بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش حاضر، شناسایی موانع تولید اسب کاسپین در ایران است. اسب کاسپین به علت خصوصیات فیزیکی، تفاوت-هایی در مقایسه با سایر تک سمیها و ارزشهای رفتاری موردتوجه جهانی است. در ایران برنامه راهبردی جهت تولید و تجارت - داخلی و خارجی - اسب کاسپین وجود ندارد. روششناسی پژوهش، روش پیمایشی از نوع همبستگی و از نظر هدف کاربردی است. بر اساس جدول کرجسی و مورگان، نمونه آماری این تحقیق 330 نفر از؛ خبرگان حوزه سوارکاری و صنعت اسب را تشکیل دادند.
ابزار پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته بود. این پرسشنامه، دارای دو بخش ویژگیهای جمعیت شناختی و شناسایی عوامل اثرگذار بود. روایی محتوایی این ابزار توسط 12نفر از متخصصان حوزه صنعت اسب و اساتید دانشگاهی به دست آمد. ضریب پایایی آن نیز با استفاده از آلفای کرونباخ 0/83 به دست آمد. نتایج تحقیق نشان میدهد که چهار مانع اقتصادی، حمایتی-قانونی، مدیریتی و اجتماعی- فرهنگی در توسعه تولید اسب کاسپین در ایران وجود دارد.
در بخش موانع اقتصادی؛ عامل »ترس از نبود بازار فروش« با میانگین 4/39، در موانع حمایتی و قانونی؛ عوامل »عدم وجود قوانین حمایتی از پرورشدهندگان و عدم وجود قوانین صادراتی« با میانگین 4/15، در موانع مدیریتی؛ عامل »عدم خلق مزیتهای جدید« با میانگین 3/98 و در بخش اجتماعی و فرهنگی؛ عامل »تأکید بیش از حد به اسبهای نژاد خارجی« با میانگین 4/25 بیشترین اثر شناسایی گردید. با توجه به اهمیت تولیدات داخلی و اسب کاسپین با ایجاد بازار فروش داخلی و خارجی از طریق قوانین و مقررات حمایتی به رونق صنعت اسب ایران کمک نمود.
مقدمه
ورزش سوارکاری و پرورش اسب، نقش مهمی در اقتصاد و شرایط اجتماعی جوامع توسعه یافته ایفا مینماید. بهعنوان نمونههای موفق میتوان به تجارب کشورهایی همچون انگلستان، روسیه، اسپانیا، آمریکا، آرژانتین، استرالیا و غیره اشاره کرد.
استفاده انگلستان از صنعت اسب بهعنوان عامل اقتصادی بهویژه، در شکوفایی و رونق اقتصادی مناطق روستایی است. در انگلستان دو استراتژی دهساله مرتبط بههم - راهبردهای توسعه صنعت اسب و راهبردهای بهداشت و رفاه اسب - تدوین شده و در دست اجرا میباشد. در انگلستان 5000 مرکز پرورش اسب، وجود دارد که این امر ضمن اشتغالزایی بیش از 250000 نفر، بازده اقتصادی برابر با 3/4 میلیارد پوند را برای این کشور به دنبال داشته است
روسها با برگزاری سالانه شو آخال - اکوپیروس - تبلیغات گسترده برای فروش و جذب تولید کنندههای جدید داشتند و توانستند سرمایهگذاران برای تولید از کشورهای مختلف جذب کنند. کشورهایی چون فرانسه و انگلستان و... دارای دانشگاهی مجزا در زمینه علوم صنعت اسب هستند که بهصورت بسیار تخصصی در این زمینه فعالیت میکنند و از این جمله میتوان به کالج دانکستر انگلستان و دانشگاه موسور فرانسه اشاره کرد که مقاطع مختلف آموزشی را تا سطح مقطح دکترای تخصصی پوشش میدهند. در ایران هیچ آمار رسمی از گردش مالی در صنعت اسب وجود ندارد و حتی بعضا زمزمههایی نیز گوش میرسد که مثلاً نژاد اصیل اسب ایرانی اگر توجه نشود نابود خواهد شد - یزدانی،. - 1390 کشور اسپانیا با داشتن500 هزار راس اسب و 9 هزار پرورشدهنده در کنار 50 هزار کسبوکار مرتبط با اسب، نشاناز اهمیت بخش اسب در این کشور اروپایی است
در صنعت پرورش اسب مشاغل متعددی بطور مستقیم یا غیرمستقیم در ارتباط هستند. از مهمترین این مشاغل میتوان به مواردی همچون؛ دامپزشکی، متخصصین ماساژ، متخصصین تغذیه، حملونقل، مربی، سوارکاران حرفهایی، فروشندگان تجهیزات سوارکاری، فروشندگان خوراک اسب، زینساز، کارشناسان تفریحاتی اسب - کاویان و همکاران، - 1390، نعلبند، انواع مشاغل مرتبط با گردشگری، انواع کارگران ساده و ماهر، تبلیغات و غیره اشاره کرد
نگهداری اسب در محیط روستایی، مراتع حاشیه روستا را چرا تخریب نمیکند. با فشار سم دام بزرگ چون اسب بر قشر بیرونی و سطحی خاک از فرسایش خاک نیز جلوگیری میکند. پرورش اسب و اسبداری در فضای روستایی چشمانداز منحصر به فرد را میبخشد. چشماندازی تفریحی را به مناظر زیبا و طبیعی روستا به بار میآورد. فعالیت پرورش اسب باافزایش میزان درآمد خانوادهها، اقتصاد جامعه روستایی را پایدارتر خواهد کرد. دسترسی به درآمد حاصل از فعالیتهای غیرکشاورزی اغلب بهعنوان یک نیروی نگاه دارنده و حتی سازنده جمعیتهای روستایی عمل میکند
صنعت پرورش اسب از دیدگاههای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی قابل ملاحظه و تامل است که به دلایل زیر اعم از؛ ا-کسب درآمد ملی و استانی، -2 ایجاد اشتغال، -3 توسعه شهرهای استان، -4 نقش اسب در تربیت بدنی و سوارکاری، -5 استفاده از اسب در امور کشاورزی و دامداری در مناطق کوهستانی ، -6 استفاده از اسب در پارکها و تفرجگاههای طبیعی و مصنوعی به جای وسایط موتوری و آلوده کننده محیط زیست و -7 اسب از جنبه حفظ خزانه ژنی جانوری بسیار مهم و ارزشمند است
بنابراین، علاوه بر جمعیت اصلی شاغل در پرورش اسب کاسپین در مناطق روستایی، بخش بزرگی از جمعیت شهرنشین بطور مستقیم و غیرمستقیم در صنعت پرورش و تولید آن می توانند مشغول باشند.
اسب کاسپین یقیناً یکی از کهنترین نژادهای اسب به شمار میرود. این نژاد از نظر خصوصیات فیزیکی، تفاوتهایی در مقایسه با سایر تک سمیها دارد. نژاد مینیاتوری خزر که امروز به واسطه جثه کوچک خود به نام اسبچه یا پونی خوانده میشود
از اهمیت تاریخی و علمی ویژهای برخوردار است. قدمت تاریخی آن به 3000 سال قبل برگردد .این نژاد از نظر وضعیت عمومی، از نوع اسب است نه از نوع پونی. بنابراین، میبایست همچون اسبی واجد تناسب کامل اندام، مانند نژاد تاروبرد، به نظر بیاید
در این نژاد گردن خوشاندام بوده و در ادامه به ناحیه جدوگاه که نسبتاً برجسته است متصل میشود. سر در این نژاد منحصر به فرد است چرا که کوتاه بوده و توسط موهای نازک و پوست نرمی پوشیده است. شانهها در این نژاد بسیار مطلوب و دارای شیب خاصی است. سم در این نژاد بسیار قوی، کوچک و بیضی شکل است و نیاز به نعل حتی در مواقع کار بر روی زمینهای ناهموار ندارد. پاها باریک و لاغر اندام و بسیار قوی و محکماند.
میانگین ارتفاع این اسب بین 116-122 سانتیمتر است - شرقی و نوروزیان، . - 1387 در سالهای گذشته در مجموع 32 راس کاسپین از ایران به انگلیس و آمریکا صادر و در آنجا تکثیر شد. انجمنهای ملی حمایت در بیش از 15 کشور و انجمن جهانی آن در انگلیس تاسیس شد. این اسب توسط مجامع مختلف بینالمللی در معرض خطر انقراض معرفی شده است. هم اکنون تعداد 1600 راس از این اسبها در دنیا - دهقان، - 440 :1391 و تعداد 200 راس از این نژاد در ایران بهطور رسمی شناخته شده و احتمال وجود بیش از 500 راس از این نژاد در ایران وجود دارد که سواحل دریای خزر محل اصلی پرورش اسب خزر است
مواد و روشها
هدف از این پژوهش شناسایی موانع تولید اسب کاسپین در ایران است. این تحقیق از جنبه هدف، کاربردی و از جنبه جمعآوری اطلاعات، از نوع تحقیقات توصیفی بوده که به روش پیمایشی در جامعه سوارکاری و پرورشدهندگان اسب انجام شدهاست. نمونه آماری این تحقیق 330 نفر از خبرگان صنعت اسب تشکیل دادند.
ابزار پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته بود. این پرسشنامه، دارای دو بخش ویژگیهای جمعیت شناختی و شناسایی عوامل اثرگذار بود. روایی محتوایی این ابزار توسط 12نفر از متخصصان حوزه صنعت اسب و اساتید دانشگاهی بهدست آمد. ضریب پایایی آن نیز با استفاده از آلفای کرونباخ 0/83 بهدست آمد. مدل مفهومی تحقیق بر اساس مطالعات مولادوست و مقدسی - 1394 - ، کاویان - 1377 - ، یزدانی - 1390 - ، هنرور - 1388 - و نیازی - 1388 - در چهار مقوله اقتصادی، مدیریتی، حمایتی و قانونی و اجتماعیو فرهنگی طبقهبندی شده است.
پس از جمعآوری اطلاعات، با استفاده از روش تحلیل عاملی، موانع بر شمرده مدل مفهومی اولویتبندی شده و سپس عوامل اصلی شناسایی و براساس آن مهمترین عوامل گروهبندی و نامگذاری علمی میشود. جمعیت پاسخدهندگان را مدیران و اعضای فدراسیون، اعضای هیئتهای ورزشی با فراوانی، مدیران باشگاه، مربیان ورزشی، مالکین اسب، مدرسین دانشگاه و دانشجویان رشته مرتبط، حوزه رسانه، پرورشدهندگان و کارشناسان وزارت جهادکشاورزی تشکیل داده اند
