بخشی از مقاله
چکیده:
در دو دهه اخیر استفاده از جداره های سبز و همچنین فضاهای آمیخته با طبیعت در ساختمان ها به عنوان یک روش خلاق جهت آمیختگی فضای زیست با طبیعت و بالاتر بردن کیفیت زندگی مبتنی بر ساختارهای پاک در بناهای ساخته شده توسعه یافته است. انتخاب جداره های سبز در ساختمان های مسکونی است، که با توجه به دارا بودن مزایای فراوان زیست محیطی، از جمله، کاهش آلودگی هوا، کاهش گازهای گلخانه ای، کاهش دمای محیط پیرامون و تعدیل جزیره گرمایی شهری، کاهش آلودگی صوتی، کاهش مصرف انرژی و در یک کلام بهبود کیفیت محیط زیست، می تواند به عنوان روشی کاربردی جهت تحقق اصول ساختمان سبز به حساب آید. از این رو در این مقاله که مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای است، سعی شده با تعریف و بررسی مزایای دیوارها و بام های سبز در ساختمان های مسکونی، بهره گیری از جداره های سبز در ساخت فضاهای مسکونی را به عنوان راهکاری عملی در تحقق اصول ساختمان سازی سبز معرفی نماییم
کلمات کلیدی: جداره های سبز، ساختمان های مسکونی، شرایط محیطی، ساختمان سبز، محیط زیست
مقدمه
با توجه به دغدغه های زیست محیطی گوناگونی چون، گرم شدن کره زمین، آلودگی آب و هوا، رشد بی رویه جمعیت، افزایش مصرف سوخت های فسیلی، که علاوه بر تخریب زیست محیطی تاثیرات منفی بر سلامت انسان ها به همراه دارد، نیاز به گزینه های طراحی دوستدار محیط زیست را در عصر حاضر افزایش داده است تا بدین ترتیب یک جهان سالم و پایدار خلق گردد. از این رو در زمان حاضر، واژه "سبز" به عنوان یک موضوع جالب، درکانون توجه معماران و شهرسازان معاصر قرار گرفت. - Velazquez, l, 2005 - از این رو با بررسی در ساخت و سازها مشخص گردید که یکی از روش های تحقق ساختمان سازی سبز، تلفیق معماری با طبیعت و گیاهان است. - غفاری، 1390، ص - 8
امروزه با احداث جداره های سبز از جمله بام ها و دیوارهای سبز، به دلیل داشتن ویژگی های مثبت زیست محیطی، در ساخت و سازها به خصوص فضاهای مسکونی به دلیل مصرف بی رویه انرژی در این نوع از ساختمان ها و نیاز به فضایی که بتواند بیشترین تاثیرات مثبت روحی و روانی را بر ساکنین خود بگذارد، بهره گیری از این جداره های سبز در برنامه ریزی شهری بیشتر کشورهای جهان قرار گرفته و به صورت یک دستورالعمل اجرایی در ساختمان سازی درآمده است.
دیوار و نمای سبز به عنوان دیوار عمودی و یا بخشی از نمای ساختمان، چه به صورت طبیعی و خودرو و چه با نصب سازه های شبکه ای - پنل های شبکه ای مدولار - جهت رشد پوشش گیاهان با حجم پوشش سبز مناسب می باشد. دیوارهای سبز بطور کلی به دو گونه مختلف تقسیم بندی می شوند:دیوارها و نماهایی با پوشش گیاهان چسبنده و رونده طبیعیدیوارها و نماهای با سازه های نصب شده جهت کاشت و رشد گیاه. انتخاب نوع بکارگیری هر یک از این روش ها کاملا بستگی به شرایط اقلیمی و با مطالعه شرایط آب و هوایی و شرایط سازه ساختمان و طراحی معماری بنا و نما دارد. همچنین مسائل فرهنگی در ساخت و ساز نیز می تواند عامل موثری در انتخاب نوع روش و به طبع آن نوع پوشش گیاهی باشد.
-1 تعریف ساختمان سبز
بنا بر تعریف سازمان حفاظت محیط زیست ایالات متحده، ساختمان سبز ساختمانی است که از آغاز تا پایان زندگی - مکان یابی، طراحی، ساخت، کار، نگهداری و مراقبت، بازسازی و تخریب - به محیط زیست آسیب نمی رساند و در مصرف منابع صرفه جویانه عمل می کند. - منصوریان، 1390، ص - 13 اصول ساختمان سازی سبز در 6 اصل مهم دسته بندی شده اند که عبارتند از:
-1 حفاظت از انرژی:
ساختمان باید به گونه ای طراحی و ساخته شود که نیاز آن به سوخت فسیلی را به حداقل ممکن برسد. ضرورت پذیرفتن این اصل در عصرهای گذشته بدون هیچ شک و تردیدی با توجه به نحوه ساخت و سازها غیرقابل انکار می باشد وشاید تنها به سبب تنوع بسیار زیاد مصالح و فن آوری های جدید در دوران معاصر چنین اصلی در ساختمان ها به دست فراموشی سپرده شده است و این بار با استفاده از مصالح گوناگون و یا با ترکیب های مختلفی از آنها، ساختمان ها، محیط را با توجه به نیازهای کاربران تغییر می دهند. ساختمان هایی که در تعامل با اقلیم محلی و در تلاش برای کاهش وابستگی به سوخت های فسیلی ساخته می شوند، نسبت به آپارتمان های عادی امروزی، حامل تجربیاتی منفرد و مجزا بوده و در نتیجه، به عنوان تلاش های نیمه کاره برای خلق ساختمان سبز مطرح می شوند. بسیاری از این تجربیات نیز بیشتر حاصل کار و تلاش انفرادی بوده و بنابراین روشن است به عنوان اصلی پایدار در طراحی ها و
ساخت و سازهای جامعه امروز لحاظ می گردد.
1390، ص - 10
-2 کار با اقلیم:
ساختمان ها باید به گونه ای طراحی شوند که قادر به استفاده از اقلیم و منابع انرژی محلی باشند. شکل و نحوه استقرار ساختمان و محل قرارگیری فضاهای داخلی آن می توانند به گونه ای باشد که موجب ارتقا سطح آسایش درون ساختمان گردد و در عین حال از طریق عایقبندی صحیح سازه، موجبات کاهش مصرف سوخت فسیلی پدید آید. این دو فرایند مذکور ناگزیر دارای همپوشانی و نقاط مشترک فراوان می باشند.
سیستم طراحی با توجه به اقلیم برای ایجاد آسایش درون ساختمان به قوانین گرمایش محدود نمی شد، بلکه در بسیاری از اقلیم ها معماران را ملزم به طراحی فضایی خنک برای پدید آوردن شرایطی مطلوب در داخل ساختمان می کند. راه حل معمول در عصر حاضر، یعنی استفاده از سیستم های تهویه مطبوع هوا، تنها فرایندی ناکارآمد در تقابل با اقلیم به شمار می رود و در عین حال همراه با مصرف زیاد انرژی می باشد که به هنگام ارزانی و فراوانی انرژی به دلیل آلودگی حاصل از آن امری اشتباه به شمار می آید.
-3 کاهش استفاده از منابع جدید:
ساختمان باید به گونه ای طراحی شود که استفاده از منابع جدید را به حداقل برساند و در پایان عمر مفید خود، منبعی برای ایجاد سازه های دیگر به وجود بیاورد. گرچه جهت گیری این اصل، همچون سایر اصول اشاره شده به سوی ساختمان های جدید است، ولی باید یادآور شد که اغلب منابع موجود در جهان در محیط مصنوع فعلی به کار گرفته شده اند و ترمیم و ارتقا وضعیت ساختمان های فعلی برای کاهش اثرات زیست محیطی، امری است که از اهمیتی برابر با خلق سازه های جدید برخوردار است. این نکته را نیز باید مورد توجه قرارداد که تعداد منابع کافی برای خلق محیط های مصنوع در جهان وجود ندارند که بتوان برای بازسازی هر نسل از ساختمان ها، مقداری جدید از آنها را مورد استفاده قرار داد.
-4 احترام به کاربران:
معماری سبز به تمامی افرادی که از ساختمان استفاده می کنند احترام می گذارد. احترام بیشتر به نیازهای انسانی و نیروی کار، می تواند در دو مسیر مجزا مورد تجربه قرار گیرد. برای یک ساختمان ساز حرفه ای توجه به این نکته ضرورت دارد که ایمنی و سلامت مصالح و فرآیندهای شکل دهنده ساختمان به همان میزان که برای کارگران و یا استفاده کنندگان آن مهم است برای کل جامعه بشری نیز از اهمیت بسزایی برخوردار می باشد. معماران به تدریج از وجود سم های مختلف در سایت های ساختمانی آگاه شده اند و به تازگی و یا استفاده از سایر مصالح cfc استفاده از مواد عایق دارای انواع خطرناک در ساختمان ممنوع شده است. شکل دیگر مشارکت انسانی که نیازمند توجه است، اشتراک و دخالت مثبت کاربران در فرآیند طراحی و ساخت است که چنانچه به طور موثر به کار گرفته نشود یک منبع کارا و مفید به هدر رفته است. تعداد زیادی از ساختمان ها از این انرژی بهره برده اند و نتایج حاصل از آن نیز موجب رضایت در خلق ساختمان های بزرگ شده است.
-5 احترام به سایت:
ساختمان باید زمین را آرام و سبک لمس کند به گونه ای که کمترین دخل و تصرف را در زیستگاه خود ایجاد کند.
-6 کل گرایی:
تمامی اصول سبز، نیازمند مشارکت در روندی کل گرا برای ساخت محیط مصنوع هستند. یافتن ساختمان هایی که تمام اصول معماری سبز را در خود داشته باشند کار ساده ای نیست. چرا که معماری سبز هنوز به طور کامل شناخته نشده است. یک معماری سبز باید بیش از یک ساختمان منفرد قطعه خود را شامل شود و باید شامل یک شکل پایدار از محیط از محیط شهری باشد. شهر، موجودی فراتر از مجموعه ساختمان هاست، در حقیقت آن را می توان به صورت مجموعه ای از سامانه های
