بخشی از مقاله
چکیده؛
برای بزهکاری و جرم علل متفاوتی را می توان بر شمرد از جمله علل فردی، اجتماعی، اقتصادی و غیره .لیکن یکی از عللی که به تبیین بزهکاری و جرم می پردازد، خرده فرهنگ منحرف یا بزه کار است . در واقع خرده فرهنگ منحرف پاسخی اعتراض امیز به فرهنگ و ارزش های مسلط یک جامعه است. این خرده فرهنگ، پذیرای افرادی است که از جامعه خود طرد شده و نتواسته اند منزلت و اعتبار لازم را کسب کنند.این افراد با تشکیل گروه و باند های مختلف و ایجاد ارزش های جدید و متفاوت، از طریق بزهکاری و جرم سعی در کسب منزلت و افتخار برای خود هستند. جامعه شناسان و جرم شناسانی همچون میلر، کوهن، کلوارد و اوهلین به بررسی این خرده فرهنگ ها پرداخته اند و معتقد هستند که طبقه پایین جامعه دارای خرده فرهنگ منحرف است که این خرده فرهنگ، فرصت های نامشروع برای رسیدن به هدف های فرهنگی را برای افراد خود فراهم می کنند . نظریه خرده فرهنگ متعارض سلین نیز بیان می کنند دا شتن فرهنگ یا خرده فرهنگی متفاوت با فرهنگ ا صلی افراد را به سمت جرم می ک شاند و شاو و مک کی نیز محیط اجتماعی و زی ست بوم افراد و ف ضا و فرهنگ حاکم بر ان را عامل جرم می دانند.
کلید واژه؛ خرده فرهنک منحرف ، فرهنگ، بزهکاری، انحراف اجتماعی
مقدمه
اگرچه بر طبق رویکرد دورکیم،میزانی از انحرافات اجتماعی طبیعی است و علی رغم اینکه اسیب های اجتماعی و رفتار های نابهنجار ممکن است، ریشه روانی، بیولوژیک داشته باشد و یا از اختلال شخصیت و ویژگی های فردی ناشی شود، اما انحراف اجتماعی به مثابه رفتاری نابهنجار پدیده ای کاملا اجتماعی است و عوامل متعددی در شکل گیری ان دخیل اند. - حسن زاده ،1381 ،. - 65 یکی از این عوامل انحرافات فرهنگی یا همان خرده فرهنگ های جرم زا است، که البرت کوهن با تبیین ویژگی های بزهکاری اطفال، معتقد است که انچه نوجوانان و جوانان را به بزهکاری سوق می دهد، وضعیت مدارس است که عرصه رقابت دانش اموزان برای کسب موقعیت های اجتماعی اند، اما بر مبنا و سنجه ارزش های طبقه حاکم، فرصت های دست یابی به موفقیت و جایگاه اجتماعی را برای دانش اموزان طبقات محروم فراهم نمی کنند، خانواده اکثر این دانش اموزان متاسفانه جایگاه اجتماعی بالایی هم ندارند. ناکامی های حاصل از این وضعیت، دانش اموزان را به طیغان علیه ارزش های طبقه حاکم وا می دارد و انها را گرد هم جمع می کنند و خرده فرهنگ بزهکاری را به وجود می اورد . - حاجی ده ابادی ،1394، - 116 ما در این تحقیق به بررسی خرده فرهنگ منحرف و نظریاتی که در این رابطه بیان شده است خواهیم پرداخت.
فرهنگ
تعاریف زیاد و متفاوتی از فرهنگ ارایه شده است که ما در زیر به بخشی از انها اشاره خواهیم کرد:
فرهنگ» مجموعه ای از الگوهای رفتاری و هنجاری است که برداشت های یکسان از ان وجود دارد و مبنای عمل قرار می گیرد.« فرهنگ» یک سازه اجتماعی است، در واقع ارزش ها و هنجار های که می تواند هادی اعمال ما به طرق پایدار در تعامل با سایر افراد باشد فرهنگ نامیده می شود .« بنابر انچه که مطرح شد فرهنگ را می توان مجموعه پیچیده ای از تجلی مفروضات بنیادین در قالب ارزش ها، هنجارها و اعمال انسانی اعضای یک جامعه دانست. - طلایی و دیگران ،1393، . - 31-30 انتونی گیدنز فرهنگ را عبارت از ارزش های که یک گروه معین دارند،هنجارهای که از ان پیروی می کنند و کالاهای مادی که تولید می کنند، تعریف می کند. - گیدنز،1393، - 55
خرده فرهنگ
جوامع، ملل و اقوام مختلف دارای فرهنگ های مختلفی هستند.درون این فرهنگ ها نیز فرهنگ های کوچک تر و یا به عبارت بهتر خرده فرهنگ های مختلف یافت می شود.جوامع به واسطه داشتن جمعیت های ناهمگن، اقشار و گروه های طبقاتی و مهاجرتهای بسیار بخصوص در چد دهه اخیر، جهان بینی ها و ارزش های متفاوتی دارند که این مسله با خود پیچید گی های فراوانی را همراه داشته است.در حقیقت جامعه نظامی است که انواع مختلفی از فرهنگ ها و خرده فرهنگ ها در ان وجود دارد که دارای ویزگی های مخصوص به خود می باشند.یکی از نخستین کسانی که تعریفی از خرده فرهنگ ها ارایه داد رابرت ر.بل بود. او خرده فرهنگ را چنین بیان کرد: از فرهنگ جزیی؛ نظام فرهنگی نسبتا منسجمی را می توان دید که در بستر نظام کلی فرهنگ ملیف دنیای ویژه خود را داراست .اعضای چنین خرده فرهنگی از سایر افراد جامعه تا اندازه ای متمایز هستند. - پورجعفری ،1390، - 18
خرده فرهنگ منحرف
خرده فرهنگ منحرف - بخش مهمی از رفتار انحراف آمیزمعمولاً در چارچوب گروه منحرف انجام می گیرد. غالبا مردمی که در انحراف خاصی با همدیگر اشتراک دارند به منظور دو گانه حمایت متقابل و فراهم آوردن تسهیلاتی برای ارتکاب عمل خلافشان گرد هم می ایند. خرده فرهنگ منحرف به طرز رفتار ارزشهای غالب و تفاهم متقابلی می شود که اعضای یک دسته در آنها سهیمند ولی جامعه متعارف آنها را قبول ندارد. بسیاری از افرادی که جامعه متعارف آنها را طرد کرده برای پیدا کردن منزلت، آسایش ونوعی دیگر از پذیرش، جویای پیوستن به خرده فرهنگ منحرف می شوند. آنها پس از پیوستن به این خرده فرهنگ فرا گردی از اجتماعی شدن را از نو آغاز می کنند تا قواعد رفتاری پذیرفته شده و نقش شایسته شان را در این چار چوب جدید یاد بگیرند انواعی از خرده فرهنگها در پیرامون گروههایی نظیر معتادان، منحرفان جنسی، زندانیان، الکلی ها، گروه های سیاسی افراطی، دستجات بزهکار و روسپیان نیز شکل می گیرد.
اعضای این قبیل دستجات از جهاتی مانند رفتارها، باورها و هنجارها با فرهنگ عمومی و مسلط بر جامعه تفاوت دارند و از این جهت است که جامعه شناسان آنها را خرده فرهنگهای انحرافی امیده اند. فرهنگ فرعی انحرافی نه تنها فرهنگ جامعه را نمی پذیرد بلکه به شدت بر علیه آن عمل می کند. به بیان کوهن، فرهنگ فرعی انحرافی هنجارهای خود را از فرهنگ کلی دریافت می کند؛ اما آنها را در خلاف جهت تغییر می دهد. کوهن فرهنگ فرعی بزهکاری را این گونه توصیف می کند:» این فرهنگکلاً چهره ای زشت دارد، از ناراحت کردن دیگران لذت می برد و حظ خود را در بی اعتنایی و مقبول نبودن با انجام کارهای زشت و حرام می جوید - .«ترکمان و همکاران ، 1390 ، - 190
کلوارد و اهلاین ؛ فرصت افتراقی
دو تن از افرادی که به بررسی خرده فرهنگ های بزهکاری و تاثیر ان ها بر بزهکاری پرداخته اند کلوارد و اوهلین می باشند،که نظریه انها تحت تاثیر نظریه انومی دورکیم و مرتن و نظریه افتراقی ساترلند شکل گرفته و گرایش جوانان به بزهکاری را برحسب ساختار فرصت مشروع و نامشروع مورد توجه قرار داده است.به کار گیری مفهوم فرصت های نامشروع در نظریه انان برای تکمیل نظریه مرتن بود که به فرصت های مشروع پرداخته است. به نظر انان رابطه میان ارزشهای فرهنگی از یک سو و فرصتهای مشروع و نامشروع از سوی دیگر تعیین کننده انواع و فروانی بزهکاری است.کلوارد و اوهلین بر این باورند که بزهکاری از نظر اجتماعی به صورت خرد فرهنگ بزهکار نمایان می شود و به همانگونه که در خرده فرهنگ بهنجار فرصت های مشروع وجود دارد در خرده فرهنگ بزهکار هم فرصت های نامشروع برای نیل به هدف های فرهنگی وجود دارد.خرده فرهنگ بزهکار فرصت هایی برای اموختن و عمل کردن نقشهای بزهکارانه را برای افراد فراهم می اورد.از همه مهم تر اینکه این خرده فرهنگ الگو های موفقیت بزهکاری را در معرض افراد قرار می دهد و فرصت های مناسب برای انان فراهم می کند تا این الگو ها را به کار برند. - احمدی،1392 ، - 76
