بخشی از مقاله
چکیده
ایران کشوری است با جاذبه های گوناگون تاریخی، فرهنگی، جغرافیایی و وجود اقوام گوناگون با آداب و سنن منحصربه فرد، چهره های متفاوتی به این خطه بخشیده است. متأسفانه نبود زیرساختهای فرهنگی مرتبط با مقوله باعث بروز رفتارهای نا به هنجار نسبت به گردشگران و نقش پایین این صنعت در ایران گردیده است. در این مقاله سعی بر آن است تا با روش تحلیلی- توصیفی و استفاده از منابع کتابخانه ای به بررسی تأثیر فرهنگ و سنت های بومی بامطالعهی بیشتر در خصوص بناهای تاریخی شهر بجنورد برجذب گردشگران، جهت استفاده از سنتهای بومی متأثر از فرهنگ در شرایط امروز بپردازیم. شناخت الگوها و سنت های بومی شهرها میتواند به منزلهی شناخت جامعه باشد.
گسترش صنعت گردشگری در مکانهایی که پتانسیل بالقوه جذب گردشگر مانند شهرستان بجنورد رادارند، میتواند کارآمد در جهت رشد و توسعه همهجانبه، بهخصوص ازلحاظ جنبه اقتصادی جوامع میزبان به کار گرفته شود. منابع طبیعی قابل بهرهبرداری در دشت بجنورد اعم از آبوخاک و اقلیمنسبتاً مناسب و علفزارها و مراتع، به مثابه منابع درونی زمینه های اولیه ایجاد گسترش مراکز زیست انسانی را در ادوار تاریخی فراهم میآورد که با توجه به ارزش های فضایی نظیر موقعیت جغرافیایی، قرارگیری دو دالان طبیعی ارتباطی خراسان به مازندران و همچنین فاصله کافی از سایر حوزه های متمرکز زیستی در دشت های قوچان و شیروان بهمراتب تقویتشده و رد مقیاس ناحیهای مزیتهای نسبی خود را نشان میدهد. علاوه بر این برخی ملاحظات سیاسی، موقعیت سوقالجیشی شمال خراسان و محدودیتهای ارتباطی آن و تکاپوی موجود در جاده تاریخی ابریشم نیز بر این ارزشها میافزوده است.
کلمات کلیدی: توریسم، گردشگری، اقتصاد، مکانهای تاریخی، بجنورد
-1 مقدمه
جهانگردی واژهای است فارسی و به معنای گردیدن به دور جهان است و جهانگرد به مفهوم جهان گردنده و آنکه در اقطار عالم بسیار سفر کند آمده است. واژه "گردشگری" معادل کلمه لاتین “Tourism” است که به برگرفته از لغت فرانسوی است به معنای چرخش، طی کردن و سیر کردن. صنعت گردشگری گسترهای جهانی دارد و بهعنوان یکی از بزرگترین و متنوع ترین صنایع دنیا شناخته میشود، به همین دلیل به یک حوزه مهم مطالعاتی بین پژوهشگران مبدل شده است - تقوی و سلیمانی، . - 1388همیشه و در هر تمدنی، بازار مبادله اجزای فرهنگی، رونق دارد و آداب ورسوم نیز به عنوان جزئی از فرهنگ، از این قاعده مستثنا نبوده و در جریان این تبادلات، دچار تغییر و تحول و نیز تأثیر در فرهنگ دیگر شده است. برخی بر این باورند که با توجه به رشد روزافزون جهانیشدن، هویتهایخُرد قومی ناگزیر در فرهنگ واحد جهانی مستحیل خواهند شد؛ اما گروهی دیگر معتقدند که جهانیشدن نهتنها باعث از بین رفتن قومیتها نخواهد شد، بلکه با ابزاری که در اختیار آنها قرار میدهد، موجبات رشد خودآگاهی قومی را فراهم کرده، منجر به تقویت جنبشهای قومی میشود.
صنایعدستی یکی از قدیمیترین و پر پیشینهترین فعالیت های بشری است که به موجب برخی از اسناد و مدارک تاریخی، سابقه پیدایش آن به عصر حجر می رسد. حاصل کاوش های باستان شناسان حکایتگر آن است که از آغاز زندگی بشر بر روی زمین ساخت ظروف و پاره ای ابزار مصرفی دیگر نظیر نیزه و خنجر به عنوان وسیله شکار یا اسباب دفاع، از جنس سنگ، آهن، مس و بالاخره پوست، پشم و کرک حیوانات و همچنین الیاف گیاهی رواج داشته است شواهدی در دست است که نشان می دهد صنایع دستی از قدمتی در حدود 12000 سال برخوردارند. در اواخرنخستین دوره زندگی اقتصادی-اجتماعی بشر، تغییراتی در صنایع دست ساز رخ داد و در سیر تحول تاریخی و تحولات فنی و ظهور انقلاب صنعتی اروپا صنایع و حرفه های دستی به یک باره دچار چنان تحول و دگرگونی عظیمی گردید که بسیاری از این صنایع در ممالک کانون انقلاب صنعتی رو به نابودی گذاشت .
همیشه آیین هایی وجود دارند که فکر می کنیم باید آن ها را برای فرزندانمان حفظ کنیم، زیرا باعث میشوند حس کنیم به یک سرزمین و سنت تعلق داریم؛ اما تحولات پرشتاب جهانی همچون جهانیسازی، شهرنشینی و تأثیرات رسانه ای منجر به شبیه شدن رفتارها و سبک زندگی، نابودی تنوعات فرهنگی و حتی گرایش به تجاریسازی فرهنگ در میان اقوام و گروههای اجتماعی شده است.با توجه به مشکل انسان امروزی و مشکلات هویتی که مکانهای زیستی دارند و انسان خود را متعلق به محل زندگی نمیداند، بنابراین باید در شهرسازی توجه داشت که عوامل هویتدهنده شهر و محله حفظ شوند و البته این حفظ کردن نباید فقط محدود به کالبد آن شود، بلکه باید آن ها را زنده ساخت و فعالیتهایی را نیز در آن جاری ساخت و نباید به بهانه حفظ این بناها استفاده از این بناها را کنار گذاشت و فضاهای مردهای به وجود آورد.
از طرف دیگر باید با شناخت، تبلیغات و فرهنگسازی عناصر تاریخی شهرها به مردم شناسانده شود و نباید وضعی مانند امروز پیش آید که به مردم یک محل عناصر آن مکان شناخته شود بلکه در این راه می توان با توجه خاص به صنعت توریسم در بخش بناهای تاریخی به موفقیتهای فراوانی در بخشهای مختلف همچون صنعت گردشگری و درآمدهای حاصل از آن در گسترش فعالیتهای اقتصادی دستیافت. در بسیاری از کشورهای جهان صنعت توریسم و گردشگری بسیار اهمیت دارد و توریسم صنعت اول آن ها محسوب می شود درحالیکه در ایران باوجود بناهای تاریخی فراوانی که در اقصی نقاط آن وجود دارد، اهمیت زیادی به آن داده نمی شود. در بجنورد مکانهای طبیعی و تاریخی زیادی وجود دارد و میتوان با توجه و توسعه آن باعث جذب گردشگر در این شهر شده است - گل محمدی، . - 1381
-2 شناخت انسان
نیازهای انسان را دودسته عمده تشکیل میدهند:
الف - نیازهای مادی و جسمی
ب - نیازهای روحی و روانی
از نیازهای دسته الف میتوان: خوردوخوراک و پوشاک و ... را نام برد نیازهای روحی و روانی یک انسان همان چیزی است که باعثبقای او میشود مانند محبت، عشق، مذهب و. ...
