بخشی از مقاله
چکیده
صنعت گردشگری در جهان توسعه فراوانی یافته است و بسیاری از کشورها از این راه توانستهاند وضعیت خود را بهبود ببخشند و از مشکلاتی مانند بیکاری، پایین بودن سطح درآمد سرانه و کمبود درآمد ارزی خویش بکاهند. صنعت گردشگری امروزه به قدری در توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورها اهمیت دارد که اقتصاددانان آن را صادرات نامرئی نیز مینامند. یکی از انواع گردشگری که روز به روز طرفداران بیشتری پیدا میکند، گردشگری روستایی است و به نظر میرسد روستاها در آینده به یکی از مهمترین مقاصد گردشگران تبدیل شوند. ایران با برخورداری از جاذبههای مختلف در نواحی روستایی، با وجود اینکه محیطهای دلانگیزی را برای گردشگری فراهم کرده است، ولی در حال حاضر نتوانسته مشکلات روستا را حل کند.
در این راستا این مقاله بر آن است که نقش گردشگری در توسعه روستایی را مورد بررسی قرار دهد و در نهایت به این سوال که گردشگری چه نقش و اثری در توسعه روستایی قیدو داشته، پاسخ گوید. روش تحقیق در این مقاله از نوع توصیفی- تحلیلی بوده و بررسی کتابخانهای و مطالعه پیمایشی با کمک ابزار مصاحبه و پرسشنامه در آن استفاده شده است. حجم نمونه 30 خانوار و روش نمونهگیری تصادفی ساده بوده است. که در نهایت با روش همبستگی پیرسون در SPSS مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل شده نشان دهنده عدم ارتباط معنادار بین شاخصهای اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی- کالبدی به صورت ترکیبی و وجود همبستگی معنادار بین هر کدام از متغیرها با سایر متغیرها به صورت جداگانه می باشد.
واژههای کلیدی: گردشگری، گردشگری روستایی، توسعه روستایی، روستای قیدو
-1 مقدمه
گردشگری عامل مهم برای تقویت فرهنگها و شناخت ملتهاست. امروزه به دلیل اثرات چشمگیری که فعالیتهای گردشگری در اقتصاد مناطق پذیرندهی گردشگران بر جای میگذارد، توجه فراوانی به این زمینه از فعالیت معطوف میگردد. اهمیت صنعت گردشگری در ایجاد اثرات مثبت اقتصادی در سطح دنیا به طور روز افزون آشکارتر شده و دولتمردان چه در کشورهای توسعه یافته و چه در کشورهای در حال توسعه گردشگری را به عنوان یکی از عوامل مهم ایجاد اشتغال و کاهش نرخ بیکاری می دانند. .درآمد ارزی حاصل از صنعت مذکور روز به روز افزایش می یابد، به طوری که در آمدهای حاصل از این صنعت نسبت به دهه شصت میلادی بیش از چهار برابر شده و در سال گذشته به 10 درصد درآمد جهانی رسیده و نزدیک به 240 میلیون شغل ایجاد کرده است و البته سهم همه کشورهای اسلامی از درآمدهای ارزی حاصل از گردشگری حدود هفت درصد است. - محمدی و همکاران، - 28 :1389
ایران یکی از غنی ترین تمدن ها در تاریخ است که با تاریخ طولانی و تکاپوی مستمر اجتماعی و فرهنگی خود، جاببه های باستانشناختی، تاریخی و فرهنگی متنوعی دارد که می تواند انتظاارات انواع مختلف گردشگران را برآورده سازد؟ اما بایدتوجه داشت ملتهایی که فقط به گذشته تاریخی خود افتخار میکنند و کوشش برای ادامه بهروزی و پیروزی عهد باستان نمیکنند، نتیجهای جز رکود و انحطاط، پیش روی نخواهد داشت - شکویی،. - 5 :1354 در ایران، سیاحت در نواحی روستایی و سکونت تابستانی در ییلاق از دیرباز علاقه مندانی داشته و در سال های اخیر همراه با رشد شتابان شهرنشینی، گسترش انواع گردشگری و تمایل بسیاری از گردشگران به آشنایی با فرهنگهای بومی و بازدید از جاذبه های طبیعی حیاتی نو یافته است؟
طی سال های اخیر، توسعه گردشگری روستایی در کانون توجه سیاستگذاران و برنامه ریزان بسیاری از کشورها قرار گرفته است؟ پتانسیلهای گردشگری در هر روستا بیش از هر چیز به سرمایههای جغرافیایی، کیفیت مناظر طبیعی، و آثار تاریخی و فرهنگی بستگی دارد . سرمایه گذاری در زیر ساختهای گردشگری و استفاده از توانهای بالقوه منطقهای به منظور جذب گردشگر، یکی از راههای مناسب برای گسترش اشتغال، تولید و رفاه اقتصادی است. در این راستا توسعهی گردشگری به عنوان مجموعه فعالیتهای اقتصادی، تاثیر بسزایی در تقویت بنیانهای اقتصادی جوامع دارد و نقش گردشگری به عنوان منبع جدیدی برای ایجاد اشتغال، کسب درآمد، دریافتهای مالیاتی بیشتر، جذب ارز و تقویت زیر ساختهای اجتماعی که موجب رشد و توسعه میشود، در مطالعات متعدد مورد تایید قرار گرفته است - کاظمی، . - 1 :1387
-2بیان مسئله
به طور کلی گردشگری روستایی از دو جنبه اهمیت دارد، یکی به عنوان یک فعالیت گسترده جهانی و دیگری از نظر تأکید بر آن در سیاستهای توسعه منطقهای و محلی. از این رو، منطقی است که بپذیریم تعریف قابل قبول و عام از گردشگری وجود ندارد. علاوه بر این باید پذیرفت که ویژگیهای متمایزی از قبیل فعالیتها و موقعیت های ویژه، گردشگری روستایی را از سایر بخشها یا انواع گردشگری جدا میکند. گردشگری اشتغال ایجاد میکند، سرمایههای اقتصادی را به جریان میاندازد، به دنبال افزایش تقاضا برای سفر به داخل کشور امنیت داخلی را افزایش میدهد و به مشروعیت سیاسی در سطح بین المللی میانجامد و امروزه سفر نه اسباب تفریح و سرگرمی که به تدریج به ابزار شناخت و آگاهی زندگی مردمان، تفاهم با دیگران، و فراتر از آن به شناخت جهان پیرامون، حقایق آن و غنای بینش نگرش آدمیان به مفاهیم زندگیشان تبدیل شده است - شجاعی و نوری،. - 64 :1386
در واقع توسعه مناطق روستایی به همراه شناخت قابلیت ها و تنگناهای آن، یکی از محورهای اصلی برنامه های توسعه محیطی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشورها بوده است. لذا، توسعه مناطق روستایی یک ضرورت بنیادی برای توسعه محلی، منطقه ای و ملی است که میتواند مهمترین هدف های توسعه را تحقق بخشد. - افتخاری و همکاران، 1390، ص - 24 ایران یکی از دیدنیترین کشورهای جهان است به طوری که کشور ما جزء ده کشور جهان از لحاظ جاذبههای گردشگری و جزء پنج کشور اول جهان از نظر تنوع گردشگری و جزء سه کشور اول جهان از نظر تنوع صنایع دستی است - زنگیآبادی و همکاران، . - 1 :1385توسعه گردشگری در مناطق روستایی عنصری اساسی است و یکی از راههای نجات روستاها از فقر، مهاجرت و مشکلات اجتماعی و اقتصادی به شمار میرود - مهدوی و همکاران، - 40 :1387
اصولاً. توسعه اقتصادی در ایران مانند سایر کشورها نیازمند سرمایه گذاری در بخشها و فعالیتهای مختلف رفاه اقتصادی آن کشور است و بدون سرمایه گذاری در طرحهای زیربنایی روبنایی، نمیتوان انتظار گسترش اشتغال، تولید و رفاه اقتصادی را داشت. برای تحقیق این مهم، امروزه بسیاری از کشورهای جهان، تمایل شدیدی به جذب سرمایههای خارجی پیدا کردهاند - شاکری و سلیمی، . - 1 :1385 سرمایه گذاری در زیرساختهای گردشگری و استفاده از توانهای بالقوه منطقهای به منظور جذب گردشگر، یکی از راههای مناسب، بدین منظور است - کاظمی، . - 1 :1387 امروزه با شروع قرن بیست و یکم صنعت گردشگری به یکی از پردرآمدترین صنایع دنیا تبدیل شده و رقابت فشردهای در میان بسیاری از کشورهای جهان برای جذب جهانگردان به چشم میخورد و صنعت توریسم به عنوان صنعتی پویا و با ویژگیهای منحصر به فرد، بخش مهمی از فعالیتهای اقتصادی و تولیدی کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه را به خود اختصاص داده است - ابراهیم زاده و همکاران، :1380 . - 108
در دوران ما، گردشگری به یک واقعیت مهم اجتماعی و یک فعالیت عظیم اقتصادی تبدیل شده است. این صنعت، علاوه بر برخورداری از امکانات درآمدزایی، اشتغال زاست و اشاعه فرهنگ و حفظ واحیای آن را نیز به دنبال خواهد داشت - مهدوی و همکاران، . - 40 :1387 سیاستگزاران و برنامهریزان برای گردشگری به چشم صنعتی که ثبات اقتصادی و جمعیتی را برای جوامع روستایی به دنبال دارد، مینگرند و بسیاری نیز میپندارند که توسعه گردشگری راه حل بسیاری از مشکلاتی است که مناطق روستایی گرفتار آنها میباشند. پس گردشگری را عنصر لازم برای حرکت به سوی اصلاح مناطق روستایی میدانند - افتخاری و مهدوی، . - 2 :1384
گردشگری روستایی میتواند ضمن رشد در اقتصاد روستایی، مکمل فعالیتهای کشاورزی و دامداری روستاها باشد. از آنجا که بخش اعظم مشکلات عقبماندگی توسعهنیافتگی گردشگری روستایی به فقدان اگاهی از این صنعت برمیگردد، آموزش و اگاهی بخشی به مردم باید در اولویت قرار گیرد. زیرا برنامه ریزی درست گردشگری ضمن خنثی سازی محدودیتها و مشکلات فوق میتواند به توسعه روستایی و در نهایت توسعه ملی منجر شود. روستای هدف گردشگری قیدو یکی از نقاطی است که زمینه لازم برای توسعه گردشگری را در خود دارا می باشد این روستا که از توابع دهستان گله زن، بخش مرکزی، واقع در شهرستان خمین در استان مرکزی میباشد، از جاذبههای طبیعی و تاریخی بسیاری
