بخشی از مقاله
چکیده
توجه به مدیریت کیفیت شامل برنامه ریزی کیفیت، تضمین وکنترل کیفیت از جمله الزامات در پروژه های صنعتی می باشد. صنعت ساختمان نیز از این مقوله جدا نیست لذا عدم توجه و فرهنگ سازی سیستم های نظارت، ارزیابی و کنترل می تواند سبب هدر رفت سرمایه و فرصت و کاهش سودآوری اقتصادی شود، لذا هدف از تحقیق حاضر بررسی مفهوم مدیریت کیفیت و کاربرد سیستم کنترل و تضمین کیفیت و بررسی نمونه موردی در سیستم دیسیپلین های پالایشگاهی و بطور اخص در سیستم لوله کشی پالایشگاه می باشد. در سیستم های پایپینگ پالایشگاه، مدیریت کنترل و تضمین کیفیت دارای شاخه های متعددی به سبب دقت طراحی و اجرا می باشد واز سه بخش ناظر هماهنگ کننده کنترل وتضمین کیفیت، کنترل وتضمین کیفیت خطوط لوله کشی، و کنترل وتضمین کیفیت رنگ آمیزی و عایق کاری سرد وگرم سیستم های لوله کشی پالایشگاه و تعداد بسیاری زیر بخش تشکیل می شود.دراین تحقیق از روش بیان توصیفی، مطالعات کتابخانه ای برای تبیین درس آموخته هایی از پروژه های ملی کشور ایران در پارس جنوبی استفاده شده است. با توجه به آنکه کنترل کیفیت فرآیندی مستمر و تضمین کیفیت در جهت رضایتمندی ذی نفعان پروژه می باشد؛ به عنوان یکی از نتایج مهم، دیده میشود که تضمین کیفیت بیشتر دربخش طراحی مهندسی و کنترل کیفیت دراجرا مطرح می باشد.
واژه های کلیدی: مدیریت کیفیت، تضمین کیفیت، کنترل کیفیت، پالایشگاه، پارس جنوبی، پروژه عمرانی
مقدمه
کیفیت ساخت یکی از فاکتورهای ضروری در تشخیص پذیرش پروژه و سطوح پرداخت مقا طعه ای می باشد، در صنعت ساخت لزوم توجه به کیفیت در جهت رضایتمندی مشتری - Battikha,2003 - و به اصطلاح صدای مشتری یا کارفرمای پروژه می باشد، وجود یک سیستم کنترلی مناسب می تواند سبب کاهش ریسک، رقابت سالم در بازار و جلوگیری از هدررفت منابع شود. یک سیستم مدیریت کیفی ضعیف سبب اختلاف و عدم تطبیق بین الزامات پیش بینی شده و عملکرد جاری خواهد شد. یکی از خلا های موجود در صنعت ساخت وسازتوجه ضعیف به بحث کیفیت وکنترل کیفی می باشد در حالیکه در تولیدات کارخانه ای و سایر صنایع به این بحث بیشتر پرداخته شده است، به اعتقاد دلیمی - - Dulaimi et al,2001 نه تنها محصول نهایی در صنعت ساختمان بلکه فرآیندها، منابع انسانی، مصالح تحت فشار بسیار زیادی به جهت تامین اهداف کیفیت می باشند و دلیل اصلی کمبود رضایتمندی در تامین کیفیت نیز دلایل مذکورمی باشد.
مبانی نظری تحقیق
دراین پژوهش مباحث مربوط به مدیریت کیفیت شامل برنامه ریزی، تضمین و کنترل کیفیت و ابزارهای مربوطه در راستای تبیین درس آموخته هایی از پروژه های ملی صورت پذیرفته است. ثبت و نگه داری دانش و تجربیات در پروژه های عمرانی و لزوم استفاده از درس آموخته های پروژه به منظور استفاده درپروژه های آتی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. میزان انتشار کتاب ومقاله توسط پیمانکاران و مهندسین در مطالعات پیمایشی در سطح رضایت بخشی نبوده است - فیض آبادی،فروتن،. - 1390 یکی از دلایل پرداختن به مبحث مدیریت کیفیت علاوه بر پیروزی در بازار رقابت، لزوم توجه به الزامات ذی نفعان پروژه و رضایتمندی کاربران می باشد. کیفیت رقابتی بر پایه بهبود مستمر، سودآوری، کار گروهی ومهم تر از همه کاربر محوری می باشد . - Cynthia,Lengnick,1996 -
مفهوم کیفیت
کیفیت مجموع ویژگی و خصیصه هایی اتلاق می شود که یک محصول را توصیف می کند، که بطور معمول شامل مشخصات فیزیکی ابتدایی همچون طول، عرض، ارتفاع، رنگ، نوع مصالح و... می باشد. در مورد مفهوم کیفیت نظرات متفاوتی بیان شده است، تمرکز بر عملکرد نهایی محصول و یا کالا، اعتبار وماندگاری - Wood et al,1990 - و یا کیفیت تابعی1 از جمله تعاریف می باشد، کیفیتی که تابع الزامات ذی نفعان پروژه می باشد. توجه به کیفیت می تواند نتایج ذیل را به همراه داشته باشد - - افزایش سودآوری- - - 2 کاهش هزینه های تعمیر ونگهداری - - 3-جلب رضایت مشتری
مدیریت کیفیت2
مدیریت کیفیت در پروژه فرآیندی است که هم به مدیریت پروژه وهم به مدیریت محصول می پردازد، درواقع فرآیندی به منظور حصول اطمینان از اینکه پروژه به تعهد های خود در ارایه خدمات یا محصول موفق بوده است. ریسک نادیده گرفتن کیفیت همانند نرسیدن به اهداف پروژه، طرح یا سبد پروژه می باشد. عملکرد کیفیت به مواردی چون هزینه، انعطاف پذیری و ابعاد زمانی اتلاق می شود. پژوهشگرانی نظیر نمتز - Nemetz,1990 - اندازه های استراتژیکی را برای بیان عملکرد کیفیت در نظر دارند بطوریکه از ساختن کیفیت مشابه برای اندازه گیری کیفیت به عنوان شاخصی برای رقابت سودآور بهره جستند. مدیریت کیفیت اتفاقی یکباره نیست بلکه یک فرآیند می باشد که محصول نهایی مرغوب نمی تواند حاصل فرآیندی ناقص باشد. فرآیندی است تکراری و متناوب از اندازه گیری کیفیت، به روز رسانی فرآیندها و کنترل به روز رسانی ها تا رسیدن به مطلوبیت مورد نظر از عملکرد و اهداف مدیریت کیفیت می باشد.
سیستم های مدیریت کیفیت
سیستم کیفیت یک ساختار سازمانی و وظیفه محوری است که فرآیند کار ، فعالیتها ومنابع به منظور اجرای مدیریت کیفیت را به کار می گیرد - . - Arnold,1994 فعالیت های کیفیت شامل تشخیص سیاست های کیفیت، اهداف و وظایف و بکارگیری آنها در راستای برنامه ریزی کیفیت، کنترل کیفیت، تضمین کیفیت و بهبود کیفیت در سیستم کیفیت می باشد - . - ASQC,1994 استانداردهای ایزو 9000 به منظور سازماندهی و بکارگیری عناصر یک سیستم کیفیت مورد استفاده قرار می گیرند، این استاندارد ها راهنمایی برای مدیریت کیفیت و ارایه مدل هایی برای تضمین کیفیت توسط ترغیب ساختار در طول فرآیند بکارگیری فلسفه اقتصادی مدیریت کیفیت جامع می باشد. مدیریت کیفیت جامع به مفهوم اندیشیدن درباره کیفیت به عنوان سیستم مناسب که در آن همه عملکردها در همه سطوح بصورت یکپارچه عمل می کنند. این گونه مدیریت در راستای رضایت مشتری بوسیله بهبود بخشی مستمر عمل خواهد کرد.
استانداردهای ایزو
استفاده از یک سیستم استاندارد به منظور ارتقا کیفی کار و موثر کردن نتیجه فعالیت های پروژه به وسیله ایجاد هماهنگی در فعالیت های پروژه مورد توجه می باشد. بهره مندی از یک سیستم تضمین کیفیت توسط پیمانکار پروژه می تواند در راستای افزایش اعتماد و آسودگی خاطر کارفرما و کاربران پروژه موثر واقع گردد. یکی از این استانداردهای سیستم کیفیت، ایزو 9000 می باشد، که در بیشتر کشورهای جهان و در بسیاری از پروژه های صنعتی و مهندسی مورد استفاده قرار می گیرد . سیستم های کیفیت از دو رویکرد داخلی و خارجی با ویژگی های ذیل برخوردارمی باشد: سیستم کیفیت داخلی فعالیت هایی را که هدف آن ایجاد اعتماد در بخش مدیریت سازمان به منظور تحقق اهداف آن می باشد، که به آن سیستم مدیریت کیفیت اتلاق می شود، پوشش می دهد . اجرای موفق سیستم مدیریت کیفیت می تواند بصورت چشمگیری در ارتقا کیفیت محصول ، بهبود عملکرد و کاهش هدررفت منابع - مالی، انسانی، مصالح و... - و سود آوری موثر باشد.
سیستم کیفیت خارجی که از اهداف اصلی آن القای حس اعتماد در مشتری - کارفرما - و ارایه محصولی که باعث رضایتمندی مشتری شود، بیان شده است. که این سیستم با نام سیستم تضمین کیفیت شناخته می شود. سیستم کیفیت زمانی میتواند بصورت موثری مورد استفاده قرار گیرد که مجری ذیصلاح3 بصورت کامل وظیفه اجرا تضمین کیفیت را بر عهده گیرد. سیستم تضمین کیفیت برای کارفرمایان در ایجاد حس اعتماد در تحویل گیری به موقع و رعایت الزامات پروژه مطابق با قرارداد مورد توجه می باشد. استاندارد ایزو یک سیستم کیفیت بین المللی در صنعت و همچنین صنعت ساخت و ساز می باشد و هدف اصلی آن اطمینان از تامین نیازهای مشتریان و یا در پروژه ساخت و ساز ذی نفعان پروژه می باشد. این استاندارد در صنعت ساخت و ساز به دلایلی که در ادامه بیان می شود، کمتر مورد استفاده قرار می گیرد: International - Organization for Standardization,1994 -
1. یک پروژه عمرانی متشکل از افراد، مصالح و ابزاری است که در یک موقعیت یکتا و در شرایط آب وهوایی منحصر به فردی مشغول به کار می باشند، حال آنکه بسیاری از کارخانه ها مکانی برای تولیدات انبوه و مکانی است که تمامی عوامل در جهت تولید محصول تیپ و در خطوط تولید متعدد همکاری می کنند. تست عملکرد بصورت کلی در ساخت وساز به عنوان معیاری برای پذیرش امکان پذیر نمی باشد. تعداد قراردادهای جدا در زمینه طراحی و ساخت امری متداول می باشد.
2. رها کردن پروژه ساخت قبل از اتمام کامل پروژه غیرممکن می باشد.
3.تعداد طرفین قرارداد در بخش فروش پروژه های ساخت و ساز بسیار بیشتر از محیط کارخانه می باشد. حصول کیفیت ساخت متکی به پشتکار طرفین قرارداد می باشد.
4. نفوذ حامیان پروژه در پروژه های عمرانی بسیار بیشتر از تولیدات کارخانه ای می باشد.از جمله فواید استانداردهای ایزو می باشد. سیاست های مدیریت کیفیت به شرح ذیل می باشد:
