بخشی از مقاله
چکیده
تاثیر جهانی شدن بر حقوق و به طور خاص بر حقوق ارتباطات را می توان مثبت ارزیابی کرد. چرا که موجبات شکل گیری حقوق جهانی ارتباطات، مبتنی بر مجموعه اصول و ارزش های میراث گونه با دغدغه بشری را فراهم آورده است.در حالی که در طول قرون متمادی، حقوق یاد شده، شامل حقوق رسانه های سنتی، منافع عمومی را موردنظر داشته است. از این پس که حقوق تکنولوژی های نوین اطلاعات و ارتباطات را هم در بر دارد، فراتر رفته و اهدافی همچون تحقق توسعه و منافع بشریت را دنبال می کند.
کلید واژه ها: جهانی شدن، حقوق جهانی ارتباطات، حقوق رسانه های سنتی، حقوق تکنولوژی های نوین، منافع عمومی، بشریت و توسعه
مقدمه
حقوق ارتباطات، که به صورت حقوق جهانی در آمده است1، از ابتدا شکل گیری در قرون هفدهم و هجدهم میلادی، دغدغه بشر را داشته و کماکان در عصر حاضر، آن را دارد. »فشار « جهانی شدن بر حقوق، از جمله بر حقوق ارتباطات، بیشتر از این که تبعات منفی داشته باشد ، آثار مثبت به همراه آورده ، موجب شده در فضاهای حقوقی متعدد و متنوع، در سطوح داخلی، منطقه ای و بین المللی، یک هم گرایی ایجاد، مجموعه اصول مشترکی شکل بگیرند که در نهایت دغدغه انسان را داشته، سعی بر اعتلای وی میکنندتوجه. و دغدغه یاد شده را ، نه تنها در عرصه رسانه های سُنتی، بلکه در حوزه تکنولوژی های نوین اطلاعات و ارتباطات نیز، میتوان مشاهده کرد. حتی، حقوق ارتباطات که به دنبال ظهور تکنولوژی های یاد شده ، مرحله جدیدی از تحول خود را تجربه می کند، به نظر می رسد این بار از منافع انسان فراتر رفته، هم و غم بشریت را داشته باشد.تحقیق حاضر، دارای سه بخش است: بخش یکم، به دغدغه بشر در حقوق ارتباطات، از آغاز تا کنون، اختصاص یافته است. بخش دوم، به بشر محوری حقوق جهانی ارتباطات، تحت تأثیر عوامل متعدد، پرداخته است. بخش سوم، »میراثی« از مجموعه هنجارهای مشترک را مورد بررسی قرار داده است .
دغدغه بشر در حقوق ارتباطات، از آغاز تاکنون
با رجوع به تاریخ ، و از جمله با بررسی اولین مصوبات معروف در زمینه آزادی بیان و آزادی مطبوعات، - معتمدنژاد و معتمدنژاد، - 578 :1386 میتوان از همان ابتدایِ شکلگیری حقوق ارتباطات ، به اهمیت جایگاه فرد انسانی در آن ، پی برد. شکی نیست که وجود بستر فکری و فلسفی مناسب، از حقوق ارتباطات حقوقی بشر محور ساخته است.توجه حقوق ارتباطات به فرد انسانی، قدمت تاریخی دارد. به صورت مستقیم و یا غیر مستقیم، آن را طی قانون گذاری ها در قرون هفدهم ، هجدهم و نوزدهم میتوان جُست. از جمله در قانونگذاری های پی در پی کشور انگلستان در قرن هفدهم ، در جهت برقراری آزادی مطبوعات ، تصویب قانون در مورد حق بر اطلاعات در سال 1766 توسط کشور سوئد،2ونیز تصویب متون معروفی همچون:
- »اعلامیه حقوق« ایالت ویرجینیای امریکا، مصوب سال1776، که برای نخستین بار در جهان، در ماده , 12 آزادی مطبوعات را به طور رسمی، به صورت زیر مورد شناسایی قرار میدهد:»آزادی مطبوعات، یکی از مستحکم ترین سنگرهای آزادی است و هرگز جز به وسیله حکومت های استبدادی، محدود نمیشود.«
-اعلامیه حقوق بشر و شهروند انقلاب کبیر فرانسه مصوب سال 1789، که به موجب ماده 11 اعلام میدارد:»انتقال و انتشار آزاد افکار و عقاید، یکی از گرانبهاترین حقوق انسانی است. بنابراین، هر شهروندی میتواند آزادانه سخن بگوید، بنویسید و چاپ کند. مگر در مواردی که برای مقابله با سوء استفاده از این آزادی، در قانون مشخص شده اند و قابل تعقیب اند.«
- اولین اصلاحیه قانون اساسی فدرال امریکا، مصوب سال 1791، که اشعار میدارد : »کنگره نمیتواند قانونی وضع کند که ... آزادی کلام یا مطبوعات را محدود نماید...«
- قانون 29 ژوئیه 1881 فرانسه درباره آزادی مطبوعات.طبیعتاً، فراهم بودن شرایط مناسب ، از جمله به لحاظ فکری و فلسفی، برای تدوین چارچوب های حقوقی انسان محور، اهمیت بسزایی داشته است .وجود مکاتبی همچون ، مکتب خرد گرایی رُنه» دکارت« ، مکتب حقوق طبیعی »جان لاک« ، مکتب برابری جویی »ژان ژاک روسو«، و غیره .... - همان، - 75 تحت تأثیر این ها، با سانسور مبارزه و در جهت رسیدن به آزادی مطبوعات تلاش شد.پروفسور ژاک شُوالیه معتقد است که به دنبالظهور دولت در عصر مُدرنیته، حقوق مُدرن پدیدار میگردد. - Chevallier, 2014:266حقوق - مُدرن، که تنها منشأ آن دولت است، بر ارزش های مُدرنیته استوار میشود .هِرَمیگونه1 و عقل گرا2 ، جایگاه نخست را به »فرد انسانی3« اختصاص میدهد .فرد، در جایگاه برتر در مقایسه با نظام اجتماعی سیاسی قرار گرفته و دارنده حقوق شخصی است. 4 دولت، ثمره »قرارداد اجتماعی« است ،5 قراردادی که در جهت منافع هر فرد منعقد شده . فرد به عنوان یک انسان ، حقوقی دارد که دولت موظف به تضمین آن ها است. - معتمدنژاد، - 55 :1395
حقوق پُست مُدرن و دغدغه بیشتر حقوق و آزادی ها
امروزه در عصر جهانی شدن و به دنبال عوامل گوناگون، و از جمله بحران ارزش های مُدرنیته، صحبت از دولت پُست مُدرن و حقوق پُست مُدرن است .دولتی که دیگر در صحنه بین المللی یکه تاز نیست. با نظمیفراملی مواجه است ، با رُقبای نوظهور باید همزیستی کند، دیگر تنها منشأ حقوق نیست.حقوق تبدیل به »حقوق متکثری« شده است. 6 که در فضاهای متنوع و متعدد، به صورت مجموعه ای از قواعد سخت و نرم7، و تنظیم گری ها8، شبکه گونه 9، تولید میشود . حقوقی که حتی بیشتر از گذشته در خدمت حقوق و آزادی های
