بخشی از مقاله
چکیده
در دنیای امروز سازمانها باید بتوانند دانش بدست آمده و تولید شده در پروژهها را هرچه موثرتر مدیریت نمایند. اگر دانش پروژههای سازمان به خوبی مدیریت شوند، میتوانند در کاهش زمان انجام پروژه-ها، ارتقا سطح کیفیت و جلوگیری از دوبارهکاریها و اشتباهات مورد استفاده قرار گیرند. در این بین دانش ضمنی به عنوان یکی از دو نوع اصلی دانش پروژه کمتر مورد توجه قرار میگیرد و این درحالی است که مدیریت دانش ضمنی پروژه یک پیش نیاز اساسی برای موفقیت پروژهها می باشد. درسآموختههای پروژه به عنوان یکی از ارکان اصلی تشکیل دهنده دانش ضمنی پروژه نیازمند نگاهی دقیق تر جهت شناسایی، جمعآوری، ممیزی، صحهگذاری و ثبت میباشد تا بتوان آنها را در آینده مورد استفاده قرار داد.
در این مقاله سعی گردیده است ضمن مرور کلی مفاهیم و ادبیات رایج در زمینه درس آموختههای پروژه و روشهای متداول مدیریت آن، مدلی جامع و دقیق جهت مدیریت درسآموختهها، منطبق بر ساختار استاندارد مدیریت پروژه در سازمان مورد مطالعه ارائه گردد. در طرح ریزی این مدل استفاده فراوانی از راهنمای گستره دانش مدیریت پروژه - - PMBOK گردیده و با نگاه همزمان به فرآیند اصلی و محوری سازمان مورد مطالعه و حوزههای 9گانه دانش پروژه، جایگاه درسآموختهها و نحوه مدیریت آنها در هر یک از حوزههای مذکور مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت بر اساس این یافتهها و نتایج اقدام به طرحریزی مدل مدیریت درسآموختههای پروژه گردیده است. همچنین این مدل در سازمان مذکور به اجرا درآمده و با توجه به حصول نتایج مناسب و قابل قبول کارایی خود را در عمل نیز به اثبات رسانده است.
مقدمه
در جامعه فراصنعتی حاضر، دانش، یک منبع کلیدی، اقتصادی و راهبردی است که بستر سازمانهای دانشمحور را فراهم نموده است و نقش بی بدیلی را در ارزش افزوده سازمانها ایفا می نماید - عباسی،. - 1386امروزه، دانش موجود در سازمانها، از مهمترین دارایی های آنها محسوب می شود .اهمیت این دارایی به اندازهای است که در شرای رقابتی کنونی، به منزله سرمایه فکری سازمان تلقی می گردد.
- افرازه،. - 1386در جهان امروز مزیت رقابتی متعلق به سازمانهایی نیست که بهترین دارایی دانش را دارند؛ بلکه متعلق به سازمانهایی است که به بهترین صورت از این سرمایه سازمانی در راستای دستیابی به اهداف سازمان استفاده می کنند - عباسی،. - 1386 مایکل پولانی در سال 1948 ، دانش را به دو نوع ضمنی 1و عینی2 دسته بندی نموده است که نوناکا و تاکه اوچی3 نیز آن را تصدیق کرده و در تکمیل آن مدلی را برای تبدیل دانش پیشنهاد کردند که مارپیچی است از تبدیل این دو نوع دانش به یکدیگر. - افرازه،. - 1386 بدیهی است سازمان های مختلف دارای ساختارهای سازمانی متفاوتی هستند.
این ساختارها می توانند از ساختارهای وظیفهای4 تا ساختارهای ماتریسی، پروژهای5 ، ترکیبی و ... متغیر باشد . سازمان های پروژه محور6 همواره متأثر از پروژه هایشان مدیریت می شوند و حیاتشان وابسته به آنهاست . از آنجا که موقتی بودن یکی از شاخصههای اصلی یک پروژه به شمار می رود، سازمان پروژه نیز سازمانی موقتی به شمار می رود و لذا سازمان مادر پروژه ها - سازمان پروژه محور - ، نیاز غیرقابل انکاری به حفظ سرمایه های دانشی حاصل از اجرای پروژهها دارد به علاوه اینکه فرهنگ تغییرات و نقل و انتقالات در این دسته سازمانها بیشتر به چشم می خورد. - مسعودی فر،.
دانش ضمنی و صریح موجود در پروژه ها ممکن است با پایان یافتن آنها هیچ گاه در سازمان مورد استفاده مجدد قرار نگیرند.این دانش شامل تجربیات حاصل از اجرای پروژه ها، مستندات پروژه ها، علل و عوامل دیرکرد و یا شکست آنها ، راه حل های نوآورانه برای مشکلات و ... می باشد. توسعه مدیریت دانش در پروژه ها میتواند به دریافت، مستند سازی، ارزیابی، به اشتراک گذاری و استفاده مجدد از دانش های ضمنی و صریح موجود در پروژه ها کمک کند و موجب بهبود فرایند اجرای پروژه ها و کاهش زمان و هزینه آنها گشته و همچنین از بروز مشکلات مشابه و دوباره کاری ها جلوگیری نماید. - عدلی،. - 1384
گستره دانش مدیریت پروژه7 به عنوان معتبرترین استاندارد مدیریت پروژه نیز توجه خاصی به حفظ سرمایه های دانش ضمنی پروژه از طریق ثبت دروسآموخته8 پروژه دارد و در بسیاری فرا یندهای مدیریت پروژه ای ذکر شده در این استاندارد، دروس آموخته به عنوان یکی از خروجی های فرایند ذکر شده است که به نوبه خود نشانگر اهمیتی است که حفظ سرمایههای دانشی دارند - آشتیانی و حسینی،. - 1385 6 سازمان پروژهمحور به سازمانی گفته میشود که کسب و کار آن انجام پروژه برای کارفرمایانی خارج از سازمان است و بدین لحاظ با سازمان با ساختار پروژهای متفاوت است .هرچند ساختار سازمانی شرکتهای پروژه محور در بسیاری موارد به ساختار پروژهای نزدیک است.
