بخشی از مقاله
چكیده
قانون اساسی جمهوری اسالمی، دولت را مسئول تدوین و برنامه‌ریزی سیاست‌های اجتماعی در زمینه‌های تغذیه، بهداشت، آموزش، اشتغال، و مسکنِ تمامی مردم از جمله جوانان شناخته است، تا از کرامت انسان دفاع کند. قانون‌گزاران سعی کرده‌اند، تا برخی موضوعات حاد اجتماعی را در دستور کار قرار دهند و برنامه‌هایی را به تصویب برسانند، که واکنشی به حل مشکالت اجتماعی بر اساس شکل‌گیری گفتمان سیاست اجتماعی باشد. اما با بررسی نتایج این برنامه‌ها و قوانین مصوب در حوزة برنامه‌ریزی اجتماعی، مشخص می‌شود، که گروه بزرگی از مخاطبین جامعه یعنی جوانان، بهرة مناسب نبرده‌اند و عملًا از نتایج این قوانین بی‌نصیب مانده‌اند و این سؤال مطرح می‌شود، که جایگاه جوان ایرانی در برنامه‌ریزی‌های اجتماعی کجاست؟ چه برنامه‌هایی برای جوانان در سال‌های آینده داریم؟ آیا حقوق جوانان هم‌چون هویت، شغل، مسکن، ازدواج و دسترسی آزاد به اطالعات مشروع، طبیعی است و یا غیرطبیعی و زمینه‌ساز بحران اجتماعی؟
توزیع جمعیت بر اساس سن، از عمده‌ترین منابع اطالعاتی جهت برنامه‌ریزی برای آیندة یک جامعه می‌باشد. هرگونه برنامه‌ریزی در مورد نیازهای تحصیلی،، نظامی، پروژه‌های مربوط به نیروی انسانی و... به‌ویژه اشتغال، بدون در نظر گرفتن اطالعات مربوط به سن امکان‌پذیر نخواهد بود. با اس تفاده از داده‌های سرشماری عمومی نفوس و مسکن مالحظه می‌گردد، که نسبت جمعیت جوان واقع در سن 15 تا 29 سالگی به کل جمعیت کشور در سال‌های 1365، 1375 و 1385 به ترتیب برابر با .4 26 درصد، 28 .4 درصد و 35 .4 درصد می‌باشد. این تراکم جمعیت جوان از طرفی باعث بروز مشکالتی برای جوانان به‌ویژه بحث اشتغال و ازدواج شده، از طرف دیگر فرصتی ایجاد شده که می‌توان با برنامه‌ریزی از آن در جهت شکوفایی کشور استفاده کرد.
اما حقوق جوانان در برنامه‌ریزی اجتماعی چگونه رعایت می‌شود؟ بررسی‌های مطرح شده در این مقاله نشان می‌دهد، که مهم‌ترین موضوع یعنی اشتغال، در رأس نیازهای جوان بوده، و دارای وضعیت مناس بی نیست. در این مقاله سعی خواهد شد، تا بر نقش جوانان در جامعه متمرکز شویم و ویژگی‌های برنامة سیاست اجتماعی قابل اجرا و واقع‌گرایانه را با تمرکز بر نقاط قوت و ضعف برنامه‌های اجتماعی و تعیین اولویت‌های سیاست‌های اجتماعی روشن کنیم.
واژگان كلیدی : سیاست اجتماعی، جوانیِ‌جمعیت، اشتغال، بیکاری، جوان
مقدمه
دو چیز است که ارزش برترش شناخته نمی‌شود مگر در وقت نبودش، جوانی و سالمتی.حضرت علیعلیه‌السالم«پدیدة جوانی به عنوان سازه اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، روانی و بیولوژیكی فرایندی است، متكثر و فراگیر و متناسب با خصوصیات قومی، جنسی و شیوه‌های متنوع زندگی، كه نیازهای آن محدود به مرزهای جغرافیایی نمی‌گردد.» - سندملی‌جوانان، 1384، ص - 84 جوانی دوره‌ای از زندگی است، که بیشترین تجارب زندگی در حساس‌ترین دوران رشد انسان رخ می‌دهد، آینده‌نگری، انقالبی‌گری و شورش، عشق، رابطة جنسی، تحصیل و شغل آینده و تثبیت هویت، همه در این دوران شکل می‌گیرند. از همین روست که توجه به جوانی در دهه‌های گذشته، از اهمیت زیادی برخوردار شده است.
به‌ویژه در کشورهایی که جمعیت جوان آن‌ها رو به افزایش است. هرچند ریشه مفهوم جوان و جوانی به دوران ماقبل مدرن بر می‌گردد، لکن این اصطالح به مفهوم امروزی آن محصول مدرنیته است. - واالس و كواچوا، 1380، مقدمه مترجم - جوانی دوره‌ای شکوهمند، پر اوج و بی بازگشت است. دوره‌ای که در آن کم آگاهی، شتاب‌ناکی ناهشیاری، خودشیفتگی و کم‌تجربگی با خصلت‌هایی همانند امیدواری، جستجوگری، حق‌طلبی، عاطفه‌مندی و خوداتکایی پیوند می‌خورد. اگر از شکوفایی و بالندگی این فرصت غفلت شود، بحران و بروز تبعات تلخ آن، پردامنه و چشم‌گیر خواهد بود. اهمیت دورة جوانی تا حدی مهم است که سازمان ملل در تالش برای آماده‌سازی توان، تخیل و ابتكار جوانان جهان، در چیره شدن بر چالش‌هایی كه نوع بشر با آن روبرو است، از كمك به برقراری صلح گرفته، تا ارتقای توسعه اقتصادی، سالی را با عنوان سال جهانی «جوانان» اعالم كرد. كه از 12 اوت 2010 آغاز شد.
برای تعریف جوان و این‌كه به چه كسی جوان گفته می‌شود، یا به چه گروهی جمعیت جوان اطالق می‌شود، ممكن است، در هر جامعه‌ای با توجه به خصوصیات اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی آن جامعه متفاوت باشد. برای واژة جوان تعاریف مختلفی شده و كوشش‌های زیادی به‌عمل آمده، تا جوانی را بر اساس موقعیت‌های مختلف تحصیلی، اجتماعی، سنی و خانوادگی تعریف كنند. عده‌ای «جوانی» را به‌عنوان مرحله‌ای از فكر و روان تعریف كرده‌اند. عده‌ای دیگر نیز می‌گویند: جوانان كسانی هستند كه اجتماع آنان را «جوان» می‌داند. - سوانسون، 1370، ص - 66 -1 برای تعیین دامنه سنی جوانی رویکردهای متفاوتی وجود دارد.دربارة دوره سنی جوانان هم در بین كارشناسان و هم در بین دستگاه‌های مسئول در کشورهای مختلف، دیدگاه‌های متفاوتی وجود دارد. به‌عنوان نمونه، در آفریقای جنوبی ۴١ تا ۵٣ سال، در
