بخشی از مقاله
چکیده
خانواده ها باید فرزندان را از چگونگی استفاده از اینترنت آگاه کنند زیراکه اسرار ، محتوا و تصاویر شخصی خانواده ، مختص خود آنها ست ا ست و ا ستفاده عمومی ندارد. فرزندان بای ستی آگاه شوند که تمامی محتوا و مطالب اینترنت قابل اعتماد و ا ستفاده عموی نمی با شد. آنها باید یاد بگیرند که حریم شخ صی و حریم خانوادگی مورد احترام می با شد و ا ستفاده نادر ست از آن می تواند لطماتی جدی به زندگی خانوادگی بزند. بنابراین آگاهی والدین از چگونگی مصرف اطلاعات اینترنتی باعث استفاده بهتر از فضای مجازی خواهد شد. لذا باید دقت داشت فضای مجازی دنیای کاملا ساختگی و تجاری ا ست. پس هدف تمام فعالیت های صورت گرفته در آن سود و منافع مادی می با شد. بنابراین والدین مسئولیتی جدی برای تعیین زمان و مدت استفاده فرزندان از فضای مجازی دارند تا آسیب کمتری متوجه آنها شود.
کلمات کلیدی: خانواده، فضای مجازی، رسانه، فرزندان
مقدمه
یکی از بزرگترین م سایل اجتماعی که جوامع امروزی به آن مبتلا می با شند ضعف بنیاد خانواده ا ست. از آنجایی که م شکلات خانواده ها به صورت ناهنجاری های اجتماعی بروز می کند خانواده و سلامت آن از اهمیت فوق العاده ای برخوردارمی با شد . آماده کردن فرزندان برای پذیرش م سوولیت های اجتماعی یکی از وظایف مهم و ا سا سی خانواده ها به شمار می رود . جوانان باید بتوانند برای زندگی های م شترک آماده شوند و سعی نمایند با الگو از صحیح از والدین، روابط خود را با پیرامون شان ازجمله گسترش فضای مجازی در حد متعارفی و قابل قبولی تنظیم نمایند. بنابراین خانواده ها می توانند نقش مهمی در جهت کاهش آسیب های نوپدید ناشی از فضای مجازی داشته باشند.
بیان مساله
یکی از زمینه های اصلی در بروز مشکلات خانوادگی و اصولا نارضایتی از زندگی مشترک فضای مجازی و رویا گونه است که تحت تاثیر تولیدات ر سانه ای بوجود آمده و باعث آن گردیده تا سطح توقع و ار ضاء از زندگی های م شترک را به خ صوص در میان ن سل جوان بالا ببرد . لذا تحت تاثیر این ف ضا آنچه جوان باید از زندگی م شترک انتظار دا شته با شد به نوعی تحریف می شود. لذت و صمیمیتی که از برنامه ها و محتویات ر سانه ها مانند فیلمها و سریال ها در اذهان جوانان نقش می بندد تا حد ب سیار زیادی در زندگی طبیعی قابل د ست یابی نخواهند بود. امروز متا سفانه ر سانه ها خ صو صی ترین بخش های زندگی خانواده را به نمایش می گذارند و از طرفی به شدت نسبت به آن اغراق می نمایند.
جوانانی که هنوز برای پذیرش مسوولیت زندگی آماده ن شده اند در بردا شت های خود از این صحنه ها دنیای تخیلی و زیبایی که سرا سر لذت و صمیمیت ا ست را به ت صوی می ک شند. این بردا شت های تک بعدی وقتی به دنیای واقعی پس از ازدواج می ر سد خود را در ناکامی و م شکلات گرفتار می بیند. مرحله ی خطرناک این است که در علت یابی بیشتر جوانان طرف مقابل را به کم کاری متهم نمایند و انتخاب خود را ناموفق بدانند. بنابراین باید سعی شود جوانان تا حد ممکن از مراحل اولیه بلوغ با زندگی و فرازو نشیب آن آشنایی پیدا نمایند تا در سن ازدواج وت شکیل خانواده با واقعیات زندگی بیگانه نبا شند. که این مهم می تواند بر عهده ی خانواده با شد. در دنیایی که رسانه ها سیطره ی گسترده ای دارند باید به نیروهای دیگری متوسل شد تا به نتیجه های ملموس تری دست یافت. این نیروها بیش از همه متوجه خود رسانه ها و کارایی آنها خواهد بود.
شبکه های اجتماعی مجازی
شبکه اجتماعی، سایت یا مجموعه سایتی است که به کاربرانی که دوست دارند علاقه مند ی ها، افکار و فعالیت های خودشان را با دیگران به اشتراک بگذارند و دیگران هممتقابلاً با آنان به اشتراک بگذارند، این امکان را می دهد. شبکه های اجتماعی به خصوص آنهایی که کاربردهای معمولی و غیرتجاری دارند، مکان هایی در دنیای مجازی هستند که مردم خود را به طور معمولی و غیرتجاری دارند، مکان هایی در دینای مجازی هستند که مردم خود را به طور خلاصه معرفی می کنند و ارکان برقراری ارتباط بین خود و هم فکران شان را در زمینه های مختلف مورد علاقه فراهم می کنند. شبکه های اجتماعی مجازی، نسل جدیدی از وب سایت های اینترنتی هستند.
در این وب سایت ها، کاربران اینترنتی حول محور مشترکی به صورت مجازی دور یکدیگر جمع می شوند و جماعت های آنلاین را تشکیل می دهند پیشتازان این عرصه، شبکه های اجتماعی توییتر و فیس بوک و یوتیوب هستند که تلاش می نمایند ردپای خود را در تمامی عرصه های زندگی فردی به جای بگذارند. امااخیراً نرم افزارهای ارتباطی تلفن همراه از قبی وایبر، واتس اپ، تلگرام، لاین و ...
نیز به این عر صه افزوده شده اند که در واقع گوی سبقت را از فیس بوک نیز ربوده اند. در این شبکه های اجتماعی انواع و اق سام مطالب، فیلم و عکس و صوت و ... در حجمی ب سیار بالا و در ک سری از ثانیه در میان کاربران متعددی انت شار پیدا می کند. - سمواتی ، . - 1394
هویت شبکه ای
با امکانات و گزینه های فراوانی که در ر سانه های عمومی از جمله اینترنت در اختیار جوانان می گذارند آنان به طور مداوم با محرک های جدید و انواع مختلف رفتار آشنا می شوند. این فضا هویت نامشخص و پیوسته متحولی را می آفریند به ویژه برای نسلی که در مقایسه با نسل قبل با محرک های فراوانی مواجه است. هویت واجد سه عنصر است. هویت شخصی، فرهنگی و اجتماعی که هر یک در تکوین هویت فرد نقش مهمی را ایفا می کنند. در مقایسه این سه هویت، هویت شخصی که ویژگی بی همتای فرد را تشکیل می دهد، هویت اجتماعی و هویت فردی در پیوند با گروه ها و اجتماعات مختلف قرار می گیرند.
اینترنت صفحه فرهنگی و اجتماعی ا ست که فرد خود را در موقعیت های متنوع نقش ها و سبک های زندگی قرار می دهد. در این فضای عمومی، مهارت های فرهنگی جدیدی لازم است تا با تنظیمات نمادین بتوان بازی کرد. سایت شخصی نمونه ای روشن است که چگونگی کاربر اینترنت خود را برای مخاطبان جهانی معرفی می کند. برای بیان افکار، احساسات، علایق و آرا از متن مناسب گرافیک، صدا و فیلم استفاده می شود. یکی از جنبه های اینترنت، ورود بی هویت در آن است. نوجوانان و جوانان در صحنه اینترنت برای ایفای هر نق شی فر صت پیدا می-کنند. البته خ صی صه مثبتی در این کار ه ست، مجالی که برای بروز و ظهور نوجوانان و جوانان پیدا می شود.
اینترنت ف ضای آزادی را ایجاد می-کنند که معلمان و مراجع قدرت به آن د ستر سی ندارند و بر آن تاثیر نمی گذارند.ایران اگرچه هنوز جامعه ای سنتی است، اما با توجه جوانی جمعیت و تعدد زیاد جوانان تحصیل کرده که با اینترنت آشنایی دارند به نظر می-رسد اینترنت می تواند رسانه ای تاثیر گذار در این جامعه تلقی شود. نفوذ اطلاع رسانی اینترنتی در ایران بسیار بالا است و به سرعت نیز در حال افزایش است. بسیاری از خانواده ها فراگیری زبان انگلیسی را که کلید راه یابی جامع تر به اینترنت است، برای فرزندان خود به عنوان یک اصل گریزناپذیر در نظر می گیرند. - نوابخش ومختار پور، . - 1394
تربیت فرزندان و فضای مجازی
خداوند متعال در سوره تحریم آیه 6 میفرماید: »ای ک سانی که ایمان آوردهاید! خود و خانواده خویش را از آت شی که هیزم آن ان سانها و سنگها ه ستند، نگاه دارید.« نگاهداری و صیانت از خانواده از طریق تعلیم و تربیت، امر به معروف و نهی از منکر و ایجاد محیطی پاک و عاری از آلودگی، قابل حصول است.امام سجاد»ع« میفرماید: »حق فرزندت بر تو این است که بدانی وجود او از توست و نیک و بدهای او در این دنیا به تو ارتباط دارد. بدانی که در سرپر ستی او م سئولی، موظفی فرزندت را با آداب و اخلاق پ سندیده پرورش دهی، به رفتار خود در تربیت فرزندت توجه کنی، پدری باشی که به مسئولیت خود آگاه است و بدانی که اگر نسبت به فرزند خود نیکی کنی، در پیشگاه خداوند اجر و پاداش داری و اگر درباره او بدی کنی، مستحق مجازات و کیفر خواهی بود - «مکارم الاخلاق - .
در ماده 1104 قانون مدنی نیز آمده است: »زوجین باید در تشیید مبانی خانواده و تربیت اولاد به یکدیگر معاضدت نمایند.« بدین ترتیب، والدین وظیفه دارند در چهارچوب دین، فرزندان خود را در ابعاد جسمی، علمی، مهارتی، اجتماعی، عاطفی و اخلاقی تربیت کنند. بدون تردید همراه با متحول شدن جوامع، مقوله تربیت نیز با الزامات و شرایط جدیدی مواجه خواهد بود. در عصر حا ضر شاهدیم فرزندان از ظرفیت تربیتی خانواده با مفهوم عام آن م شتمل بر اقوام و ب ستگان، محروم و این نهاد اجتماعی به جزیره کوچکی بدل شده ا ست. از سوی دیگر اقت ضائات زندگی از جمله شرایط ا شتغال سبب شده ا ست تا ارتباط والدین با فرزندان در حداقل سطح ممکن صورت پذیرد و رشد فرزندان با حضور کمرنگ و بعضاً غیبت والدین شکل گیرد. لاجرم برخی نهادهای اجتماعی بتدریج متکفل وظایفی شدهاند که به عهده والدین بوده است.
تربیت فرزندان، البته بدون آنکه بدرستی تبیین شود، بین والدین و عمدتاً مدرسه تق سیم شده است. اگرچه مدارس نقش ب سیار مهمی در تربیت فرزندان ایفا میکنند، اما رسانهها با ورودی پرقدرت به حریم خانوادهها با تأثیرگذاری بعضاً بیش از والدین، نقشی محوری در تربیت به عهده گرفتهاند. گفته میشود بیش از 70 درصد مردم، اوقات فراغتشان را داخل منزل و صرف برنامههای صدا و سیما میکنند. همچنین درصد قابلتوجهی از این زمان به صورت انفرادی صرف میشود. رشد سریع فناوری، حوزه رسانه را نیز به طور پیوسته متأثر میسازد و هر روز شاهد ظهور جلوهای نو از ر سانه ها در ف ضای مجازی ه ستیم. هنوز بهرهبرداری از آیپیتیوی همهگیر ن شده ن سل جدیدی از رسانههای دیداری، شنیداری با عنوان تلویزیونهای هوشمند یا تلویزیونهای متصل به اینترنت پا به عرصه رقابت با حریفان سنتی خود گذاشته است - ثقفی،. - 1391
روابط آنلاین و فرزندان
روابط آنلاین بر اساس اطلاعات محدود دو نفر از یکدیگر شروع میشود و بنابراین کاملا روشن است که رابطهای کامل نیست. شناخت فرد نسبت به طرف مقابل در این نوع ارتباطها شناختی ناقص است و تنها به کلماتی بر روی صفحه مانیتور، تصویری دو بعدی و نهایتا صدایی دیجیتال منتهی می شود. در این نوع ارتباط مخاطب هیچ گاه نمیتواند ت صورّی - ت صویری - رو شن و واضح از شخصیت فرد و نمود رفتاری او داشته باشد و همواره بر اساس آنچه دنیای دیجیتال به او عرضه میکند طرف مقابلش را ارزیابی میکند. کاربران شبکههای اجتماعی سعی میکنند تا جای ممکن شخ صیت خود را مثبت تر از آنچه ه ست جلوه دهند و اکثرا در این تعریف از خود به تحریف واقعیتها میپردازند و به سمت بزرگ نمایی شخ صیت خود سوق پیدا میکنند. این نوع "مدیریت اح سا سات" در دنیای آنلاین ب سیار راحتتر امکانپذیر ا ست زیرا دریافتکننده اطلاعات در موقعیتی نی ست که آن چه را میبیند، میخواند و می شنود به طور واقعی امتحان کرده و به درک در ستی از شخ صیت فرد بر سد. م شکلات
