بخشی از مقاله
آموزش وپرورش پیش ازدبستان
هدف من ازتهیه این پروژه این است که برای راه اندازی وتأ سیس یک مهداستاندارد باید این مراحل راطی کرد که مراحل عبارتنداز :
تعریف
اهمیت
ضرورت
برنامه ها یآموزش وپرورش پیش ازدبستان
بازیهای کودکان
ودرمرحله آخر برآورد هزینه تأسیس یک مهد استاندارد
تاريخچه آموزش پيش دبستاني
تاريخچه آموزش پيش دبستاني در ايران به 80 سال پيش باز مي گردد.
در سال 1298 مسيونر هاي مذهبي و اقليت هاي ديني به احداث كودكستان ها و مراكز آموزش پيش دبستاني درتهران مبادرت نمودند .در همان اثنا زنده ياد جبار باغچهبان در سال 1303 به احداث باغچه اطفال در شهرستان تبريز مبادرت نموده و چند سال بعد در سال 1307 كودكستان ديگري در شهرستان شيراز داير نمود. گفتني است كه در آن اثنا تنها از كودكان خانواده هاي مرفه و كارمندان عالي رتبه ادارات در اين مراكز ثبت نام به عمل مي آمد . استقبال اين خانواده ها از
عملكرد مراكز آموزش پيش دبستاني)كودكستان ها( سبب گرديدكه طي مدت زمان كوتاهي در تهران وچندين شهر بزرگ ديگر كشور، كودكستان هايي توسط بخش خصوصي داير گردد .از جمله مهمترين برنامه هاي اين مراكز مي توان به بازي هاي مرسوم ، آموزش مقدماتي خواندن و نوشتن ، نقاشي و بازي با عروسك و اشكال هندسي اشاره نمود.در سال 1303 شوراي عالي فرهنگ ،به
تصويب انحصاري آيين نامه احداث مراكز آموزش پيش دبستاني در شهرستان تهران و درسال 1304به تصويب اين آيين نامه براي ساير شهرهاي كشور مبادرت نمود.نخستين امتياز تاسيس كودكستان توسط وزارت معارف و اوقاف و صنايع مستظرفه در سال 1310 صادر گرديد.از اين روي سال1310 آغاز فصل جديدي در تاريخ آموزش پيش دبستاني ايران محسوب مي گردد.نخستين آيين نامه ويژه كودكستانها و مراكز آموزش پيش دبستاني درسال 1312 به تصويب شوراي عالي فرهنگ رسيد. در ماده اول اين آيين نامه ، سن كودكان جهت پذيرش در كودكستانها 4 تا 7 سال قيد شده بود. اين در حاليست كه درسال 1335 ، آيين نامه جديدي جهت اداره كودكستانها به تصويب رسيد كه طي آن سن كودكان ، 3 تا 6 سال تعيين شده بود. در سال1334 ، اداره مستقلي جهت
رسيدگي و نظارت بر امور كودكستان ها تحت نظارت وزارت فرهنگ تاسيس گرديد. در سال1340 ، اداره امور كودكستانهاي كشور منحل شده و وظايف مربوطه به اداره كل تعليمات ابتدائي محول گرديد. در آن اثنا دولت به تلاش هايي درجهت احداث كودكستان هاي دولتي مبادرت نموده و با احداث كودكستانها در شهرهاي سراسركشور،كودكان خانواده هاي طبقه متوسط را تحت پوش
ش خود قرار داد. تا سال 1322 در سراسر كشور تنها تعداد 7 كودكستان وجود داشت و اين در حاليست كه طي سال1331 به 74 و طي سال 51 13 به 431 مركز بالغ گرديد. در همان اثنا تلاش هايي درجهت تربيت مربيان مراكز پيش دبستاني نيز آغاز گرديد. درسال 1336 ، آموزشگاه هاي كودكياري آغاز به فعاليت نمودند . اولين اساسنامه و برنامه درسي اين آموزشگاهها طي
سال 1345 به تصويب شوراي عالي فرهنگ رسيد. چندسال بعد تدريس رشته كودكياري يا آموزش و پرورش پيش ازدبستان در برخي دانشكده هاي علوم تربيتي من جمله مدرسه عالي شميرانات و دانشگاه ابوريحان آغاز گرديد.
درسال1350 ، اداره كل تعليمات ابتدايي به دفتر برنامه ريزي آموزش ابتدايي تغيير نام داده و واحد كودكستان هاي اين اداره، عهده دارمسئـوليت طرح و برنامه ريزي آموزش و پرورش پيش دبستاني گرديد. درسال1354، با توجه به توسعه كودكستانها و تربيت مربيان كودك، دفتر برنامه ريزي آموزش ابتدايي به دفتر آموزش كودكستاني و ابتدايي تغيير نام داده و بالاخره درسال 1359 در اداره كل و سپس در دفتر آموزش عمومي ادغام گرديد . طبق آخرين آيين نامه كودكستانها كه در سال 1349به تصويب شوراي عالي آموزش و پرورش رسيد، تشكيل كلاسهاي آمادگي ضميمه آموزش
ابتدايي گرديده و سن كودكان كودكستاني 3 تا 6 سال تعيين گرديد. درسال 1353 ، وزارت آموزش و پرورش طبق انتشار بخشنامه اي به اعمال اصلاحاتي در آيين نامه مذكور مبادرت نمود. مطابق اين تغييرات تنها آندسته از كودكاني كه از سن 5 سال تمام برخوردار بودند از حق ثبت نام دركلاسهاي آمادگي بهره مند گرديدند.
درگذشته امتياز تاسيس مهدهاي كودك ويژه كودكان رده هاي سني 3 تا 6 سال به وزارت آموزش و پرورش و مجوز تاسيس مراكز مراقبتي كودكان زير رده سني3 سال به اتاق اصناف واگذار گرديد. ازسال1354، سازمانهاي دولتي موظف به تاسيس مهدهاي كودك شده و ضوابط آنها از سوي سازمان زنان تنظيم گرديد. درسال1356، در بودجه كل سازمانهاي دولتي، بودجه لازم جهت احداث مهدهاي كودك ويژه فرزندان زنان كارمند پيش بيني شده و سازمان زنان مسئوليت تشكيل و نظارت بر آنها را عهده دار گرديد. پس از انقلاب اسلامي ، بر اساس تصميم گيري هيات وزيران، با انحلال
سازمان زنان ، سازمان ملي رفاه خانواده، سازمان تربيتي شهرداري تهران و انجمن ملي حمايت از كودكان، اجازه تاسيس مهدهاي كودك به وزارت بهداري و بهزيستي و سپس به سازمان بهزيستي محول گرديد. درحال حاضر صدور مجوز و نظارت بركليه مهدهاي كودك دولتي و خصوصي بر عهده سازمان بهزيستي كشور است. ازسال 1372 كليه كلاسهاي آمادگي ضميمه مدارس دولتي به علت كمبود جا منحل گرديد.گفتني است كه اين كلاسها 30 سال پيش درسال1349 و با تصويب شوراي عالي آموزش و پرورش تشكيل شده بود . ازجمله انواع مهدهاي كودك كه درحال حاضر
درسراسركشور فعاليت دارند ميتوان به موارد ذيل اشاره نمود:
ــ مهدهاي كودك خصوصي كه توسط بخش خصوصي احداث گرديده اند.
ــ مهدهاي كودك خود محوركه وابسته به موسسات دولتي بوده و با كمك هزينه هاي دولتي و والدين كودكان اداره ميگردند.
ــ مهدهاي كودك كارگري كه متعلق به كارخانجات بوده و تحت پوشش وزارت كار فعاليت دارند.
ــ مهدهاي كودك ادارات آموزش و پرورش كه به ثبت نام از فرزندان زنان شاغل درآموزش و پرورش مبادرت مي نمايند.
ــ مهدهاي كودك انجمنهاي حمايتي سازمان بهزيستي كه به ثبت نام از كودكان تحت وشش بهزيستي و درصدي از افراد عادي مبادرت مي نمايند.
ــ مهدهاي كودك انجمنهاي روستايي كه به ثبت نام از كودكان روستايي مبادرت مي نمايند.
تاريخچه فوق بيانگر اين واقعيت است كه سهم دولت در تاسيس مهدهاي كودك بسيار ناچيز بوده و عمدتا به تنظيم آيين نامه ها و اعطاي مجوزهاي قانوني محدود بوده است به نحويكه پس از تشكيل اولين مهدهاي كودك ، وزارت آموزش و پرورش به تاسيس مهدهاي كودك دولتي پس از 42 سال مبادرت نمود. درحال حاضر براي كودكان زنان غير شاغل مهد كودك دولتي وجود نداشته وكلاسهاي آمادگي ضميمه مدارس دولتي نيز از سال 1372 منحل گرديده است. علاوه بر اين تعداد فارغ
التحصيلان رشته كودكياري با توجه به نياز مهدهاي كودك ، بسيار اندك بوده و دوره هاي باز آموزي بهزيستي ويژه مربيان و مديران ، چه از لحاظ مدت زمان و چه از لحاظ تعداد نفرات تحت پوشش هر دوره آموزشي، جوابگوي نياز مهدهاي كودك نمي باشد. . بعنوان مثال از سال 61 13تا 69 13يعني ظرف مدت زمان 8 سال تنها 1215 نفر ازمديران و مربيان موفق به گذراندن دوره هاي آموزشي كوتاه مدت بهزيستي شده اند و اين در حاليست كه اين رقم درمقايسه با تعداد مديران ومربيان مهدهاي كودك بسيار ناچيز مي باشد.
علاوه بر اين تعداد مهدهاي كودك نسبت به جمعيت كودكان در ايران بسيار ناچيز مي باشد.. بعنوان مثال طي سالهاي1360- 1359 تعداد مهدهاي كودك بر2971 ، تعداد كودكان بر 172002، تعداد كلاسها بر6340 و تعداد كاركنان بر9356 نفر بالغ مي گرديد واين درحاليست كه طي سالهاي 68 ـ 67 تعداد مهدهاي كودك بر 2547 ، تعداد كودكان ثبت نامي بر177979، تعداد كلاسها
بر5951، تعداد كاركنان بر1983و تعداد كودكان رده هاي سني1 تا 6 سال بر12ميليون نفر بالغ گرديد . ضــمنا تعداد مهدهاي كودك خصوصي شهرستان تهران طي سال1370 بر200 مركز، طي سال1371بر174مركز و طي سال1372بر170 مركز بالغ گرديد.
آمارفوق نشانگر افزايش دائمي تعدادكودكاني ثبت نامي مراكز آموزش پيش دبستاني و مهدهاي كودك و كاهش تعداد مهدهاي كودك و كادر ويژه آن مي باشد . آمار سال 68 ـ67 مبين اين واقعيت است كه تنها 5 ر1درصد كودكان رده هاي سني 1 تا 6 سال و 5 ر2درصد كودكان رده هاي سني 3 تا 6 سال ا ز امكانات آموزشي وتفريحي مهدهاي كودك استفاده نموده اند. درضمن تعداد كودكان هركلاس بر 30 نفر و نسبت كودكان به كادر آموزشي به نسبت 25 به1 بوده است.به
عبارت ديگر به ازاي هر 1 پرسنل، 25 كودك وجود داشته است . چنانكه قبلا نيز بدان اشاره گرديد رده هاي سني 1 تا 6 سال در رشد و پرورش شخصيت كودكان ،از نقش اساسي برخوردار بوده و از اين روي آموزش پيش دبستاني به عنوان بخشي از نظام آموزش عمومي محسوب شده و دولتها به برنامه ريزي و سرمايه گذاري در اين عرصه مبادرت مي نمايند .در كشور ايران آموزش پيش دبستاني در واقع به بخش خصوصي واگذار گرديده وبدين ترتيب خانواده هاي كم در آمد و متوسط قادر به بهره گيري از امكانات مهدهاي كودك نمي باشند و اين درحاليست كه كودكان خانواده هاي مواجه با مشكلات اقتصادي و فرهنگي از نياز بيشتري به توجه و آموزش برخوردار مي باشند. به اين ترتيب به دليل وجود كمبودها ، نواقصات زياد و برنامه هاي نادرست و عدم برخورداري از كادر مناسب و عدم اولويت دولت به آموزش كودكان در دوره هاي پيش دبستاني، اكثريت كودكان با مشكلات عديد ه اي در روند آموزشي و رشد شخصيتي خود مواجه مي گردند.
سرمايه گذاري درامور كودكان پيش دبستاني آثار پيش گيرانه بر آسيب هاي دوران نوجواني و جواني وبزرگسالي دارد . بسياري از انحرافات اخلاقي ريشه دركمبودهاي روحي و رواني دوران كودكي دارند. ارتباط اوليه كودك با الگوهاي شخصيتي، آينده او را رقم ميزنند .برخلاف تصورات عمومي مبني بر عدم سود آوري سرمايه گذاري در مهدهاي كودك چنين سرمايه گذاري هايي به معناي تربيت نيروي خلاق ، هدفمند و آگاه آتيه هر ملت و عوامل بازدارنده بسياري از آسيب هاي اجتماعي مطرح مي باشند . در مقطع آموزش پيش دبستاني ،والدين و مربيان كودك به شناسايي توانايي هاي بالقوه كودكان و رشد وتوسعه چنين توانايي هايي مبادرت نموده، شعور و رفتارهاي هاي رواني كودك شكل گرفته و هـدايت صحيـح تجربيات كودك بــه خصوصيات رواني مي انجامد كه شخصيت او را پرورش ميدهند. درجريان حضور درمراكز آموزش پيش دبستاني است كه كودك شناخت نزديك به واقعيتي از خود بدست آورده و خواسته هاي او به عنوان تبلوري از رشد عاطفي ،عقلي و اجتماعي او شكل مي گيرد.
اهميت و ضرورت آموزش و پرورش پيش از دبستان
1) براي رشد كلي و همه جانبه كودك اهميت بسزايي دارد.
2) فرصتهايي ايجاد مي كند تا كودك با بزرگتر، گروه هاي ديگر و همرديفان خود مواجه شود و به تعامل معني دار و غني با آنها بپردازد.
3) فرصتهايي فراهم مي آورد تا كودك با آزمايشهاي اشيا و مكان هاي متنوع روبرو شده و كسب تجربه كند.
4) محيطي است كه امنيت عاطفي و حمايتي كودك را تأمين مي كند.
5) پرورش كامل استعدادهاي كودك، بويژه در اين سالها، نياز به محيطي محرك و برانگيزنده دارد.
6- شش سال اوليه زندگي كودك، سالهايي حساس هستند زيرا ميزان رشد در اين سالها نسبت به مراحل ديگر رشد، سرعت بسيار بيشتري دارد.
اهداف آموزش و پرورش پيش از دبستان
1- پرورش سلامت جسم، هماهنگي ماهيچه اي مناسب و مهارتهاي حركتي اساسي در كودك .
2- پرورش عادات بهداشتي سالم و تشكيل مهارتهاي پايه لازم به منظور سازگاري شخصي كودك، مانند لباس پوشيدن و در آوردن، خوردن، شستن، نظافت و ... .
3- پرورش آداب و نگرش هاي اجتماعي مطلوب، به منظور تشويق در مشاركت گروهي سالم و حساس كردن كودك به حقوق و امتيازات ديگران.
4- پرورش پختگي عاطفي از طريق راهنمايي كودك به بيان ابراز خود، شناخت پذيرش
و كنترل احساسات و عواطف شخصي.
5- تقويت درك زيباييها در كودك
6- برانگيختن كنجكاوي ذهني كودك و كمك كردن به او در درك دنيائي كه در آن زندگي مي كند و شكوفا كردن علايق تازه در او از طريق فراهم آوردن فرصت هايي براي پژوهش، جستجو و كسب تجربه.
7- تشويق كودك به استقلاال و خلاقيت از طريق فراهم كردن فرصتهاي كافي براي ابزار خود.
8- پرورش توانايي كودك براي بيان احساسات و افكار به زباني روان، واضح و صحيح.
