بخشی از مقاله
چکیده:
درماتوفیتها، قارچ هایی هستند که عامل عفونت پوست، مو و ناخن با عنوان درماتوفیتوزیس - کچلی - در حیوانات مختلف از جمله اسب هستند. در بین جنس هاي متعلق به درماتوفیتها، میکروسپورومها از عوامل اصلی کچلی مو میباشند که عفونتی زئونوز است و قابلیت آلوده کردن انسان را دارد. هدف از این مطالعه بررسی بالینی ضایعات پوستی از نظر شیوع عوامل درماتوفیتی در اسبهاي شهرستان اردبیل است.در این مطالعه، پس از بررسی ضایعات پوستی در 183 راس اسب، نمونه مو و پوسته اطراف ضایعه از نمونههاي مشکوك - ریختگی مو، کبره و.. - گرفته شد. نمونهها داخل پاکت نگهداري شد سپس به آزمایشگاه قارچشناسی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تبریز، منتقل شد. نمونههاي موي مشکوك با پتاس 10 ٪ و لاکتوفنل کاتن بلو بررسی گردید. از نظر وجود عناصر قارچی شامل قطعات هایف، آرتروکونیدي و اسپور هاي قارچی مورد بررسی قرار می گیرد.
نمونه هاي ارجاعی به منظور رشد عوامل قارچی احتمالی بر روي دو محیط کشت SC و SCCبصورت نشاکاري کشت داده شد و به مدت 3 هفته در دماي 25 تا 28 درجه سانتی گراد انکوبه گردید و در زمانهاي مختلف تا پس از طی زمان انکوباسیون بررسی گردید. گونه درماتوفیتی بر اساس مورفولوژي و تستهاي فیزیولوژي تشخیص داده شد.از بین 183 راس اسب مورد بررسی در این مطالعه، در 25 راس ضایعات پوستی - ریزش مو، تغییر رنگ، خارش، زخم ، شوره ، سفید شدن ، دلمه - شناسایی شد 13/6 - ٪ - و در دو مورد از نمونه هاي مورد بررسی، میکروسپوروم کنیس از کشت جدا گردید. در یکی از موارد کشت مثبت، در بررسی مستقیم میکروسکوپی هایف و آرتروسپور مشاهده گردید. در یکی از مواردي که میکروسپوروم کنیس در کشت قارچی بدست آمد، کچلی شدید در دو طرف گردن مشاهده شد و در دیگري تغییر رنگ مشهود بود. این مطالعه نشان میدهد که عفونت قارچی درماتوفیتوزیس از شیوع پایینی در ضایعات پوستی اسب هاي شهرستان اردبیل برخوردار است.
کلمات کلیدي: درماتوفیت، میکروسپوروم کنیس، ضایعه پوستی، اسب
مقدمه:
پوست و پوشش خارجی اسب چه از لحاظ زیبایی دام و چه از لحاظ فیزیولوژیکی و هم سلامتی به عنوان یکی از ارگان هاي مهم این دام، داراي نقش به سزایی می باشد. در این میان عوامل قارچی مختلف میتوانند پوست حیوان را تحت تاثیر قرار داده و موجب مشکلات پوستی مختلف شوند.درماتوفیتوزیس زئونوز بوده و داراي انتشار جهانی است. بررسی درماتوفیتهاي درگیرکننده جانوران، با توجه به میزبان و شرایط جغرافیایی و زیست محیطی صورت میگیرد. قارچهایی از جنس میکروسپوروم و تریکوفیتون باعث درماتوفیتوزیس حیوانی اند. جالب توجه است که درماتوفیتهاي حیوان دوست در انسان نیز موجب بیماري میشوند اما انواع انسان دوست بطور عمده در انسان بیماريزاند 1 - و. - 2
محدوده واکنش به عفونت درماتوفیتها از خفیف تا شدید با توجه به واکنش میزبان به محصولات متابولیکی حاصل گونههاي بیماریزاي قارچها، محل آناتومیک عفونت و عوامل محیطی موثر بر آن است.درماتوفیتوزیس یک عفونت قارچی بسیار مسري پوست بخصوص در اسب است که در تمام سنین میتواند سلامت حیوان را تحت تاثیر قرار دهد. از سوي دیگر ضایعات کچلی موضعی حاصل از این نوع قارچ اثرات بسیار سوئی بر عملکرد و ارزش پولی اسب دارد - . - 3طبق گزارشات ویتزمن و سومربل1995؛ کوین و مارکی، 2003، ویکس و همکاران، 2003 تشخیص درماتوفیتوزیس اغلب بر اساس تظاهرات بالینی و سابقه، هاي میکروسکوپی و کشت - که شامل مشاهده از هر طرف و معکوس کلونیهاي قارچی است. - مطالعات مورفولوژیکی، تست هاي بیوشیمیایی، استفاده از تستهاي انتخابی و تست نفوذ مو از جمله تکنیکهاي مورد استفاده براي شناسایی این قارچ است.
شایع ترین گونه هاي درماتوفیت جدا شده از اسب ها: تریکوفایتون اکوئینوم، میکروسپوریوم اکوئینوم، تریکوفایتون منتاگروفیتیس و تریکوفایتون وروکوزوم. میکروسپوروم اکوئینوم در Gueguen ، سال 1904، یکی از عوامل کچلی موضعی - عفونت قارچی - در اسب ها و انسان ها در اغلب مقالات گزارش شده است.عفونت هاي انسانی و اسب در اثر میکروسپوریوم اکوئینوم از کشورهاي دیگر مانند الجزایر، استرالیا، چکسلواکی، فنلاند، بزرگ بریتانیا، آلمان، نروژ، نیوزیلند، رومانی، روسیه، و زئیر گزارش شده است. بسیاري از عفونتهاي قارچی اسب جدا شده در ایالات متحده به عنوان میکروسپوروم کانیس تشخیص داده شده است.
مواد و روش کار:
در این مطالعه به بررسی قارچهاي بیماريزا و فلور قارچی که موجب ضایعات پوستی شده اند پرداخته ایم.در مرحله اول تمام اسبهاي باشگاه هاي سوارکاري اطراف اردبیل 8 - باشگاه - مورد معاینه بالینی بالاخص از نظر پوست و پوشش خارجی قرار گرفتهاند. از 183 اسب مورد بررسی، مواردي که داراي ضایعه پوستی همانند موریختگی ، طاسی ،شوره و... بودند بیشتر مورد بررسی قرار گرفته اند؛ پس از بررسی ضایعات پوستی و ثبت مشخصات و تاریخچه اسبها، ضایعه مورد نظر مورد نمونه برداري - نمونه مو و کبره ي اطراف ضایعه - ، قرار گرفته اند. از این تعداد 25 راس که ضایعات مشکوك بر روي نواحی مختلف بدنشان وجود داشت با روش اسکراپینگ - تراشیدن - با اسکالپل استریل شده نمونه برداري شده اند. نمونه هاي مو و پوسته در داخل پاکت هاي کاغذي یا پلیت شیشه اي به آزمایش ارسال شده و پس از جمع آوري نمونه، آزمایش مستقیم میکروسکوپی به روش ذیل صورت گرفت.
نمونه هاي موي مشکوك با پتاس % 10 و لاکتوفنل کاتن بلو بررسی شدند. بر روي لام شیشهاي تعداد لازم از موي ارسالی - ساقه و ریشه مو - با یک قطره از محلول فوق بطور جداگانه مخلوط شده و پس از قرار دادن لامل روي آن بمدت 10 الی 15 دقیقه در اتاقک مرطوب قرار داده می شود و سپس از نظر وجود عناصر قارچی شامل قطعات هایف، آرتروکونیدي و اسپور هاي قارچی مورد بررسی قرار گرفته اند.در رابطه با نمونه هاي پوسته و شوره، شفاف سازي با پتاس %10 مشابه روش ذکر شده براي مو نیز انجام گرفت و علاوه بر آن قسمتی از پوسته یا شوره ارسالی با رنگ آمیزي گرم یا گیمسا به جهت بررسی وجود عوامل مخمري مورد ارزیابی قرار گرفته است. بخشی از نمونه هاي ارسالی به منظور رشد عوامل قارچی احتمالی بر روي دو محیط کشت SC و Selective agar for pathogenic fungi - SCC - بصورت نشاکاري کشت
