مقاله بررسی میزان کارایی و رتبه بندی ادارات تامین اجتماعی استان سمنان با استفاده از تکنیک تحلیل پوششی داده ها و مدل اندرسون پترسون

بخشی از مقاله

*** این فایل شامل تعدادی فرمول می باشد و در سایت قابل نمایش نیست ***

بررسی میزان کارایی و رتبه بندي ادارات تامین اجتماعی استان سمنان با استفاده از تکنیک تحلیل پوششی داده ها و مدل اندرسون پترسون
چکیده
در حال حاضر مباحث ارزیابی عملکرد متناسب با چشم انداز، مأموریت و اهداف کلان سازمان، یکی از مهمترین مباحث مدیریت کلان سازمان است. در این میان سازمان هایی موفق هستند که عملکردکارایی داشته باشند. تحلیل پوششی داده ها یکی از ابزارهاي مفید در زمینه اندازه گیري کارایی است. هدف از انجام این پژوهش، محاسبه و تحلیل کارایی شعب سازمان تامین اجتماعی ا ستان سمنان در سال1392 می با شد. بدین منظور ورودي ها و خروجی هایی بر ا ساس اهداف و اولویت هاي سازمان تعیین گردیده و میزان کارایی هر یک از شعب بر اساس یکی از مدل هاي پایه اي تحلیل پوششی داده ها، مدل BCC با ماهیت خروجی محا سبه شده ا ست. با توجه به نتایج بد ست آمده شعب کارا و ناکارا ت شخیص داده شده واز مدل فاز III براي الگویابی واحدهاي ناکارا استفاده شده است. و با بکار گیري مدل اندرسون- پترسون، واحدهاي کارا رتبه بندي شده اند.نتایج نشان می دهد، از 9 شعبه در سطح ا ستان، 3 شعبه کارا می با شند و شعبی که کارایی آنها کمتر از واحد بوده، با توجه به شعب مرجع خود می توانند با ورودي هاي کمتر،همان خروجی را تولید نمایند. لذا توصیه هاي لازم جهت رسیدن به مرز کارایی به آنها داده شده است.
واژگان کلیدي: واحدهاي کارا، واحدهاي ناکارا ، تحلیل پوششی داد ه ها ، مدل BCC

.1 بیان مسئله
سازمان به عنوان مجموعه هماهنگ و هدف دار از اجزا که براي دستیابی به هدف یا اهداف با هم پیوند خورده و تشکیل یک سازمان را دادهاند یکی از مهمترین نیازهایی ا ست که امروزه به ضرورت وجود آن تاکید شده ا ست. همچنین به دلیل نقش موثر سازمان ها و لذا ضرورت توجه به عملکرد و اثرات عملکرد آنها ارزیابی عملکرد یک سازمان در حوزه فعالیت آن امري حیاتی است(مهدي زاده، .(1390 سنجش میزان دستیابی به اهداف و نحوه استفاده از منابع و امکانات نقش بسیار مهمی را در این راستا ایفا می کند. در واقع ارزیابی عملکرد به عنوان ه سته ا صلی فعالیتها و اقدامات مدیریت مطرح می با شد. سی ستم عملکرد، یک نوع
سیستم اطلاعاتی است که قلب فرآیند مدیریت عملکرد می باشد و اهمیت حیاتی براي اثر بخشی و کارایی کارکرد سیستم مدیریت عملکرد دارد(ری سند،.(2006 مدیران همواره بدنبال ارزیابی عملکرد سازمان خود برا ساس اندازه هاي مختلف بوده اند.بطور سنتی فقط ابعاد مالی سازمانها براي ارزیابی و اندازه گیري بکار میرفته است اما بدلیل محدودیتهایی که این بعد دارد نظیر تمرکز بر نتایج کوتاه مدت ،عدم توجه به بهبود مستمر نیاز به تعیین اندازه هاي غیر مالی تشخیص داده شده است (وانگ، .(2014یکی از روشهاي جدید ارزیابی کارایی سازمانها ،روش تحلیل پوششی داده هاست که یک روش نوین براي رتبه بندي و سنجش عملکرد سازمانها می باشد در این روش می توان با استفاده از چندین متغییر ورودي و خروجی ،میزان کارایی سازمانها را که اطلاعات آنها در دست است محاسبه و سازمانهاي کارا را از سازمانهاي ناکارا جدا کرد و همچنین میتوان علت ناکارآمدي سازمانها را با تحلیل حساسیت تعیین کرد. تحلیل پوششی داده ها یک رویکرد غیر پارامتریک و مبتنی بر برنامه ریزي ریاضی می باشد که ارزیابی کارایی واحد هاي ت صمیم گیري م شابه را که داراي داده ها و ستاده هاي چند گانه ه ستند را امکان پذیر می سازد. و نیز میزان اهداف مطلوب قابل دسترسی در هر شاخص براي واحدهاي ناکارا محاسبه می شود (پنگ و هی، .(2013
با توجه به موارد مطروحه بالا هدف از این تحقیق پاسخ به این سئوال است که میزان کارایی ادارات تامین اجتماعی استان سمنان با توجه به تکنیک تحلیل پوششی داده ها به چه میزان است .
.2 اهمیت و ضرورت تحقیق
امروزه محاسبه کارایی در سازمانها و صنایع گوناگون یکی از اقدامات ضروري به منظور مقایسه میزان رقابت پذیري در صحنه هاي داخلی و خارجی یک کشور است محاسبه کارایی نه تنها توانایی مدیریت ، بلکه مشکلات موجود که موجب عدم کارایی و نقصان شده را نیز در واحدهاي اقتصادي نشان می دهد .و این اندازه گیري کارایی در طی زمان کمک زیادي به ارزیابی مواردي همچون کیفیت بکارگیري منابع، برطرف کردن ضعفها و نارساییها و انحراف از برنامه تدوین شده و... را بهمراه دارد (فنگ، .(2012 در همین راستا بهبود مستمر عملکرد سازمانها نیروي عظیم هم افزایی ایجاد می کند که این نیروها می تواند پشتیبان برنامه رشد و تو سعه و ایجاد فر صتهاي تعالی سازمانی شود دولتها ، سازمانها و مو س سات تلاش جلو برنده اي را در این مورد اعمال می کنند بدون بررسی و کسب آگاهی از میزان پیشرفت و دستیابی به اهداف و بدون شناسایی چالشهاي پیش رو سازمان و کسب بازخور و اطلاع از میزان اجراي سیاستهاي تدوین شده و شناسایی مواردي که به بهبود جدي نیاز دارند بهبود مستمر عملکرد میسر نخواهد شد . تمامی موارد مذکور بدون اندازه گیري و ارزیابی امکان پذیر نیست. نقش سازمان تامین اجتماعی در رفاه و آسایش مردم نق شی پراهمیت و اثرگذار ا ست و امروز بخش زیادي از جمعیت ک شور از خدمات درمانی و بیمه اي این سازمان برخوردار ه ستند (سسوبلی،.(2012
با توجه به اهمیت سازمان اجتماعی در کشور ، می توان با سنجش کارایی و ارزیابی عملکرد ادارات تامین اجتماعی و ارائه راهکارها
¡ زمینه رشد و ارتقا سازمانی را فراهم کرد.
3. مروري بر ادبیات تحقیق
.1,3تعریف ارزیابی عملکرد
به فرایند سنجش جامع عملکرد و در قالب عباراتی نظیر: کارایی، اثربخشی، معناداري، توانمندسازي قابلیت پاسخگویی در چارچوب اصول و مفاهیم براي تحقق اهداف و وظایف سازمانی، ساختاري، برنامهاي و توسعه بلندمدت سازمان ارزیابی عملکرد سازمان اطلاق میشود(قلی زاده،.(1393
.2,3 مراحل ارزیابی عملکرد
در برنامهریزي جهت بررسی امکانپذیري و نیز بررسی اثربخشی و کارآمدي برنامهریزي صورت گرفته در سه مرحله برنامهها مورد ارزیابی قرار میگیرند این مراحل را میتوان به شرح ذیل بیان کرد.
- مرحله اول: ارزیابی پیش از اجرا (امکانسنجی برنامهها).
- مرحله دوم: نظارت و ارزیابی حین اجرا/
- مرحله سوم: ارزیابی پس از اجرا (ارزشیابی).
امکان سنجی پیش از اجرا وجود یا فقدان ظرفیتهاي فنی، نهادي، قانونی و مالی را براي اجراي سیا ستهاي ارزیابی کرده و درجه واقعبینی اهداف و سیاستها را افزایش میدهد (این نوع ارزیابی خود میتواند از نتایج ارزیابی برنامههاي گذشته براي انجام صحیح ارزیابی قبل از اجرا استفاده کند). نظارت حین اجرا خطاهاي هدفگذاري، برآورد منابع، اثربخشی و یا خطاهاي اجرایی یا انحرافات ناشی از تغییر شرایط پیرامونی را شناسایی کرده زمینهساز اقدام به موقع برنامهریزان براي اصلاح برنامهها خواهد شد و ارزیابیهاي پس از اجرا با ارزشیابی معناداري، کارآمدي و اهمیت برنامهها و سیاستهاي در حرکت به سمت توسعه تصویري واقعی از وضعیت موجود اقتصادي و اجتماعی در آستانه برنامههاي بعدي ارائه خواهد داد.(دادگر، (1390 در این مطالعه همانطور که در فصل قبلی به آن اشاره شد تمرکز بر ارزیابی عملکرد پس از برنامه یا ارزیابی پس از یک دوره
مشخص (مانند ارزیابی شش ماهه، سالانه و ...) خواهد بود. این نوع ارزیابی خود دربرگیرنده ارزیابی حینها اجرا و نیز ارزیابی پس از اجرا خواهد بود.
.3,3 ابعاد ارزیابی عملکرد
باید از ارزیابی کوچکترین اجزا تاثیرگذار در عملکرد یک نهاد شروع کرده و با طی کردن سلسله مراتب سازمانی و استفاده از اطلاعات ارزیابی اجزا به ارزیابی عملکرد نهاد پرداخت. براي انجام ارزیابی یک نهاد انجام ارزیابی در چهار سطح ضروري است.
آنچه در ادبیات مدیریت پیرامون ارزیابی سطوح مختلف سازمانی وجود دارد بیانگر وجود چهار رده ارزیابی براي عملکرد یک سازمان میباشد.
1 ارزیابی عملکرد کارکنان: این نوع ارزیابی، ارزیابی کوچکترین واحد یک سازمان میباشد، ادبیات موجود و حوزه مدیریت در این حوزه بسیار فراوان میباشد در مدل هاي بسیاري براي ارزیابی عملکرد کارکنان ارائه شده است و هر کدام از الگوهاي ارائه شده در
این حوزه با تکیه بر شاخصهایی که براي ارزیابی معرفی کرده اند به ارائه شیوه اي براي سنجش عملکرد کارکنان اقدام میپردازند. در این حوزه میتوان رویکردهاي فراوانی را عنوان نمود.
2 ارزیابی عملکرد بخشی از یک سازمان: این ارزیابی که به عنوان زیر مجموعهاي ار ارزیابی سازمانی میباشد، براي ارزیابی عملکرد یک سازمان ضروري است. از آنجا که یک سازمان متشکل از زیر مجموعهها (بخش هایی) مختلف می باشد که مجموع این بخش ها سازمان را تشکیل می دهند، لذا براي ارزیابی عملکرد سازمان ارزیابی عملکرد این زیرمجموعهها بر مبناي شاخصها و معیارهاي ارزیابی آنها، ضروري ا ست. در این نوع ارزیابی، ابتدا اهداف و ماموریتهاي یک بخش در را ستاي اهداف و ماموریتهاي د ستگاه مشخص شده و سپس شاخصهاي ارزیابی آنها تعریف شده و به محاسبه شاخصها و سپس ارزیابی نتایج شاخصها اقدام میشود (قلی زاده،.(1393

3 ارزیابی عملکرد مدیر: از آنجا که در هر سازمان، نقش مدیر آن سازمان به عنوان یکی از عوامل مهم راهبري و هدایت سازمان، غیر قابل اغماض میباشد، لذا ارزیابی عملکرد مدیر براي آگاهی از میزان موفقیت در انجام نقش راهبري خود براي دستیابی به نتایج صحیح ارزیابی عملکرد سازمان ضروري است. در ادبیات مدیریت نیز، نظریات مختلفی براي ارزیابی عملکرد مدیر یک سازمان معرفی شده است. که هر کدام از این نظریات نیز با معرفی کردن نوع نگاه به مدیریت یک سازمان و نیز شاخصها و معیارهایی براي ارزیابی به ارائه شیوه اي براي ارزیابی مدیري می پردازد. به عنوان مثال میتوان به نظریاتی همچون الف) مدلهاي رفتاري رهبري ب) نظریههاي اقت ضایی رهبري ج) نظریههاي بهرهوري و . . . ا شاره نمود که هر کدام در یک رویکرد خاص به معرفی شاخصهاي ارزیابی مدیر اقدام نمودهاند.( جعفر نژاد، (1386 4 ارزیابی عملکرد سازمان: سازمان به عنوان مجموعه هماهنگ و هدف دار از اجزا که براي دستیابی به هدف یا اهداف با هم پیوند
خورده و ت شکیل یک سازمان را دادهاند یکی از مهمترین نیازهایی ا ست که امروزه به ضرورت وجود آن تاکید شده ا ست (مهدي زاده، .(1390 همچنین به دلیل نقش موثر سازمان ها و لذا ضرورت توجه به عملکرد و اثرات عملکرد آنها ارزیابی عملکرد یک سازمان در حوزه فعالیت آن امري حیاتی است. از آنجا که یک سازمان متشکل از اجزا و بخشهاي مختلف میباشد، لذا براي اطمینان از میزان موفقیت سازمان میباید به ارزیابی میزان تناسب، تطابق و کارایی عملکرد این اجزا بر مبناي شاخص هاي معیارهاي صحیح عملکرد، در جهت اهداف سازمانی اقدام نمود، بر همین اساس براي ارزیابی یک سازمان، استفاده از نتایج ارزیابی کارکنان و بخش هاي مختلف یک سازمان ضروري است.

.4,3 انواع رویکرد هاي ارزیابی
ارزیابی میتواند بر اساس نحوه نگاه به این مقوله، به دو نوع کلی طبقه بندي گردد که عبارتنداز: ارزیابی آینده نگر و ارزیابی گذشته نگر ارزیابی آینده نگر، همانطور که از نامش پیداست نوعی ارزیابی است که:
قبل از تهیه برنامه انجام میشود.
براي تعیین منطقی بودن یا حقانیت ایجاد برنامه صورت میگیرد.
بنابراین یک ارزیابی آینده نگر، مشخص میکند که آیا مسئله یا نیازي وجود دارد که حقانیت برنامه ریزي براي حل آن مسئله یا تامین آن نیاز را توجیه نماید و به این سوال نیز پاسخ دهد که در صورت عدم اجراي برنامه مورد بحث، جامعه با چه پیامدهاي منفی مواجه میگردد.( نیک نفس و زاهدي، (1386 در پاسخ به این سوالات است که دولت در مورد پایهریزي یک برنامه تصمیم میگیرد.
ارزیابی گذشته نگر همانطور که از نامش پیداست بر خلاف ارزیابی آینده نگر پس از اجرا یا تکمیل برنامه انجام میگیرد، ارزیابی گذشته نگر به دو دسته طبقه بندي میگردد:
ارزیابی تکوینی
ارزیابی تجمیعی
ارزیابی تکوینی در مراحل اولیه اجراي یک برنامه انجام میشود و فرآیندها و مدیریت برنامه را از ابعاد زیر مورد بررسی قرار میدهد.
ارا هستند.
نیازهاي مشتریان را مرتفع میکنند، یعنی مرتبط و مناسب میباشند.
به صورت مطلوب منابع را براي دستیابی به نتایج مورد نظر به کار میگیرند. از طرفی دیگر، ارزیابی تجمیعی ارزیابی است که:
در مراحل نهایی برنامه، یعنی بعد از اتمام مدت زمان مناسب، در فاصله زمانی مراحل اولیه اجراي برنامه تا زمان ارزیابی آن انجام میگیرد. این فاصله زمانی، مدت زمان کافی جهت تحقق نتایج مورد انتظار برنامه را به وجود میآورد.
الف) ارزیابی امکانسنجی فنی، مالی، مکانی، قانونی، سیاسی و اجتماعی در این نوع ارزیابی امکانسنجی برنامهها از نظر امکان و توان فنی مورد نیاز جهت اجراي برنامهها، کفایت و امکان تأمین منابع مالی
جهت اجراي برنامهها، امکانپذیر مکانی و جغرافیایی براي اجراي برنامهها در محیط فیزیکی موجود، امکانپذیري و تطابق با قوانین و مقررات و یا در صورت عدم تطبیق قوانین تمهیدات مورد نیاز جهت اصلاح قوانین و مقررات و بالاخره امکانپذیري و پذیرش سیاسی و اجتماعی برنامهریزي صورت گرفته مورد بررسی و ارزیابی قرار میگیرد. در مورد امکانپذیري سیاسی و اجتماعی برنامهریزي صورت گرفته لازم به ذکر است که اتخاذ هر سیاست یا اجراي هر برنامهاي احتمالاً باعث ایجاد اثراتی در گروه یا گروههایی شده و لذا گروههایی از این سیاستها و برنامهها منتفع و گروههایی نیز از آن متضرر خواهند شد لذا قبل از انجام برنامهریزي میباید به این اثرات و میزان پذیرش اجتماعی و سیاسی آن و نیز اثرات آن توجه لازم و کافی شود.
ب) ارزیابی هزینه- فایده در این نوع ارزیابی هزینههاي اجراي برنامهریزي و سیاستهاي اتخاذ شده و نیز منافع احتمالی آنها مورد بررسی قرار گرفته و برنامهاي مثبت ارزیابی خواهد شد که فایده آن (اقتصادي، اجتماعی و سیاسی) براي جامعه بیش از هزینه آن بوده و انجام برنامهریزي منجر به تعالی سطح توسعه شود(قلی زاده،.(1393
ج) ارزیابی کارآیی:
ارزیابی متمرکز بر کارآیی، به دنبال پاسخ به موارد ذیل میباشد.
منابع در ارائه ستادهها و خدمات به طور بهینه مورد استفاده قرار گرفتهاند.
برنامه قادر به ارائه ستادهها و خدمات به صورت کارآتري میباشد. البته کارآیی یک مفهوم نسبی است و این مفهوم نسبی زمانی که نتوان "کارآ بودن" یک برنامه یا سیاست را نتیجه گرفت، مفهومی نا مناسب است. اندازهگیري کارآیی بر یک مبنایی مقایسهاي قابل انجام است.

آیا ترکیب برنامه مشابه یا در تضاد با وظایف برنامه دیگر است.(زاهدي، (1386
د) ارزیابی اثربخشی ارزیابی اثربخ شی بر این دلالت دارد که آیا ستادههاي تولیدي و خدماتی ارائه شده، نتایج حا صل از اهداف ت صریح شده را برآورده می سازد. ارزیابی اثربخشی باید به بررسی و توضیح یک دسته از عوامل تاثیر گذار نسبت به سایر عوامل تاثیر گذار، قبل از نتیجه گیري ازمیزان اثربخشی برنامه بپردازد.
به طور خلاصه ارزیابیهاي اثربخشی مرتبطند به اینکه:
هزینه نیل به نتایج مورد نظر چقدر است (اثربخشی هزینه) و اینکه آیا گزینههاي دیگري وجود دارند که همان نتایج را با هزینه کمتري ارائه نمایند.
تعیین میزان تحقق اهداف مورد نظر
تعیین اینکه چه میزان از نتایج طرحریزي شده میتواند مربوط به برنامه باشد.
تعیین نتایج ناخواسته که در جهت مخالف دستیابی به نتایج مورد نظر عمل کرده و باعث کاهش رفاه مشتریان هدف شدهاند.
ر) ارتباط (ارزیابی به منظور تعیین مرتبط بودن برنامه) ارزیابی مرتبط بودن برنامه به ارزیابی اثربخشی مربوط است. ارزیابی مرتبط بودن برنامه درصدد دستیابی به این است که:
آیا نیاز مبرمی به برنامه وجود دارد. بدین معنا که شرایطی که باعث ایجاد برنامه شدهاند، ممکن است زیاد دوام نیاورد و یا اینکه از اهمیت آنها کاسته شده باشد.
قبل از شروع برنامه به جهت اطمینان از اینکه حوزه و عمق اجرا با اهمیت نیاز به م شکل مورد نظر سازگار ا ست، نیازها باید شناسایی شوند.
به صورت ادواري در طول اجراي برنامه به جهت تعیین ارتباط یا مناسبت آن در خلال تغییرات خط مشیها، اهداف و شرایط پرداخته شود.

ز) اقتصاد (ارزیابی در زمینه استفاده اقتصادي از منابع) در ارتباط با ارزیابی کارآیی این نوع ارزیابی حدي را تعیین میکند که:
منابع بدون اتلاف مصرف شدهاند.
هزینههاي تولید سطح مشخصی از ستادهها و نتایج، حداقل شدهاند.

ح) کارآمدي ارزیابی کارآمدي مربوط به ارزیابی مرتبط بودن برنامه یا منا سب بودن آن ا ست. ارزیابی مرتبط بودن برنامه، ق ضاوت پیرامون تداوم برنامه است. لیکن این سوال وجود دارد که آیا اندازه برنامه متناسب با اندازه مشکلات و نیازهایی که برنامه آنها را مطرح میسازد، میباشد؟
و) عدالت ارزیابی عدالت سطحی که برنامه و خدمات آن براي تمامی مردم جامعه عادلانه و مناسب است و سطحی را که در آن سطح منافع برنامه به صورت عادلانه و مناسب در میان مردم توزیع میشود را تعیین میکند(قلی زاده،.(1393

.4 پیشینه تحقیق
.1,4 کارایی واحدهاي دانشگاهی بوسیله تحلیل پوششی داده ها: این تحقیق بصورت یک مطالعه موردي در دانشگاه بن گریون در1 سال 1994م توسط زیلا و همکاران 2انجام شده که به ارزیابی کارایی تعداد واحدهاي دانشگاهی مورد مطالعه 21 دپارتمان بوده که دو نوع داده و چهار نوع ستاده براي آنها تعریف شده است. داده ها شامل:
: x1 هزینه هاي عملیاتی x2 :حقوق و مزایاي پرداختی دانشکده
ستاده ها شامل:
: y1 کمک هزینه تحصیلی بلاعوض : y2 تعداد تألیفات
: y3 تعداد دانشجوي فارغ التحصیل : y4 ساعات اعتباري ارائه شده بوسیله هر دانشکده
ابتدا با جمع آوري اطلاعات مربوط به مقادیر داده ها و ستاده هاي هر دپارتمان از مدل CCR براي تعیین دپارتمانهاي کارا و ناکارا استفاده شده است. سپس نتایج حاصل از حل مدل CCR در حالتی که یک متغیر حذف شود و یا دو متغیر با هم ترکیب شوند با یکدیگر مقایسه شده است. سپس با تجزیه و تحلیل حساسیت نتایج در شرایط تغییر در مجموعه مرجع ( مثل حذف یک واحد کارا ) پرداخته شده ا ست. همچنین تغییرات کارایی واحدها را در حالتی که یکی از واحدها حذف یا با واحد دیگر ادغام می شود ت ست شده است در پایان مدل CCR با مدل هاي اقتصادي محض ( هزینه سرانه هر دانشجو ) مقایسه شده است .
.2,4 ری سنده (20063)براي مقای سه عملکرد فنی شرکت توزیع برق برزیل ضمن ا ستفاده از روش تحلیلی DEA، ﻣﺘﻐﯿﺮ هایی نظیر تعداد مشترکین، مقدار فروش صنعتی انرژي برق، مقدار فروش غیر صنعتی انرژي برق، تعداد کارکنان شرکت هاي توزیع برق، ظرفیت ترانسفورماتورها، طول خطوط شرکت و هزینه هاي عمومی استفاده کرده است.
.3,4 السن و دیشنگ (20064) نیز با بهره گیري از روش هاي مختلف تصمیم گیري چند شاخصه به ارزیابی و رتبه بندي تعدادي از شرکت هاي مخابراتی با در نظر گرفتن نسبت هاي مالی آنها پرداختند . پس از رتبه بندي این شرکت ها توسط روش هاي مختلف به مقای سه نتایج پرداختند و دریافتند که در میان روش هاي به کار گرفته شده ، نتایج روش تاپ سیس انطباق بی شتري با واقعیت داشته است .
در تحقیق که تو سط احمد عی سی خانی در سال 1381 در دان شگاه تربیت مدرس به عنوان پایان نامه انجام شد به طراحی مدل ریاضی ارزیابی کارایی گروه هاي آموزشی دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس با استفاده از تحلیل پوششی داده ها پرداخته شده است. در این تحقیق شاخص کارایی که بصورت نسبت ستاده به داده تعریف می شود بعنوان معیار عملکرد گروه هاي آموزشی انتخاب شده است و از مدل هاي تحلیل پوششی داده ها که یک تکنیک مبتنی بر برنامه ریزي ریاضی بمنظور ارزیابی کارایی گروه هاي آموزشی استفاده شده است. در این تحقیق 22 گروه آموزشی در دانشکده علوم انسانی انتخاب و با استفاده از رویکرد سیستمی مجموعه داده ها و ستانده هاي گروه هاي آموزشی شناسایی و انتخاب شده که عبارتند از 2 ورودي و 4 خروجی به شرح زیر می

باشند:
داده ها:
: x1 تعداد دانشجویان ورودي( ثبت نام شده ) : x2 هزینه حق التدریس
ستانده ها:
: y1 تعداد فارغ التحصیلان گروه آموزشی
: y2 تعداد تألیفات و فعالیتهاي پژوهشی اعضاي هیئت علمی : y3 تعداد قبول شدگان در آزمون دکتري
: y4 نمره ارزشیابی گروه هاي آموزشی
با جمع آوري آمار و اطلاعات مربوط به مقادیر داده ها و ستاده ها، مدلهاي متعدد تحلیل پوششی داده ها با استفاده از نرم افزار Lingo حل شده ا ست و میزان کارایی هر یک از گروه هاي آموز شی محا سبه شده ا ست، و با ا ستفاده تکنیک هاي آماري نتایج حاصل از حل مدل ها با یکدیگر مقایسه و تحلیل شده است که نتایج نشان می دهد که تفاوت معنی داري بین نتایج حاصل از حل مدل ها وجود ندارد( عیسی خانی، .( 1381
.5 روش تحقیق

تحقیق حاضر یک تحقیق از نوع کاربردي است که بصورت توصیفی بیان می گردد. جامعه آماري این پژوهش شامل ادارات تامین اجتماعی می باشد. روش گردآوري دادهها در این تحقیق کتابخانهاي بوده که محقق درآن با مطالعه منابع مکتوب در قالب صورتهاي مالی و دیگر گزارشات دادههاي لازم را به دست میآورد . اطلاعات مورد نیاز از سازمان تامین اجتماعی استان سمنان تامین می گردد.
.6 روش تجزیه و تحلیل اطلاعات
براي تجزیه و تحلیل اطلاعات ن سبت ستاده ها به نهاده هاي هر یک از واحدها با نرم افزار لینگو2 محا سبه و مقای سه شده ا ست . این نرم افزار سطح کارایی سطح کارایی هر یک از واحدها را با توجه به تابع مرزي کارایی تنظیم می نماید. در این روش به منظور الگو برداري در افزایش کارایی ، براي هریک از واحد ها، یک مجموعه مرجع براي واحد ناکارا تعیین و کارایی واحدهاي مختلف نسبت به واحدهاي کارا مقایسه می شود.
براي استفاده از مدل مقایسه ايDEA لازم است شاخصهاي مهم مشخص شوند در این تحقیق در بررسی هاي بعمل آمد شاخصهاي ورودیها و خروجیها به شرح جدول زیر بدست آمده است:
.7 مدل مورد استفاده در این پژوهش

از آنجا که هریک از سیستم هاي تولیدي در فکر زیاد نمودن سودشان هستند از مدل BCCورودي محور استفاده می نماییم.زیرا که مدل در پی حداکثر کردن خروجی هاست و مدل بصورت زیر تعریف میگردد:

که در آن:

:W آزاد در علامت درu رابطه: بالا:
: vr وزن داده شده به خروجی r ام y iوزن: داده شده به ورودي i ام