بخشی از مقاله
چکیده
نگرش و برر سی نقش دولت جمهوری ا سلامی ایران در قبال ا صل سی ام قانون اساسی از موضوعات اساسی در حوزه حقوق ملت است. روز به روز دغدغه و نگرانی های عمیقی در سطح جامعه نسبت به عدم اجرای اصل سی ام قانون اساسی و نادیده گرفته شدن حقوق بنیادین ملت نمایان می گردد و صاحب منصبان حکومتی بدون توجه به دغدغه های افکار عمومی با اقدامات شعاری درصدد تسکین نگرانی های عمومی هستند.
درواقع حق آموزش رای گان تع هداتی را برای دو لت ایجاد می کند و دولت مکلف به ایفای تعهد در قبال توسعه آموزش رایگان است. موارد و مصادیقی چون اخذ شهریه بلا وجه از دانش آموزان به استناد مقررات دولتی، به هیچ وجه متمسکی بر نادیده انگا شتن اجرای ا صل سی قانون ا سا سی نمی تواند با شد. بنابراین دولت چه در مفهوم حاکمیت با نظارت خویش و چه در مقام متصدی، مکلف است معضلات سد راه آموزش رایگان را بردارد.
مقدمه
امروزه نگرش به آموزش از نگاه حق مدارانه ریشه می گیرد و حق آموزش رایگان و همگانی از جمله حقوق شهروندان است که در زمره حقوق بنیادین بشر است. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ملهم از آموزه ها و تعالیم دین مبین اسلام و همسویی با توافقات بین المللی، بخصوص میثاق بین المللی حقوق فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی، حق آموزش رایگان و همگانی را برای شهروندان به رسمیت می شناسد.
اما در جامعه در سطح آموزش عمومی و آموزش عالی به خاطر افزایش ر شد جمعیت و محدودیت منابع و عدم تخ صیص بودجه کافی از طرف دولت به واحدهای آموزشی، این امر موجب بی توجهی به حقوق مردم شده است. آن چه موجب شد تا موضوع " نقش دولت در توسعه ی حق آموزش رایگان " به عنوان کار تحقیقی و پژوه شی مورد مطالعه قرار گیرد، ا شتغال نگارنده در ک سوت دبیری آموزش و پرورش و ملاحظه رویه های خلاف اصول قانون اساسی و عدم پیش بینی تضمینات موثر در این زمینه می باشد.
در را ستای پرداختن به مو ضوع آموزش رایگان و نقش دولت در این زمینه، می توان به طرح این مساله پرداخت که دولت در قبال توسعه حق آموزش رایگان چه رویکردی دارد؟ آیا جهت گیری های کلان نظام ما به سوی اجرای دقیق این اصل پیش می رود؟ به تعبیری دولت به تکالیف خود در قبال اصل سی قانون اساسی عمل می کند؟ چالش های فراروی آموزش رایگان چی ست؟ آیا ا صلا می توان از رایگان بودن آموزش و پرورش همگانی سخن گفت؟ آیا مقررات و آیین نامه های آموزشی و اداری در جهت انطباق با اصول و حقوق بنیادین شهروندان وضع گردیده و قوه مقننه در طی این سال ها نسبت به اجرای اصل سی قانون اساسی به رسالت خویش عمل کرده است؟ بنابراین قانون ا سا سی به عنوان مجموعه ای از قواعد و ارزش های هنجاری برتر که برای تضمین اعمال حقوق و آزادی ها تدوین شده ا ست و ب سیار سخیف خواهد بود که ا صول آن به راحتی نادیده انگاشته شود.
B1 مفهوم حق و حوزه حق آموزش
واژه حق در فرهنگ ادب فارسی به معنی راست و درست، حقیقت، یقین، عدل، داد، انصاف، نصیب، بهره، مزد، سزاواری، شایستگی، ملک و مال و خدای تعالی آمده است. - معین، 1375، ص - 1363 اما لفظ حق در گفتمان سیا سی B اجتماعی و حقوقی جامعه ما بار معنایی متنوع تری پیدا کرده است. معانی گوناگون چون امتیاز، قدرت و توانایی، منفعت، ت سل و ت صرف هر یک به نوعی در خدمت فهم حق است.
بر پایه تعریف های مشهوری که از حق شده است، می توان این تعریف را از حق ارائه داد: » امتیاز و نفعی ا ست متعلق به شخص که حقوق هر ک شور، در مقام اجرای عدالت از آن حمایت می کند و به او توان تصرف در موضوع حق و منع دیگران از تجاوز به آن را می دهد. - «کاتوزیان، 1377، ص - 373 اما با توجه به نظریات اندی شمندان و تعاریف آن ها از حق، چارچوب ب ندی » هوفلد- « حقوقدان متفکر آمریکایی قرن بیستم- برای فهم بهتر و شناخت مفهوم حق کارکرد موثری را نشان می دهد.
