بخشی از مقاله
چکیده
مسئولیت اجتماعی شرکتی یکی از مفاهیمی است که در دهه های اخیر ازسوی شرکت ها و بنگاه های اقتصادی کشورهای توسعه یافته مورد توجه زیادی قرار گرفته است. امروزه شرکت ها در کشورهای در حال توسعه نیز گام هایی را در راستای حرکت به سمت پیاده سازی مسئولیت اجتماعی شرکتی برداشته اند. در این مقاله ضمن پرداختن به مفهوم مسئولیت اجتماعی درطول تاریخ، ابعاد مسئولیت اجتماعی و راهبردهای آن درسازمان ها نیز شرح داده شده است در نهایت برخی از چارچوبهای مرجع مسئولیت اجتماعی استراتژیک آورده شده است و مدل اجرایی برای پیاده سازی CSR استراتژیک در شرکت های علاقه مند ارائه شده است.
کلمات کلیدی: اخلاق کسب و کار1، مسئولیت اجتماعی راهبردی2، مسئولیت های بشردوستانه3
.1 مقدمه
اخلاق کسب و کار، یک نوع از اخلاق کاربردی است. این اخلاق فقط به بررسی و تحلیل ارزش ها و هنجارهای اخلاقی نمی پردازد بلکه سعی دارد تا کاربرد نتایج این تجزیه و تحلیل ها را برای مجموعه ای از نهادها، تکنولوژی ها، تبادلات، فعالیت ها که در کنار هم کسب و کار نامیده می شوند، را نشان دهد. مطابق با این تعریف، اخلاق کسب و کار با ارزش ها و هنجارهای اجتماعی مرتبط است - - 7D\ LU DQG 3D]DUF N'2013 اگر بخواهیم خلاصه تربیان کنیم می توان گفت که اخلاق کسب و کار تمامی حوزه های اصول اخلاقی و تصمیم گیری، مسائل مربوط به حاکمیت و کدهای رفتاری یک کسب و کار را در بر می گیرد - - Goel and Ramanathan, 2014 تروینو و نلسون - 1999 - رفتار اخلاقی کسب و کار را مواجه شدن بااصول، هنجارها و استانداردهایی که جامعه تعریف نموده و محدودیت هایی را متوجه کسب و کار ها میسازد، تعریف می کنند.
تحقیقات گسترده ای در تمامی حوزه های اخلاق و CSR در حال انجام است که فعالیت های یک شرکت و سیستم های ارزشی که مبنای فعالیت های کسب و کارشان قرار می گیرد را مورد مطالعه قرار می دهند - Goel and Ramanathan,.2014 - چهار دیدگاه وجود دارند که روابط میان مسئولیت اجتماعی و اخلاق را مورد توجه قرار می دهند. دیدگاه نخست بیان می کند که مسئولیت اجتماعی اخلاقیاتی است که در بافت سازمانی قراردارد. دیدگاه دوم بر این باور است که تمرکز مسئولیت اجتماعی بر اثری است که فعالیت کسب و کار بر جامعه دارد در حالیکه اخلاقیات به رفتار سازمانها می پردازد. در دیدگاه سوم، هیچ ارتباطی میان اخلاقیات و مسئولیت اجتماعی وجود ندارد.دیدگاه چهارم بیان میدارد که مسئولیت اجتماعی ابعاد مختلفی دارد که یکی از آنها اخلاقیات است. دیدگاه اقتصادی اجتماعی، یک مسئولیت وسیع تری را برای مسئولیت اجتماعی مطرح می سازدبر. اساس این دیدگاه کسب و کارها ملزم اند تا فراتر از صرفاً کسب سود پیشروند و پشتیبانی از جامعه و بهبود آن را نیز مورد توجه قرار دهند - - Fisher, 2004
CSRرا می توان زیر مجموعه ای ا ز اخلاق کسب و کار دانست. فریمن و همکارانش - - 2004 بیان داشتند "تئوری ذینفعان4 با این پیشفرض آغاز می شود که ارزش ها یک بخشی از انجام کسب و کار هستند". تئوری ذینفعان هنجاری در CSR که فلسفه خود را از اخلاق می گیرد، تاکید می کند که شرکت های تجاری، از نظراخلاقی مسئول هستند تا به دغدغه های گروه بزرگتری ازذینفعان که شامل مالکان، مشتریان، فروشندگان، کارکنان و جامعه هستند بپردازند و فقط سهامداران را در نظر نگیرند. یکی از مبانی تئوری ذینفعان هنجاری این مفهوم است که فرآیندهای داخل سازمان بر ذینفعان اصلی اش اثر می گذارد و در نتیجه بایستی مبتنی بر اخلاق و فلسفه اخلاقی باشد. در تمامی تصمیمات لازم است تا اثر آن تصمیم بر تمام ذینفعان بررسی شود و باید خارج ازسود مالی شرکت، ارزش اخلاقی را نیز شامل شود. در این دیدگاه CSR شامل عملکردهایی است که در آن رابطه ضمنی میان کسب و کار و محیط زیست دیده می شود . استانداردهای مالی به تنهایی نمی توانند مبنایی برای ارتباط میان شرکت و ذینفعانش که محیط زیست را نیزشامل میشوند، باشند.
نیازبه رویکردی جامع تر است که فراتر از ارزیابی مالی اقدامات شرکت است. اجرای هنجارهای اخلاقی، باید چارچوبی باشد که شرکت درون آن سودش را دنبال کند - Goel and Ramanathan, 2014 - افزایش تعداد مقالات در حوزه مسئولیت اجتماعی بیانگر افزایش توجه شرکت ها به نقش مسئولیت اجتماعی در سودمندی اشان است. در دنیای مدرن شرکت ها آزادی بیشتری دارند اما از آنها انتظار می رود که نقش های اجتماعی اشان را همچون کاهش تغییرات اقلیمی و یا حفاظت از حقوق بشر نیز ایفا کنند - 7D\ LU DQG .3D]DUF N'2013 - ازدیدگاه جمایل و میرشاک - 2007 - ، افزایش توجهات به CSRدر سالهای اخیر به دلیل ظهور جهانی شدن و تجارت بین الملل است که منجر به افزایش پیچیدگی کسب و کار و نیاز به شفافیت بیشتر و شهروند مداری بیشترشرکت ها شده است. علاوه بر این، در حالیکه دولت ها به طور سنتی مسئولیت بهبود شرایط زندگی مردم را برعهده گرفته اند، نیازهای جامعه از توانایی دولت ها برای ایجاد این بهبود فراتر رفته است. در این زمینه، توجه ویژه ای بر نقش کسب و کار در جامعه صورت گرفته است و شرکت های پیشرفته به دنبال آنند تا ازطریق مشارکت در CSR خود را ازیکدیگر متمایز سازند.
.2 مسئولیت اجتماعی سازمان
تعاریف بسیاری از مسئولیت اجتماعی شرکتی ازسوی پژوهشگران این حوزه در ادبیات مربوطه ارائه شده است. ساتیساک کرایسورنساتاسینبی - - 2012 بیان می دارد :" مسئولیت اجتماعی شرکت به عنوان یک مفهوم، نشان می دهدکه سودمندی یککسب و کارممکن است به هزینه دیگران باشد - Kraisornsuthasinee, 2012 - مسئولیت اجتماعی را همچنین می توان تلاش های داوطلبانه شرکت ها برای به عهده گرفتن مسئولیت حذف اثرات منفی فعالیت های کسب و کارشان بر ذینفعان تعریف کرد - 7D\ LU DQG 3D]DUF N'2013 - CSR برای مدت طولانی است که به عنوان بخشی ازعملکرد اخلاقی و مسئولانه کسب و کار دانسته می شود. این مفهوم امروزه به دلیل ماهیت جهانی شده محیط اقتصادی، مورد توجه قرار گرفته است. CSR بر اساس این اصل عمل می کند که شرکت ها ملزم اند تا مسئولیت هایشان نسبت به طیف وسیع تری از ذینفعان رادر نظربگیرند. مسئولیت اجتماعی سازمان نباید در یک شرکت به عنوان یک سیاست اضافه گردد بلکه لازم است تا به صورت یکپارچه درساختار حاکمیتی و استراتژی سازمان قرار گیرد - - Goel and Ramanathan, 2014 جدول 1 برخی ازتعاریف ارائه شده ازمسئولیت اجتماعی شرکتی
