل خدمات و صنعت، هنوز نقش بخش کشاورزی در فرآیند توسعه نمایانتر است. این موضوع در مناطق محروم و روستایی بیشتر مشهود است. نقش یک مروج کشاورزی کمک به کشاورزان است تا نظرهای صحیح و عقاید منطقی خویش را شکل دهند و تصمیمات خوبی اتخاذ کنند. مروج این کار را از طریق برقرار کردن رابطه با کشاورزان و تهیه اطلاعات ضروری و مورد نیازشان انجام میدهد.
شکلگیری عقاید کشاورزان و اتخاذ تصمیمات بر اساس تصور آنان از واقعیتهایی است که با آن زندگی میکنند و همچنین بر اساس انتظارات آنها از پیامدهای اعمالشان است که در میان این واقعیتها انجام میدهند. عوامل بسیاری وجود دارند که برای وجود ترویج کشاورزی در کشورها تعیین شرایط مینمایند. نتیجه این شرایط، مجموعهای از موضوعات، مسائل و گرایشهای مربوط به نقش و جایگاه ترویج خصوصی و دولتی است که شناخت و درک آنها مستلزم بررسی دقیق و همهجانبه است. این عوامل عبارتند از ارتقاء کارآمدی نظام سیاستگذاری و سرمایهگذاری در بخش ترویج کشاورزی و افزایش سطح مشارکت کشاورزان و همچنین بالا بردن کیفیت نظام ترویجی در هر کشوری امید به تامین و ارتقاء امنیت غذایی و نیل به خودکفایی در تولید محصولات اساسی و حذف واردات است - پورافکاری و همکاران، . - 1388
روش شناسی تحقیق
در این تحقیق که یک مطالعه مروری و کتابخانهای است اطلاعات از طریق مشاهده و بررسی اسناد جمعآوری شده است؟ ×همچنین با استفاده از کاوشهای رایانهای در پایگاههای اطلاعاتی اینترنتی اطلاعات مورد نیاز گردآوری شد و در برخی موارد با استادان و محققان مختلف در موسسهها، مراکز آموزشی و تحقیقاتی داخل و خارج از کشور مشاوره و مکاتبه - از طریق شبکه پست الکترونیکی - صورت گرفت و مکاتباتی نیز با دانشگاههای خارج از کشور انجام گرفت.
تاریخچه ترویج کشاورزی در ایران
ترویج کشاورزی در ایران در سال 1327 با تشکیل ادارهای بهنام ترویج کشاورزی شروع و در سال 1338 به سازمان ترویج کشاورزی ایران ارتقا یافت. از سال 1330 تا 1340 به عنوان دهه نخست موفقیت ترویج و از سال 1360 تا سال 1370 به عنوان دهه دوم
