بخشی از مقاله
چکیده
زمینه و هدف: طی دهه های اخیر مسائل مربوط به آسیب های فضای مجازی بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته. لذا این پژوهش بدنبال تعیین رابطه پرخاشگری و سازگاری اجتماعی با فضای مجازی در دانشجویان دخترساکن خوابگاه دانشگاه آزاد شهر کرمان در سال 1394 بوده است.
مواد و روش: ابزارهای استفاده شده شامل پرسشنامه پرخاشگری باس وپری - - 1992، پرسشنامه سازگاری اجتماعی بل - - 2000 و پرسشنامه فضای مجازی یانگ - - 1996روش تحقیق از نوع همبستگی و جامعه آماری، کلیه دانشجویان دختر ساکن خوابگاه دانشگاه آزاد اسلامی شهر کرمان در سال 1394 می باشد که از میان آنها 200 نفر به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند.
یافته ها: یافته ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که پرخاشگری با فضای مجازی رابطه معناداری دارد اما این رابطه برای سازگاری اجتماعی و فضای مجازی معنادار نیست
مقدمه
امروزه و در عصر حاضر که عصر تکنولوژی نام گرفته است، فضای سایبری که عمده ترین آن شبکه جهانی اینترنت می باشد، در هر خانه و خانواده ای جایگاه خود را پیدا کرده و تاثیر چشمگیری در شکل دهی فرهنگ، هویت وارزش های اجتماعی بر جای گذاشته است. در جامعه امروز ما استفاده از فضای مجازی در میان همه گروههای اجتماعی اعم از زن و مرد و پیر وجوان، با سواد و بی سواد از جذابیت خاصی بر خوردار است. به گونه ای که استفاده از این تکنولوژی امری اجتناب ناپذیر گردیده و زندگی را برای کسانی که به آن خو گرفته اند دشوار می سازد. اینترنت نیز مانند هر تکنولوژی دیگر همراه با فواید بسیاری که در راستای پیشرفت جوامع دارد پیامدها و آثار نامطلوبی را نیز به همراه می آورد. هر فرد ممکن است در معرض انواعی از آسیب های ناشی از فضای سایبری که گسترده ترین آن را اینترنت در بر می گیرد، قرار گیرد.
لین و تی سای - - 2002 بیان نموده از زمانی که اینترنت تبدیل به یک وسیله ارتباطی در دسترس همگان شد، به عنوان ابزاری برای کج روی هم مورد استفاده قرار گرفت. افراد در فضای مجازی به خاطر داشتن ویژگی هایی چون جهانی و فرامرزی بودن، جذابیت و تنوع، آزادی ارتباطات، سهولت و در دسترس بودن، گمنامی کاربران، گریز از واقعیت و آرمان گرایی و... بسیار سهل تر از فضای واقعی می توانند مرتکب اعمال انحرافی شوند - به نقل از میرحسینی، - 1390 عمده ترین آسیب های وارده از فضای مجازی به 3 گروه اصلی تقسیم می گردند که عبارتند از:
الف- آسیب های فرهنگی و اجتماعی، کم رنگ شدن ارزشهای مترقی، سرقت اطلاعات - هکرها - ، به خطرافتادن حقوق مادی æ معنوی مولفین، گسترش محصولات فرهنگی منحطط ب - آسیب های اقتصادی کلاهبرداری و سوء استفاده مالی، حراج های اینترنتی.
Ì - آسیبهای روانی ناشی از اعتیاد به اینترنت: بازداری زدایی، بحران هویت و اختلال در شکل گیری شخصیت، اختلالات خلقی و پرخاشگری، انحرافات اخلاقی و جنسی - کیا، - 1378 اینترنت به خودی خود ابزار بی ضرریست، اما استفاده بیش از حد و نادرست آن خطر اعتیاد به اینترنت را به دنبال دارد که این پدیده مشکل عمده ای را برای بهداشت روانی جامعه ایجاد کرده است. شاید به جرات بتوان گفت شایع ترین آسیبی که در حال حاظر خانواده ها به خصوص دامنه سنی نوجوان و جوان را درگیر نموده است اعتیاد به اینترنت می باشد، اعتیاد به اینترنت به معنای استفاده بیش از حد یا نامعقول و بیمارگونه از اینترنت است - ناستی زایی، - 1388 افراد در این حالت ساعت ها و روزها وقت خود را صرف ارتباط درون شبکه ی می کنند،
توان قطع این ارتباط را ندارندو علاقه ای به ترک کامپیوترشان نشان نمی دهند، کم می خوابند، غذا نمی خورند، از روابط اجتماعی و خانوادگی خود کناره گیری کرده و در نهایت فعالیت های زندگی واقعی و روابط اجتماعی آنان از هم فرو می باشد - یانگ و تانگ، - 2004 دکتر یانگ نیز معتقد است که اگر چهزمانْ تنها عامل تعیین کننده در تعریف اعتیاد به اینترنت نیست، ولیعموماً معتادان بین40 تا 80 درصد از وقت خود را با جلساتی که ممکن است هر کدام حتی تا 20 ساعت طول بکشد، صرف می کنند و این کار باعث می شود اختلالاتی در میزان و زمان خواب کاربر به وجود آید. در موارد شدید حتی قرصهای کافئین برای تسهیل زمان طولانی تری در اینترنت بودن مصرف می شود. این اختلال، خستگی بیش از اندازه در بدن ایجاد می کند.
که کارکرد درسی و شغلی را تحث تأثیر قرار می دهد و ممکن است نظام ایمنی بدن را ضعیف کند و فرد نسبت به بیماری ها آسیب پذیری بیشتری پیدا کند - یانگ، - 1998 صادقیان - - 1384 در مورد رابطه استفاده بیش از حد از اینترنت با سلامت روان می گوید بهترین راه برای رشد فکری و هویت یک نوجوان، تعامل با دیگران و یادگیری از طریق تجربه است، اما وقتی نوجوان زمان زیادی را با اینترنت سپری می کند انگیزه اش برای تعامل با دیگران کم شده و توانایی کمتری در حفظ دوستی های واقعی دارد. همچنین وقت کمتری را صرف صحبت با خانواده نموده، احساس تنهایی و انزوا روز به روز در وی گسترش و افسردگی در او نمودار می گردد و سلامت روان فرد به خطر می افتد، یکی از پیامدهای افسردگی افزایش هیجانات منفی همچون اضطراب و خشم و... می باشد خشم نوعی از هیجان است که اغلب بر اثر واکنش شخص نسبت به رفتارهای نامناسب دیگران بروز می کند. خشم ممکن است از یک رنجش و ناراحتی زودگذر تا یک عصبانیت تمام عیار گسترش یابد. اما در هر حال پدیده ای کاملا طبیعی است و مانند سایر احساسات و هیجانها نشانه سلامت، تندرستی و عواطف انسانی است.
خشم ممکن است ناشی از عوامل درونی مثل افکار و عقاید غیرمنطقی، توقعات نابجا و احساس ناکامی و یا عوامل بیرونی مثل خیانت در امانت، مورد بی اعتنایی قرار گرفتن، ملاحظه نکردن دیگران، مورد توهین و تجاوز واقع شدن باشد - کلینیکه، 2004؛ ترجمه محمدخانی، - 1382 خشم به صورت پرخاشگری فیزیکی، پرخاشگری کلامی، خصومت، مخالفت، انتقاد، احساس رنجش، بارها درباره چیزی حرف زدن، دوری و اجتناب از مسائل و افراد ابراز می شود - نساجی زواره، - 1385 خشم هیجان خطرناکی است، زیرا در پی تخریب و از بین بردن آن چیزی یا کسی است که سازوکار آن را مانعی بر سر راه خود می داند. افزایش فشار خون و ضربان قلب و تحریکات بدنی ناشی از خشم ممکن است برای فرد خطرناک باشد.
خشم اگر هم ابراز نشود و درون ریز شود، خصومت را در درون فرد افزایش می دهد و به عملکرد او در موقعیتهای بین فردی و اجتماعی و سازگاری با دیگران، دستیابی به اهداف، زندگی خانوادگی و شغلی آسیب می زند - بشکار، - 1387 عدم سازگاری فرد به خودی خود منجر به اختلالات روانی می شود. سازگاری، مجموعه کنش ها و رفتارهایی است که فرد در موقعیت ها و شرایط جدید به منظور ارائه پاسخ های مناسب به محرک های موجود از خود بروزمی دهد - آقامحمدیان شعرباف،. - 1373 در دیدگاه راجرز، شخصیت ناسازگار، همان فردی است که مورد تهدید درونی واقع شده است و برعکس افراد سازگار، شخصیت هایی به نظر می رسند که در وجودشان هیچ نشانی از احساس تهدید نمی توان یافت.
- آقامحمدیان شعرباف، . - 1373 از آنجا که سازگاری می تواند واجد طیف گسترده ای باشد و ابعادی مانند اجتماع، خانواده، عواطف، شغل، بهداشت و ازدواج را شامل شود، برخی از صاحب نظران، سازگاری اجتماعی را رأس سایر ابعاد تلقی می کنند - امانی، اعتمادی، بهرامی و فاتحی زاده، . - 1391 سازگاری اجتماعی، انعکاسی از تعامل فرد با دیگران، رضایت از نقش های فرد و نحوه عملکرد در نقشهاست که به احتمال زیاد تحت تاثیر شخصیت، فرهنگ و انتظارات خانواده قرار دارد - بیدرمن1، . - 2003 ابعاد مسئله سازگاری ممکن است در هر دوره از زمان و در هر مرحله از تحولات اجتماعی تغییر کند؛
اما جامعه ای نیست که با مسئله ناسازگاری افراد خود مواجه نباشد. خوشبختانه بیشتر افراد با محیط خود هماهنگ هستند و بدون برخورد و اصطکاک با دیگران، خود را با گروهی که با آن وابسته اند، تطبیق می دهند ولی افراد دیگری نیز هستند که با عادات و خصوصیات فکری و رفتاری خاص و نابهنجار و خصوصا با باورهایی که خودکارآمدی و توانایی های بالقوه خود را زیر سوال می برند، سازگاری اجتماعی خود را به اختلال دچار می کنند. بنابراین سازگاری و هماهنگ شدن با خود و محیط پیرامون خود برای هر موجود زنده، یک ضرورت حیاتی است. تلاش روزمره همه آدمیان حول محور همین سازگاری دوری می زند و هر انسان، هوشیارانه یا ناهوشیارانه می کوشد نیازهای متنوع و گاه متعارض خود را در محیطی که در آن زندگی می کند، برآورده سازد.
با توجه به اینکه دانشجویان رکن اصلی و مهم جامعه را تشکیل می دهد بررسی تاثیرت منفی و آسیب های ناشی از استفاده نا بهنجار فضای مجازی امری خطیر و بسیار ضروری می باشد - عبداللهی، - 1384 در نیازسنجی های آموزش نیز، اهمیت برنامه های ارتقای سلامت روان به عنوان یک اولویت در زندگی جوانان، جهت بهبود زندگی افراد - خصوصا در دختران جوان - متذکر شده اند - فلشر2،.. - 2011کسانی که در آینده نقش های مهم همسری و مادری را بر عهده دارند و همچنین این گروه از افراد جامعه به عنوان یک مجرا وکانال می توانند ترویج دهنده مسایل مربوط به ارتقای سلامت خود، خانواده و بالتبع جامعه باشند.بنابراین این پژوهش بدنبال بررسی رابطه بین پرخاشگری و سازگاری اجتماعی با فضای مجازی در دانشجویان دختر ساکن خوابگاه می باشد.
روش پژوهش
پژوهش حاضر، توصیفی واز نوع همبستگی می باشد. متغیر ملاک: پرخاشگری و سازگاری اجتماعی، متغیر پیش بین: فضای مجازی جامعه آماری پژوهش کلیه دانشجویان دختر ساکن خوابگاه دانشگاه آزاد شهر کرمان سال تحصیلی 1394میباشند. نمونه پژوهش حاضر تعداد نمونه آماری شامل 200 نفر دانشجویان دختر میباشد. روش نمونه گیری پژوهش حاضر از نوع تصادفی ساده بوده است.
ابزارهای پژوهش
جهت جمعآوری اطلاعات مربوط به ادبیات و پیشینه پژوهش از روش کتابخانهای استفاده شده است. همچنین جهت جمعآوری دادههای مورد نیاز برای تحلیل نتایج از روش میدانی - توزیع پرسشنامه - استفاده شد. پرسشنامههای مورد استفاده در پژوهش شامل پرسشنامههای استاندارد زیر است:
پرسشنامه فضای مجازی - IAT -
