بخشی از مقاله
چکیده:
میزان جریانهای نقدی تاثیر زیادی بر میزان سرمایهگذاریهای شرکت دارد،از اینرو تغییرات جریانهای نقدی ممکن است منجر به تغییرات میزان سرمایهگذاری و بروز حساسیت سرمایهگذاری به جریانهای نقدی شود.لذا در این پژوهش با استفاده از مدل کیو توبین و با استفاده از انحراف ایجاد شده بین سودهای پیش بینی شده و سود واقعی به اندازه گیری خوش بینی مدیریتی پرداخته ایم، حساسیت سرمایهگذاری به جریانهای نقدی تحت خوش بینی مدیریتی با توجه به محدودیت مالی در شرکت ها پرداخته شده است. تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی ،به لحاظ روش تحقیق توصیفی از نوع همبستگی می باشد .نمونه آماری تحقیق شامل 113 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سالهای 1388تا1393 می باشد. نتایج نشان دهنده ضریب مثبت و قابل توجهی از حساسیت سرمایه گذاری به وجه نقد می باشد،همچنین حساسیت در شرکت های مواجه با محدودیت مالی بیش تر شدید تر است و ویژگی های شخصیتی از جمله خوش بینی مدیریت میتواند سیاست تحریف های سرمایه گذاری را کاهش دهد.
واژه های کلیدی: حساسیت سرمایهگذاری جریان نقد،خوش بینی مدیریتی،سرمایه گذاری شرکت،محدودیت مالی
مقدمه
بی شک مساله سرمایه گذاری یکی از مهمترین وظایف مدیران شرکت می باشد. درصورتی که مدیران بتوانند به درستی فرصت های سرمایه گذاری با ارزش - طرح های با ارزش فعلی خالص مثبت - در بازار را تشخیص دهند و به میزان مناسب در هر یک از آنها سرمایه گذاری نمایند، در نهایت این امر سبب رشد شرکت شده و ثروت سهامداران افزایش خواهد یافت.میزان جریان های نقدی شرکت به دلیل هزینه سرمایه کمتر نسبت به تامین مالی خارجی و همچنین کنترل بیشتر مدیران بر آن، تاثیر زیادی بر میزان سرمایه گذاری های شرکت دارد. پژوهش های انجام شده نشان می دهد که حساسیت سرمایه گذاری به جریان های نقدی علاوه بر ویژگی های شرکت و شرایط بازار، تحت تاثیر خصوصیات فردی مدیران نیز قرار دارد. در سال های اخیر مطالعات زیادی در این زمینه انجام پذیرفته که نشان می دهد مدیران همواره به صورت کاملا عقلایی رفتار نکرده وتحت تاثیر اعتمادبه نفس بیش از حد و خوشبینی های مفرط ممکن است تصمیماتی غیر عقلایی اتخاذ کنندکه تاثیری مهم برفعالیت های مالی شرکت، علی الخصوص بحث سرمایه گذاری دارد،بیکر و همکاران - . - 2007
علاوه بر این میزان تأثیر خوش بینی مدیریتی بر حساسیت سرمایه گذاری در شرکت های با محدودیت مالی بیشتر است، از این رو در پژوهش حاضر به بررسی تاثیر خوش بینی مدیران ارشد بر حساسیت سرمایه گذاری به جریان های نقدی،و تاثیر این خوش بینی بر حساسیت سرمایه گذاری به جریان های نقدی زمانی که شرکت به محدودیت مالی دچار می شود پرداخته شده است. لازم به ذکر است تا کنون در پژوهش های داخلی اعتماد به نفس بیش از اندازه به عنوان یکی از عوامل تاثیر گذار بر تصمیمات سرمایه گذاران مورد بررسی قرار گرفته است اما در این پژوهش این فرضیه برای اولین بار از دید مدیریت مورد بررسی قرار گرفته است و سوال اصلی پژوهش حاضر عبارت است از: آیا خوش بینی های مدیران اجرایی حساسیت سرمایه گذاری وجه نقد را افزایش می دهد و این حساسیت اگر شرکت با محدودیت مالی روبرو شود افزایش می یابد؟از این رو ابتدا به آزمون حساسیت سرمایه گذاری وجه نقد تحت خوش بینی مدیریتی و سپس به نشان دادن اثرات خوش بینی بر رابطه سرمایه گذاری وجه نقد زمانی که شرکت با محدودیت مالی مواجه است می پردازیم.
مبانی نظری و پیشینه پژوهش مدیران شرکتها، با شناخت عوامل موثر بر سرمایه گذاری و با بهکارگیری آنها در رسیدن به سطح سرمایه گذاری بهینه،میتوانند نهایت بازدهی را ایجاد کنند تا هم فرصتهای سودآور سرمایهگذاری را از دست ندهند وهم رضایت سهامداران را جلب نمایند ،فازاری وهمکاران - 1988 - ، شرکت ها از موجودی های نقدی داخلی برای تامین فرصت ها ی سرمایه گذاری استفاده می کنند.میزان اتکای یک شرکت بر منابع داخلی از طریق "حساسیت سرمایه گذاری به جریان های نقدی" آن شرکت تعیین میشود. شاخص حساسیت سرمایه گذاری به جریان نقدی برای نخستین بار توسط فازاری و همکاران - - 1988 معرفی گردید که از طریق اندازه گیری میزان تغییرات در مخارج سرمایه ای شرکت به ازای یک واحد تغییر در جریان های نقدی، تعریف میشود.بدین معنی که نوسانات میزان سرمایه گذاری ها در مقابل تغییرات جریان های نقدی بیان گر مفهوم حساسیت سرمایه گذاری به جریان های نقدی می باشد.
حساسیت بالای سرمایه گذاری نسبت به جریان های نقدی همچنین ممکن است به دلایل مالی-رفتاری بروز نماید،هوانگ وهمکاران - - 2011، مل مندیر و تیت - 2008 - و یکی از این عوامل رفتاری خوش بینی مدیریتی مدیران ارشد شرکت ها می باشد. خوش بینی مدیریتی یک ویژگی شخصیتی است که میتواند به صورت اریب رفتاری و داشتن اعتقادات غیر واقعی - مثبت - در رابطه با هر یک از جنبه های یک پیشامد در شرایط عدم اطمینان تعریف شود،اسکالا - . - 2008 مدیرانی که دارای اعتماد به نفس بالا هستنداکثراً نسبت به تصمیمات خود و نتایج آنها علیالخصوص در زمینه تصمیمات سرمایه گذاری بسیار خوشبین هستند،کوپروهمکاران . - 1988 - این مدیران به دلیل خوشبینی بیش از حد، ممکن است جریانهای نقدی حاصل از پروژههارا اشتباها ً بسیار مطلوب پیش بینی کرده و از این رو بسیاری از پروژهها را بالاتر از ارزش واقعیشان ارزش گذاری کنند،مل مندیر و تیت - . - 2005
پژوهشهای هیتون - - 2002و لین و همکاران - - 2005 نیز نشان داد که حساسیت سرمایه گذاری به جریانهای نقدی در شرکتهایی که مدیران آنها دارای اعتماد به نفس بیش از حد هستند، شدیدتر است. کرامر و لیو - - 2012 در پژوهشی با استفاده از معیارهای اندازه گیری اعتماد به نفس بیش از حد مل مندیر و تیت - - 2008 و - 2005 - در رابطه با زمان اعمال اختیارهای معامله در دست مدیریت، به بررسی تأثیر اعتماد به نفس بیش از حد مدیران بر دیدگاه تحلیل گران پرداختند. نتایج این پژوهش نشان داد، تحلیل گران، سودهای شرکتهایی که دارای مدیران با اعتماد به نفس بالا هستند را خوشبینانه تلقی میکنند.هوانگ و همکاران - - 2011، در پژوهشی به بررسی تأثیر اعتماد به نفس بیش از حد مدیران بر حساسیت سرمایه گذاری-جریانهای نقدی و همچنین بررسی تأثیر هزینه های نمایندگی بر رابطه مذکور پرداختند.
نتایج این پژوهش نشان داد که به طور میانگین اعتماد به نفس بیش از حد مدیران باعث افزایش حساسیت سرمایه گذاری- جریانهای نقدی میشود و در شرکتهایی که هزینه نمایندگی بالاتری دارنداین تأثیر به میزان قابل توجهی بیشتر است.فیرچیلد - - 2009، در پژوهشی تحت عنوان " اعتماد به نفس بیش از حد مدیریتی، مسئله نمایندگی، تصمیمات مالی و عملکرد شرکت" بیان میکند که یک مدیر با اعتماد به نفس بیش از حد، تواناییهای خود را بیش از حد واقع، و محدودیتهای مالی را کمتر از واقع در نظر میگیرد. بررسیهای وی مشخص نمود که با در نظر گرفتن عامل مسئله نمایندگی در حالت کم کاری مدیریت، یک رابطه مثبت میان اعتماد به نفس مدیریتی و اهرم بدهی شرکت وجود دارد. مل مندیر و همکاران - - 2008، در بررسی رفتار مدیران دریافتند که خصوصیات شخصی آنها علیالخصوص خوش بینی مدیریتی، ممکن است منجر به انحرافاتی در تصمیمات سرمایه گذاری شرکت شود، و این مدیران خوش بین به طور معنی داری حساسیت سرمایه گذاری بیشتری به جریانهای نقدی آزاد به ویژه در شرکتهای سهامی دارند. نتایج آن ها همچنین نشان داد که مدیران خوش بین تأمین مالی از طریق بدهی را به انتشار سهام ترجیح میدهند.
اخولم و پاسترناک - - 2007، در پژوهشی با عنوان "اعتماد به نفس بیش از اندازه و حجم سرمایه گذاری" به بررسی رابطه میان رفتار سرمایه گذاران و ظرفیت سرمایه گذاریشان در کشور فنلاند پرداختند. آنها با جمع آوری نتایج حاصله به این باور دست یافتند که رفتار سرمایه گذار با اندازه و حجم سرمایه گذاری تغییر کرده و از آن متأثر است.ریچاردسون - - 2006، در پژوهشی دریافت که سرمایه گذاری به میزانی بیش از حد بهینه، در شرکتهای دارای سطوح بالای جریانهای نقد آزاد بیشتر است. همچنین وی طی بررسی رابطه ساختار نظام راهبری شرکت و سرمایه گذاری بیش
