بخشی از مقاله
اســـــتـان ســمنـــان
استان سمنان با مساحتي برابر 96815 كيلو متر مربع 9/5 درصد مساحت كل كشور را به خود اختصاص داده و از اين جهت ششمين استان كشور مي باشد اين استان از جانب شمال به استانهاي خراسان شمالي ‘ گلستان و مازندران از جنوب به استانهاي يزد و اصفهان از مشرق به استان خراسان رضوي و از غرب به استانهاي تهران و قم محدود است و مركز آن شهر سمنان مي باشد داراي 4 شهرسـتان (سـمنان ‘ شـاهرود ‘ دامـغان و گـرمسار) داراي10 بخش 16 شهر و 28 دهستان مي باشد .
جمعيت استان 566000 نفر
مساحت استان 96000 كيلو متر مربع
وضعيت آب و هوائي استان سمنان :
استان سمنان به طور كلي تحت تاثير جريانهاي هواي گرم و خشك دشت كوير قرار دارد ولي عواملي چون دوري از دريا امتداد كوهها ‘ ارتفاع مكان وزش بادها در آب و هواي اين استان مؤثرند در اين استان سه نوع آب و هوا را مي توان يافت.
1- قسمت شمالي شامل : شاهرود ‘ دامغان ‘ مهديشهر ‘ شهميرزاد : داراي آب و هواي نسبتاً سرد و خشك در زمستان و معتدل در تابستان .
2- قسمت جنوبي شامل : گرمسار و جنوب شهرستان سمنان آب و هواي بياباني و نسبتاً گرم و خشك در تابستان و سرد و خشك در زمستان .
3- قسمت مناطق دشت ميامي و حسين آباد كالپوش ( شمال و شمال شرقي استان ) داراي اب و هواي نسبتاً سرد و مرطوب در زمستان و معتدل و مرطوب در تابستان .
نقاط ديدني استان سمنان :
وجود مساجد ‘ دژها ‘ عمارتها ‘ مدرسه ها ‘ بازارها ‘ حمام ها ‘ قلعه ها ‘ ارگها و آرامگاه شاعران و عرفا باعث شده است تا تعداد بيشماري از جمعيت كه از ديگر نقاط عازم بارگاه ملكوتي امام رضا (ع) هستند بندهاي فراقت را از وجودشان
باز كنند و با تبسم پاك حقيقت چشم ها را با اين مكانهاي مقدس و تفريحي شستشو دهند و خاطره خوش اين منطقه با صداي دلنواز و شورانگيز زنگ كاروانيان تاريخ درهم آميزند وجود اين مناطق خوش آب و هواي استان كه مي تواند غبار خستگي را از رخساره عاشقان به زيارت بازگيرد .
1- غار دربند . 2- عمارت چشمه علي دامغان . 3- آبگرم سمنان. 4- تنگه ها و رودهاي شمال و شمال غربي ‘ مهديشهر و شهميرزاد. 5- شكارگاه ملاده شهميرزاد سمنان. 6- منطقه حفاظت شده پرور مهديشهر. 7- منطقه حفاظت شده خنار و تپال. 9 - جنگل ابر شاهرود. 9- منطقه حفاظت شده خارتوران. 10- منطقه حفاظت شده خوش ييلاق. 11- بازار و موزه (حضرت ع ) و مسجد المهدي مهديشهر. 12- آرامگاه بايزيد بسطامي. 13- ابن يمين فرومديِ درشاهرود. 14- فروغي بسطامي در شاهرود. 15- آرامگاه حاج ملاعلي سمناني. 16- برج پير علمدار دامغان. 17- عمارت دختر ناصرالدين شاه. 18- تاريخانه دامغان. 19- گنبد چهل دختران. 20- مسجد جامع گرمسار. 21- بازار آرادان. 22- كاروانسراي مياندشت.
23- امامزاده علي بن اشرف. 24- امامزاده علويان در سمنان. 25- آستان مباركه حضرت يحيي بن موسي بن جعفر. 26- منطقه خوش آب و هوا و تاريخي بسطام .
شهر سمنان مرکز استان سمنان و نیز مرکز شهرستان سمنان است. این شهر در جنوب رشته کوه البرز و شمال دشت کویر در راه تهران به خراسان قرار گرفته است. آب و هوای آن خشک و معتدل میباشد.
موقعیت جغرافیایی
این شهر در حد فاصل دو شهر دامغان و گرمسار در طول جغرافیایی ۵۳ درجه و ۲۳ دقیقه و عرض جغرافیایی ۳۵ درجه و ۳۴ دقیقه واقع شده و ارتفاع متوسط آن از سطح دریا ۱۱۳۰ متر است. همچنین فاصله آن تا تهران ۲۱۶ کیلومتر است و به راه آهن سراسری تهران_مشهد، متصل میباشد.
آب و هوا
آب و هوای این شهر در تابستان گرم و در زمستان نسبتاً سرد میباشد. بارندگیهای این شهر در فصول سرد سال صورت میگیرد و میزان متوسط بارندگی سالانه آن ۱۴۰ میلیمتر میباشد. متوسط درجه حرارت سالانه ۷/۱۷ درجه سانتیگراد است و این در حالی است که حداکثر مطلق حرارت ۵/۴۴ درجه سانتیگراد و حداقل مطلق ۴/۶- درجه سانتیگراد گزارش شده است. همچنین متوسط تعداد روزهای یخبندان در طول سال در حدود ۴۸ روز میباشد.
موقعیت جغرافیایی – سمنان
استان سمنان با ۹۵۸۱۵ كیلومتر مربع وسعت در شرق استان تهران قرار دارد. سمنان، شاهرود، دامغان و گرمسار چهار شهرستان معروف این استان میباشند. استان سمنان در سال ۱۳۷۰ حدود ۴۵۷ هزار نفر جمعیت داشته است كه ۱/۶۱ درصد آن شهرنشین و ۴/۳۸ درصد آن روستانشین بوده است. شهر سمنانمركز استان سمنان وشهر شاهرود از نظر جمعیت بزرگترین شهر استان است. نسبتجنسی جمعیت استان ۱۰۵ میباشد. استان سمنان در دامنههای جنوبی سلسله جبالالبرز واقع شده كه ارتفاع آن از شمال به جنوب كاهش مییابد و بهدشت كویر منتهی میشود. این استان به دو بخش كوهستانی و دشتهای پایكوهی تقسیممیشود. نواحی كوهستانی آن توانهای معدنی و گردشگاهی مناسبی دارد ودشتهای پایكوهی آن نیز شهرهای بسیار قدیمی ایران را در میان خود جای دادهاست.
این استان اماكن و بناهای مذهبی و زیارتی متعددی را در خود جای داده که مسجدسلطانی، مسجد جامع، مسجد تاریخانه دامغان، مسجد جامع بسطام و... از آن جمله هستند.
جاده ابریشم از وسط استان سمنان عبور میكرده است و آثار متعدد تاریخی از جمله كاخها، عمارات، قلعهها،كاروانسراها، آب انبارها، برجها و باروها و... به جا ماندهاند.
این استان از نظر جاذبههای طبیعی یكی از مناطق جالب توجه ایران است. حواشی رودخانهها،چشمههای آب معدنی و طبیعی، تفرجگاهها، جنگلها و فضاهای سبز، مناطق حفاظت شده، قلهها وارتفاعات، غارها و جاذبههای ویژه كویری از جمله این عناصر زیبای طبیعی هستند.
استان سمنان از لحاظ آداب و رسوم و كنشهای فرهنگی مردم، كانون گوناگونی هاست. انجام مراسم مربوط به اعیاد ملی و مذهبی، ازدواج وهمسر گزینی، سوگها و عزاهای خصوصی و مذهبی و سایر كنشهای فرهنگی مردم علیرغم تفاوتهای محسوسی كه با سایر نقاط با هم دارند، بسیار دیدنی و جالب توجه است. این استان مهد شعرا و دانشمندان زیادی است.
شهرستانهای مربوطه سمنان
سمنان در فاصله ۲۲۱ كیلومتری تهران بر سر راه خراسان واقع شده است. این شهر محل رفت و آمد اقوام مختلف بود و در كتب تاریخی نیز به كرات از آن نام برده شده است. در آغاز قرن چهارم هجری سمنان جزو قلمرو آل زیار بود. بعد از انقراضاین سلسله به تصرف آل بویه درآمد. در آن دوره شهرهای قومس جزو منطقهدیلم به شمار میآمد. در سال ۴۲۷ ه.ق تركان غز خرابیهای زیادی به شهر وارد ساختند. سمنان در سال ۶۱۸ ه.ق در اثر حمله مغولان ویران گردید ولی در دورههای بعد، از جمله در دوره صفوی و قاجار آبادانیهایی در آن صورت گرفت و آثار متعددی از آن دورهها به جا مانده است. سمنان امروزی آباد و زیباست.
شاهرود
شاهرود تا تهران ۴۰۰ كیلومتر فاصله دارد. در قسمت شمالی آن سلسله جبال البرز و در قسمت جنوبی آن كویر نمك قرار گرفته است. رود تاش از این شهر میگذرد و به كویر منتهی میشود. آب و هوای آن در نواحیكوهستانی سرد و در سایر مناطق نسبتاً معتدل است.
دامغان
دامغان در فاصله ۳۳۵ كیلومتری تهران واقع شده است. نواحی شمالی آن را كوهستانهای البرز مركزی و بقیه قلمرو آن را بیابان و كویر در برگرفته است. دامغان در معرض بادهای شدید غبار آلود شمالی است. آب و هوای آن در نواحی كوهستانی معتدل و در نواحی كویری گرم است دامغان از شهرهای قدیمی ایران است.
گرمسار
گرمسار تا تهران ۱۰۷ كیلومتر فاصله دارد و در دشت واقع شده است. روستاهای این شهرستان از ریزابههای حبله رود مشروب میشوند. این شهر كه قدمت دیرینه دارد زادگاه دکتر محمود احمدی نژاد نهمین رئیس جمهوری اسلامی ایران میباشد.
جنگلها و كویرها
فضاهای جنگلی استان عبارتند از: جنگلهای طبیعی مشتمل بر نواحی جنگلی حاشیه شمالی استان كهادامه جنگلهای كوهستانی البرز است، جنگلهای ارس دامنههای جنوبی رشته كوههای البرز كه درختان متراكمو بلند دارد، جنگلهای كویری كه در مناطق چاه جام و خوار توران از گونههای تاغ و گز بوجود آمدهاند.جنگلهای دست كاشت كه شامل پاركهای جنگلی و فضاهای سبز احداثی هستند كه در اطراف شهرها و مراكز جمعیتی استان ایجاد شدهاند. مسیر راههای ورودی و خروجی استان نیز بطول ۱۶۰ كیلومتر تاغكاری شدهاست. مهمترین پاركهای استان سمنان عبارتند از: پارك جنگلی سوكان، پارك جنگلی كومش و پارك جنگلی محلات در سمنان، پارك جنگلی گرمسار، پارك جنگلی دامغان و پارك جنگلی شاهرود.
بخش قابل توجهی از محدوده استانسمنان در منطقه كویری قرار گرفته است. كویر كهك در جنوب گرمسار وكویر حاجعلی قلی در جنوب دامغان از جمله نواحی كویری با ارزشهای دیداری وجهانگردی استان سمنان هستند.
آب و هوای استان
آب وهوای استان سمنان در نواحی كوهستانی سرد، در دامنه كوهها معتدل و در حواشی كویر گرم است. آب و هوای شهر دامغان به علت وزش بادهای شدید شمالی و بارندگیهای ناشی از بادهای نواحی گرگان و مازندرانزمستانهای سرد و تابستانهای معتدل دارد. شهر سمنان تابستانهای گرم و زمستانهای معتدل دارد. آب و هوای شاهرود در قسمتهای شمالی سرد و در قسمتهای مركز معتدل و در قسمتهای جنوبی گرم است. شهر گرمسار تابستانهای بسیار گرم و زمستانهای نسبتاً سرد و بارانی دارد. گرمسار در ناحیه صحرایی و خشك قرار دارد.
عوامل شکل دهنده اقليم استان سمنان :
عواملي همچون دوري و نزديكي از دريا ، جهت و امتداد کوهها ، توده هاي هوا و سيستم هاي هواشناسي ، ارتفاع ، عرض جغرافيائي و پوشش گياهي و غيره بر شکل گيري اقليم يك منطقه مؤثر مي باشند. عوامل تاثيرگذار بر اقليم نواحي مختلف استان سمنان نيز مانند هر منطقه اي به دو دسته اصلي و فرعي تقسيم مي شوند :
عوامل اصلي : ارتفاع ، عرض جغرافيايي ، منابع رطوبتي ، توده هاي هوا و سيستم هاي هواشناسي
عوامل فرعي : پوشش گياهي ، فعاليت هاي كشاورزي ، صنعتي و معدني
تركيب اين عوامل همراه با توده هاي موثر بركشور سبب شده اند كه در اين استان عموماً سه نوع شرايط آب و هوائي قابل تشخيص باشد .
بخش هاي شمالي استان شامل بسطام ، نردين، ديباج ، مهدي شهر و شهميرزاد ، در زمستانها ، داراي آب و هواي نسبتاً سرد و نيمه مرطوب و در تابستانها ، داراي اقليم معتدل هستند .
بخش هاي جنوبي استان شامل گرمسار و نواحي جنوب سمنان ، دامغان و شاهرود ، در زمستانها داراي آب وهواي سرد وخشک و درتابستانها نسبتاً گرم وخشک کويري مي باشند.
بخش هاي شمال شرقي استان شامل دشت ميامي و حسين آباد کالپوش ، در زمستانها داراي آب و هواي نسبتاً سرد و مرطوب و در تابستانها معتدل و مرطوب هستند .
در تحليلي کلي مي توان بيان نمود كه اين استان بيشتر تحت تأثير جريان هاي جوي گرم و خشک دشت کوير قرار دارد .
شاهرود - خبرنگار آفرينش
شهرستان شاهرود در فاصله 390 کيلومتري شرق پايتخت با 514000 کيلومترمربع وسعت و 1365 متر ارتفاع از سطح دريا در مختصات جغرافيايي 54 و 35 تا 57 و 5 طول شرقي و 34 و 35 تا 35 عرض شمالي قرار دارد. اين شهرستان با 325000 نفر جمعيت، 4 بخش، 12 دهستان و 293 پارچه آبادي بزرگ ترين شهرستان ايران اسلامي از نظر وسعت است.
پارک هاي ملي، پناهگاه هاي حيات وحش، مناطق حفاظت شده و آثار طبيعي، ملي يا به عبارت ديگر مناطق چهارگانه طبيعي، مهم ترين نقاط اکوتوريسمي به شمار مي رود و اگر منطقه شکار ممنوع را نيز جزو قلمرو تفکيکي محيط زيست بدانيم، تقسيم بندي به پنج قسمت افزايش خواهد يافت که کل اين مناطق در اين شهرستان وجود داشته و مناطق حفاظت شده در برگزاري تورهاي طبيعت گردي به عنوان مبنا قرار مي گيرد و از اين لحاظ (وجود مناطق حفاظت شده) استان سمنان و شاهرود را، از ديگر شهرهاي کشور متمايز نموده زيرا يک چهارم مناطق حفاظت شده کشور در اين استان وجود دارد.
اگر بخواهيم در شهرستان شاهرود گشتي بزنيم و از طبيعت آن بهره بگيريم بهتر است بدانيم که شاهرود را سرزمين پنج اقليم يا قاره کوچک نام نهاده اند و به عنوان عروس کوير معرفي شده و اين تفاوت در اقليم مديون اختلاف هاي شکفت انگيز صد درجه سانتيگراد در بلندترين منطقه کوهستاني شهرستان به عنوان قله شاهوار که حدود 4000 متر ارتفاع داشته و دماي آن 50 درجه زير صفر در زمستان و گرماي کشنده 50 درجه سانتيگراد در پست ترين منطقه شهرستان با نام اسب کشان با ارتفاع 850 متر است. لذا خالي از لطف نيست که ابتدا مختصري در خصوص پوشش گياهي و جانوري اين شهرستان
مطالبي را به اختصار بيان نموده و سپس مناطق جذاب آن را توصيف کنيم.
از ويژگي هاي اين شهرستان مي توان وجود دشت، کوير، ريگزار مناطق استپي، تپه ماهوري، کوهستاني، جنگل و رودخانه را نام برد. اين شهرستان با تنوع اقليمي، تنوع پوشش گياهي و جانوري فراواني را نيز دارد. گياهاني چون تاق، اشنيون، درختچه هاي بادام وحشي کتيرا و گون، درختان کوهستان هاي آهکي که مهم ترين آنان اورس يا سرو وحشي است و درختان جنگل هاي هيرکاني مانند بلوط، راش، افرا، مازو و بلند مازو را نام برد که در ميان اين رستني هاي گوناگون
جانوران مختلفي زندگي مي کنند. مانند گورخر آسيايي که حيواناتي کاملا کويري و مختص اين منطقه است. يوزپلنگ آسيايي که حيواني کاملا دشتزي است. قوچ و ميش که حيواناتي کاملا خاص تپه ماهورها و کوهستان ها هستند و کل و بز که کاملا کوهستاني و صخره اي هستند و حيوانات کاملا جنگلي مانند گوزن، مرال، يا شوکا که کوچک ترين گوزن ايران است.