بخشی از مقاله
بلوغ
مقدمه:
نوجوانی، بلوغ و جوانی دوران حساس زندگی هر فردهستند. دوران نوجوانی زمانی است که تغییرات ظاهری و درونی با هم همراه می شوند تا کمال فرا رسد. در این دوران نه تنها رشد جسمانی آهنگی سریع دارد بلکه تکامل احساسات، روابط اجتماعی و منطقی نیز حرکتی تند و رو به جلو دارند. بلوغ دوران شناخت خود و پدیده های پیرامون خود است و شناخت یعنی تولد و زندگی دوباره. جوانی دوران تجارب سبز است. سبز سمبول طراوت، تازگی، روییدن و بهار است. سرما را از خاطره ها می زداید و خورشید را باهمه لطفش به یاد می آورد.
نوجوان بلوغ را تجربه می کند و تنها با دانش از وقایع این دوران است که او می تواند به خوبی از تغییرات روحی و جسمی خود استقبال کند و از آن یک فرصت در جهت رشد مهیا کند. جوان خود را در میان انبوهی از نیازهای جدید و احساسات نو می بیند، تغییراتی که به خودی خود ذاتی مقدس دارد و هدفش آماده سازی انسان برای برعهده گرفتن مسئولیتهای زندگی اجتماعی و خانوادگی است. این تغییرات دنیای جدیدی از تواناییها را به روی جوان می گشاید و در مقابل مسئولیتهای
گوناگون فردی، خانوادگی، اجتماعی و از همه مهمتر مسئولیت در مقابل خود و خدای خود را پدید می آورد. سلامت روح و جسم کلید برخورد صحیح با این تغییرات بالقوه مثبت است. جوان باید بداند که چه مسائلی روح و جسمش را تهدید می کند. او باید بداند که در مقابل تواناییهایی که خداوند به او اعطا نموده، چه مسئولیتهایی دارد. او باید روشهای حفظ سلامت خود را بشناسد و با آگاهی بر تهدیدات بیرونی مقابله کند و درعین حال از جوانی خود لذت برد و آنرا در خدمت ارتقاء خود و جامعه بکار گیرد.
انواع بلوغ
بلوغ جسمانی یا تغییرات فیزیکی و فیزیولوژیکی در بدن کودک. بلوغ جسمانی معمولا نخستین بلوغ است.
بلوغ روانی. تغییرات روانشناختی و شخصیتی در سنین نوجوانی و جوانی که باعث گذار از کودکی به بزرگسالی می شود.
بلوغ اجتماعی. تکمیل و مشخص شدن جایگاه اجتماعی فرد در جامعه و کارکرد وی.
بلوغ هیجانی. سنی که در آن فرد توانایی کنترل هیجانات و احساسات خود را پیدا می کند
بلوغ جنسی
بلوغ مرحله ای از رشد انسان است
که باعث گذار از کودکی و رسیدن به بزرگسالی می شود. فردی که دوران بلوغ را پشت سر گذاشته باشد بالغ نامیده می شود و از نظر جنسی، توانایی تولید مثل دارد. بلوغ بیشتر اشاره به تغییرات جسمانی جسمانی در بدن مرد و زن دارد. این دگرگونی با نام بلوغ جسمانی شناخته می شود. علاوه بر آن بلوغ روانی نیز اشاره به رشد روانی و شخصیتی فرد دارد. بلوغ جسمانی معمولا در دوران نوجوانی اتفاق می افتاد. بلوغ روانی دیرتر و پس از بلوغ جسمانی روی می دهد. بلوغ اجتماعی مرحله تکاملی بلوغ انسان است که موجب تعیین شخصیت اجتماعی فرد می شود.
بلوغ جسمانی
بلوغ جسمانی به مجموعه تغییرات فیزیکی و فیزیولوژیکی در بدن انسان و سایر جانوران گفته می شود که بر اساس آنها، بیشتر بر اثر ترشح هورمونهای گوناگون، بدن کودک تبدیل به بدن بزرگسال می شود. بیشتر این تغییرات جنبه جنسی دارند و به غدد و اندامهای جنسی مرتبط می شوند. به همین علت بلوغ باعث ایجاد آمادگی، احساس نیاز و توانایی سکس و تولید مثل می شود. زمان، فرآیندها و نشانه های بلوغ در پسران و دختران متفاوت است. جهش بلوغ اصطلاحا به رشد جسمانی بسیار سریعی گفته می شود که معمولا در اوایل بلوغ رخ می دهد که در نهایت موجب افزایش قد، وزن و رشد عضلات بدن می شود.
چرا بهداشت نوجوانان اهمیت دارد؟
دنیای امروز ، نوجوانان بیشتری نسبت به سایر زمان ها دارد.طبق سرشماری سال 1375،25% جمعیت کشور ایران را افراد19-10سال تشکیل می دهند . این تعداد افزون بر 16 میلیون نفر جمعیت میباشد.تاثیر دوره جوانی بر بقیه سالهای زندگی حیاتی است. نوجوانی زمان گذر از کودکی به بزرگسالی و آمادگی برای بزرگسالی است. نوجوانی زمان اکتساب باروری،اکتساب خصوصیات عاطفی هیجانی بزرگسالی، زمان کسب هویت فردی و اجتماعی و ... میباشد. بلوغ فیزیکی،روانی و عاطفی درنوجوانی متحول شده و ادامه می یابد. بسیاري از مشکلات
جسمانی،روانی،اجتماعی و رفتارهای ناسالم ریشه در زمان نوجوانی دارند. ازدواج های ناموفق،حاملگی های پرخطر،مرگ و میر ها،عادات ورفتارهای ناسالم از این زمان شدت می گیرند . تحقیقات نشان می دهندکه بیشتر افراد سیگاری اولین سیگار را در زمان بلوغ تجربه کرده اند.نوجوانان آینده سازان جامعه هستند. نوجوانان کنونی، جامعه و دنیا دهه های آینده را اداره خواهند کرد . پس پرداختن به سلامت نوجوانان سرمایه گذاری برای آینده است.
چالشهای سلامت در این دوران چیست؟
با اینکه نوجوانی درفرهنگ ها اغلب با جشن و شادی همراه است ولی نوجوانان برداشت خوبی از بلوغ و بزرگ شدن ندارند. یک نظر سنجی از دختران روستایی نشان داد که اکثر دختران نگرش منفی و احساس ترس و نگرانی ازبلوغ دارند و اکثراً رفتارهای ناسالم بهداشتی درباره قاعدگی از خودنشان می دهند. یافته های مطالعه دیگری نشان داد که حدود 19-16% دختران و 19% پسران،بلوغ را حادثه ای خوشحال کننده و امیدوار کننده می دانند. نوجوان تغییراتی در جسم و روحخود احساس میکند. سئوالاتی برای او مطرح میشود ودچار اضطراب می گردد. به خود می
گویداین علائم چیست که درمن رخ می دهد؟ آیا این تغییرات طبیعی است؟ آیا در همه اتفاق می افتد؟ چه تغییراتی طبیعی هستند؟ من کی ام ؟..... او نیاز به تطابق با این تغییراتدارد.
دردنیا نیمی از نوجوانان درمقابل ایدز و بیماریهای مقاربتی وحاملگی حفاظت کافی ندارند؛درمعرض روابط جنسی ناسالم و حفاظت و حمایت نشده، مصرف مواد، بیماریهای مقاربتی، روابط جنسی
فارغ از مسئولیت، حاملگی زودرس،خشونت،شکست دردرس و مدرسه و موارد مربوط به سلامت فردی، تغذیه، ورزش ... هستند. از مسائل دیگر آن است که دختران رفتارهای سلامت مناسبی در ضمن قاعدگی ندارند. عموماً منبع اکتساب اطلاعا ت آنان،دوستان،کتب و مجلات .... میباشد؛به نظر میرسد که نحوه برداشت افراد جامعه از جنسیت و نقش جنسیتی خود سالم نیست و این امر موجب تظاهرات مختلف، اختلالات سلامت جسمانی، روانی،عاطفی واجتماعی میشود.
پس می توان گفت که توجه به مقوله بهداشت در این سنین و بخصوص بهداشت بلوغ و باروری هم اولویت بهداشتی و هم دارای نتایج طولانی مدت برای سرمایه های آینده و آینده سازان جوامع است. توجه داشته باشیم که نوجوان در سنین بلوغ نیاز مبرمی به اطلاعات صحیح در زمینه بدن و سلامت خوددارد . بدیهی است اگر نوجوان اطلاعات صحیح رااز منابع سالم دریافت نکند،اطلاعات خود راازمنابع ناسالم کسب خواهد کرد ودر این صورت صدمات طولانی مدتخواهد دید.
سخني با پدر ومادرها: شناخت نوجوان كار چندان آساني نيست، بيشترين تجربه هايي كه در گذشته كارساز بود، امروز كارآيي خود را از دست داده و عصر تكنولوژي همه چيزرا در هم ريخته است. اختراعات ، ابداعات و اكتشافات گوناگون، در گوشه و كنار جهان ، روي افكارآنان تاثير گذاشته است، بطوريكه نوجوان اكنون با ديدي متفاوت به مسايل پيرامون خود مي نگرد. نوجوان در گذشته به لباس ، اهميت چنداني نمي داد، كافي بود پوشاكي مناسب بر تن داشته باشد؛ ولي امروز، نوع لباس، رنگ ، طرز دوخت و حتي دكمه هاي آن مورد توجه وي قرار دارد.مد وپيروي از آن ، از شيوه هاي بالندگي نوجوانان شده است، در گذشته ، غالبا هر چند نفر در يك اتاق مي خوابيدند و صدايشان هم در نمي آمد، ليكن امروزه هر نوجواني طالب اتاقي جداگانه است؛ بنابراين،
مشاهده مي كنيم كه همه چيز ، دستخوش تغيير و تحول گرديده و حاصل اين تحولات : آن كه : اطاعت كردن ها، جاي خود را به نافرماني داده ، و چشم گفتن ها و حرف شنوي ها ، مبدل به " تمي توانم" ها و " نمي شود" ها شده است. پدران امروز از نوجوانان خود انتظار اطاعت بدون چون و چرا دارند، و هميشه شكايت مي كنند كه: ما در جواني ، چنين و چنان بوديم! ولي آن نوجواني كه فلان فيلم جديد را در تلويزيون يا سينما ديده و درباره آن با والدينش ، به بحث و گاهي به جدل مي نشيند ، نمي تواند كوركورانه مطيع و فرمانبردار باشد، امروز ديگر دوره نصيحت و وصيت سپري شده و نوجوان از "بكن و نكن" ها خسته است، و به طنز مي گويد :" والدين ما زيادي براي ما با
لاي منبر مي روند!" آيا اين همه تحولات و تغييرات نبايد ، انديشه در روش تعليم و تربيت را به ما يادآور شود؟! مسلما هيچ پدر و مادري علاقمند نيست كه با نوجوانش " بگو ، مگو" داشته باشد، ولي متاسفانه گاهي ، ناچار به اين كار مي شود؛ عيب از كجاست و مقصر كيست؟ تقصير نوجوان است ، يا تقصير پدر ومادرها؟! شايد هم هيچ كس مقصر نيست ؛ اصلا چرا دنبال مقصر بگرديم ؟ چرا به تغييرات و تفاوتها انديشه نكنيم؟ نقش والدین ، مربیان و اولیای امور نكات حائز اهميت در برخوردبا نوجوان كه بايستي از طرف والدين ، مربيان و اولياي امور مورد توجه قرار گيرند تا او بتواند دوران بحراني بلوغ را به سلامت پشت سر بگذارد برخي در ذيل اشاره شده است ، اميد است با در نظر گرفتن اين نكات ضروري به خود و فرزندمان كمك نمائيم:
• عدم درک نوجوان از طرف افراد با صلاحیت ، باعث سوق پیدا کردن نوجوان ، به طرف منابعناصالح میشود و اغلب زیر بنای رفتارهای ناهنجار ،دربزرگسالی را فراهم می آورد. نقش حیاتی افرادکلیدی فوق به قرار زیر است:
• احترام به نوجوان
• ابراز علاقه و محبت به نوجوان،به ترتیبی کهنوجوان خود را شایسته دوست داشتن احساس کند
• درکنار او و نه درمقابل اوبودن
• دوست بودن با نوجوان به جای ارباب و دشمن اوبودن
• ایجاد عزت نفس در نوجوان
• دادن شخصیت به نوجوان به ترتیبی که نوجوان نیاز به نشان دادن خودبه طریق رفتارهای پرخطر و ماجراجویانه نداشته باشد . ممکن است که مصرف مواد مخدر ازطرف نوجوان به دلیل دستیابیبه احساس استقلال از والدین و مخالفت صریح در مقابلمعیارهای جامعه و مقابله با اضطراب، گوشه گیری و افسردگی یا پذیرفته شدن از طرفگروه همسال باشد. فراراز خانه می تواند یکی از نشا
نه های مهماسترس های محیطی برروی نوجوان باشد . عواقب این اقدام بررویسلامت فرد واضح و روشن است. والدین و اولیاء با حمایت نوجوانمی توانند از این امر جلوگیری کنند.
• حمایت از نوجوان باایجاد فضایی آرام،پرمحبت، به دور از مناقشات و قهر وغضب
• مشورت بانوجوان به جای قهر و تحکم ،راهنمایی برای انتخاب صحیح
• درک وضعیت بحرانی بلوغ
• کمک به هدایت نوجوان، برای عبور از مرحله نوجوانی و پذیرفتنمسئولیتهای بزرگسالی،نقطه اتکا
بودن برای او،پشتیبان او بودن
• دانش و درک از خصوصیات و شرایط زیستی و فیزیولوژیک بلوغ نوجوان
• شناخت مسائل و مشکلات و نحوه برخورد صحیح با آن
• ایجاد اعتماد در نوجوان به ترتیبیکه او والیدین و افراد ذیصلاح را مورد اعتمادترین و معتبرترین افراد بداند.
• راهنمایی و هدایت نوجوان درانتخاب دوستان مناسب
• رابطه همدلانه و صمیمانه به جای تمسخر او
• دردسترس بودن برای مشاوره ویاریرساندن بهاو
• ایجاد سرگرمی سازنده درمنزل و خارج از منزل
• تشویق برای فعالیت درگروههای همسال ازقبیل فعالیت های ورزشی ،هنری ، درسی و تحصیلی ، تفریحی،آموزشی
• نظارت بر نیازمندی های بهداشت و سلامتی ازقبیل تغذیه ، ورزش ،رفتارهای سالم
• دادن اطلاعات مورد لزوم درباره تصمیمات مهم زندگی از قبیل ازدواج، بارداری ، دوستیابی و دانش جنسی و جنسیتی ، جایگاه ها ، حقوق و احترام افراد
• جلوگیری از خشونت و رفتارهای مخرب ، کنترل انگیزه های رفتارهایناسالم
• کمک به ایجاد اعتماد بهنفس و تحت تاثیردیگران نبودن،به نحوی که نوجوان توان تجزیه و تحلیل شرایط وشهامت گفتن« نه» راداشته باشند.
ويژگي هاي دوران بلوغ:
بلوغ زمان تغييرات سريع است.بلوغ با تغييرات مشخص و رشد سريع در همه اندامهاي بدن همراه است.تغييرات ناگهاني و سريعي كه هنگام بلوغ اتفاق مي افتد ، موجب سراسيمه شدن ، دست پاچگي و نگراني نوجوان مي شود و در خيلي از موارد منجر به بروز رفتارهاي ناهنجار و غير مطلوبي در آنان مي گردد.
تغييرات در دوران بلوغ:
بلوغ بحراني ترين دوره زندگي هر فرد است و برخورد صحيح والدين به نوجوانان كمك مي كند تا اين دوره پر تلاطم را آرام پشت سر بگذارند. سالم يا فاسد بار آمدن نوجوان به چگونگي تربيت او در خانه و محيط اجتماعي بستگي دارد.تغييرات دوران بلوغ كه در پسر و دخترمتفاوت است شامل دو دسته اند:
1-تغييرات جسمي 2-تغييرات روحي رواني
تغييرات دوران بلوغ در پسران:
تغييرات جسمي :
بارزترين اين تغييرات به خصوص در سالهاي 12 تا 17 سالگي است كه تحت تاثير هورمون جنسي مردانه بروز مي كند . در پسران صفات ثانويه جنسي ديرتر از دختران بروز مي كند. تغييرات جسمي حاصل از بلوغ پسران شامل:
رشد موهاي زهار و زير بغل:ابتداموي زهار ( ناحيه تناسلي خارجي) و حدود 20 ماه بعد موي زير بغل ، سينه و صورت رشد مي كند و همزمان فعاليت غدد عرق و چربي افزايش يافته آكنه ايجاد مي شود. به دليل اثرات اجتماعي ، رويش موي صورت براي پسران اهميت زيادي دارد.
احتلام شبانه: يك سال پس از رشد بيضه ها و معمولا شبانه يانزديك صبح و درخواب و به طريق غير ارادي اتفاق مي افتد.
رشد قد، بازو و ساق: دراين دوره رشد جهشي قد شروع و به طور متوسط 7 تا 5/12 سانتي متر در سال به قد پسران افزوده مي شود و قدرت عضلاني و پهناي سينه افزايش مي يابد.
تغيير صدا:به تريج اتفاق مي افتد ، ابتدا دو رگه و سپس صدا بم تر ومردانه مي شود.
شروع تغييرات و سن بروز آنها در افراد مختلف متفاوت و تحت تاثير مجموعه عوامل هورموني ، ژنتيك و محيطي مي باشد كه در اين ميان تغذيه مناسب و كافي ، ورزش و فعاليت جسماني و رفاه جسمي و روحي تاثير به سزائي دارند.
تغييرات روحي –رواني:
تغييرات اخلاقي كه در اين دوره براي نوجوان بروز مي كند:
به سرعت عصباني و خشمگين مي شود در عين حال به سرعت پشيمان گشته و خود را سرزنش مي كند و به طور كلي ناسازگار است.
در مواردي گستاخ و نامهربان و خشن و بي ادب جلوه مي كند. ولي انتظار دارد با محبت و دوستي باوي رفتار شود.
به نحو افراطي به خود توجه دارد و به جالب بودن ظاهرش بس
يار علاقمند است و به دنبال كسب محبوبيت ( حتي در جنس مخالف) مي باشد. در عين حال دچار بي ثباتي عاطفي است و به دليل بد اخلاقي و تندي مزاج و بد اخمي هاي بيجا تمايل به گريه كردن دارد.
خود را همه چيزدان مي پندارد و به همه چيز انتقاد مي كند
نسبت به والدين عناد و سرگشي دارد كه نشانه اي از استقلال طلبي اوست و نه خصومت و دشمني.
ترس و نگراني هاي درسي و جنسي و ترس از تمسخر دوستان موجب اضطراب و آشفتگي وي مي شود.
تمايل به گوشه گيري دارد.
احساس دلتنگي و خستگي مي كند
تمايل به مخالفت هاي اجتماعي دارد
شرم و حياي بيش از حد دارد
همزمان با اين دوره نگراني هاي خاص اجتماعي پسران مانند نگراني در مورد آينده تحصيلي ، خدمت سربازي ، آينده شغلي و وضع مالي با افزيش سن نوجوان و نزديك شدن به سال هاي پايان نوجواني افزايش مي يابد.
در اين دوران خانواده موظفند نوجوان را آگاه سازند و اعتماد به نفس و استقلال و ابتكار آنان را پرورش دهند.
تغييرات دوران بلوغ در دختران:
تغييرات جسمي :
علاوه بر بزرگ شدن همه جانبه اندام هاي بدن ، افزايش وزن وقد،برجسته شدن پستان ها، رشد موهاي زائد در ناحيه زهار و زير بغل، مهمترين تغييري كه در بدن دختران رخ مي دهد قاعدگي(عادت ماهيانه) است.
تعريف قاعدگي: به خونريزي دوره اي رحم ، قاعدگي مي گويندو از زمان شروع خونريزي قاعدگي تا شروع خونريزي دوره بعدي طول مدت قاعدگي گفته مي شود كه معمولا 28 روز مي باشد و در برخي افراد بين 21 تا 35 روز است. طول مدتبين دو قاعدگي در يك نفر نيز عموما ثابت نيست.
فاصله دو قاعدگي تحت تاثير اضطرابهاي محيطي ، تغييرات فصلي و چگونگي وضعيت تغذيه اي قرار دارد ، به طور مثال دختراني كه به مدت طولاني از خانواده دور مي شوند فاصله قاعدگي آنها نا منظم مي شود.بايد دانست بي نظمي قاعدگي تا ايجاد قاعدگي هاي منظم حداكثر دو سال طول مي كشد تا بدن با تغييرات هورموني هماهنگي يابد. خون قاعدگي به آهستگي و به تدريج طي چند روز ( به طور متوسط بين 3تا 7 روز) از بدن خارج مي شود.
توجه داشته باشيد كه بر اثر تغييرات هورموني در بسياري از دختران ترشحات ديگري به غير از خون قاعدگي در طول ماه وجود دارد كه معمولا زرد كم رنگ و يا سفيد و يا بي رنگ مي باشد و بوي كمي دارد يا اصلا بوئي ندارد.اگر رنگ اين ترشحات قهوه اي يا سبز شود ويا بوي شديد داشته باشد ممكن است باعث خارش و سوزش شود، در اين وضعيت بايد به پزشك مراجعه شود.
اختلالات پيش از قاعدگي:
معمولا چند روز قبل از شروع قاعدگي تغييرات جسماني نظير كاهش يا افزايش اشتها ، خستگي ، بزرگ و حساس شدن پستان ها ، يبوست ، ورم ،سردرد و سرگيجه ، تغييرات خلقي نظير بد خلقي ، افسردگي،خواب آلودگي و بي حوصلگي ظاهر مي شود كه شدت اين علايم در افراد مختلف متفاوت وناشي از تغييرات هورمونيدر بدن مي باشد ومعمولا خود به خود از بين مي رود. در صورت شدت اختلالات فوق بايد به پزشك مراجعه كرد.
مراقبت هاي بهداشتي دوران قاعدگي:
به علت باز بودن دهانه رحم در اين دوران رعايت بهداشت فردي بسيار ضروري مي باشد وعدم رعايت آن ممكن است منجر با ايجاد عفونت و عوارضي نظير نازايي در آينده شود. اين امر فرد را از نعمت مادر شدن محروم مي كند و ممكن است زندگي خانوادگي آتي را دچار مشكل نمايد ، بنابراين توجه به نكات زيرحايز اهميت مي باشد:
در دوران قاعدگي بايد از نوار بهداشتي استفاده شود و نوار بهداشتي مرتب و زود به زود تعويض شود ، بخصوص زماني كه خونريزي بيشتر است با اين كار علاوه بر رعارعايت بهداشت از آلوده شدن لباس هاي ديگر نيز خودداري مي شود . نوار بهداشتي مصرف شده رابايد داخل كاغذ پيچيد و دور انداخت. نوار بهداشتي را نبايد به طور مستقيم در توالت انداخت ، زيراباعث گرفتگي توالت مي شود. چنانچه امكان استفا ده از نوار بهداشتي وجود نداشته باشد لازم است از پارچه هاي
معمولي و قابل شستشو استفاده شود و پس از استفاده آنها را با آب سرد و صابون شسته درآفتاب خشك نمود و در صورت امكان اتو كرد. تا حد امكان از پنبه يا دستمال كاغذي استفاده نشود و در صورت استفاده يك عدد گاز استريل روي پنبه قرار داده شود ( زيرا قطعات خرد شده دستمال و پنبه ممكن است جذب شده باعث عفونت شود).
بروز اولين قاعدگي نبايد باعث ترس و نگرانسي شود ، اين امر نشان مي دهد كه فرد سالم است و نويد آمادگي براي مادر شدن را به او مي دهد. در صورت وجود هرگونه نگراني و ابهام علاوه بر مشورت با مادر يا خواهر بزرگتر مي توانيد با اولياي مدرسه و كاركنان بهداشتي نيز مشورت كنيد.
قاعدگي نه تنها بيماري نيست بلكه يك امر ضروري و طبيعي مي باشد ، اگر چه ممكن است به ظاهر باعث ناراحتي شود.
انجام فعاليتهاو ورزشهاي عادي و سبك در اين دوران نه تنها هيچگونه منعي ندارد ، بلكه مفيد هم مي باشد و به آرامش عضلات كمك مي كند .بدترين كار دراز كشيدن روي تخت و بي حركت ماندن است.
به منظور جبران خون از دست رفته بخصوص دراين دوران از غذاهاي مقوي نظير شير ،گوشت ، حبوبات ، سبزيجات و لبنيات و انواع ميوه هاي تازه و...... بيشتر استفاده كنيد. توصيه مي شود براي كاهش عوارض اختلالات پيش از قاعدگي رژيم غذايي حاوي ويتامينB6و آهن از يك هفته قبل از شروع قاعدگي شروع شود(گوشت، ماهي، دانه هاي بدون نمك ، غلات سبوس دار و برگ سبزي ها و موز حاوي ويتامين و بيشتر دانه هاي بدون نمك ، تخم مرغ ، گوشت ، جگر، نخود فرنگي و لوبيا منبع آهن هستند).
حمام كردن در دوران قاعدگي نه تنها ضرر ندارد بلكه لازم مي باشد، البته بايداز
نشستن كف حمام خودداري وتا حد امكان به شكل ايستاده حمام كرد تا بدن به آلودگي هاي ميكروبي كف حمام مبتلا نشود . در اين دوران بايد از رفتن به استخر و يا دريا نيز اجتناب شود.
وجود درد در روزهاي اويل قاعدگي مساله اي طبيعي است، علت اين امر آزاد شدن موادي د رجداره داخلي رحم است ( آندومتر) كه باعث انقباض رحم و در نتيجه درد مي شود؛ در صورت شدت دردمي توان از داروهاي تسكين دهنده با تجويز پزشك يا ماما استفاده كرد. بهتر است 48 تا 72 ساعت قبل از شروع فاعدگي از اين داروها استفاده شود. استفاده از حوله يا پارچه گرم در موضع درد هم مفيد مي باشد( گرما موجب شل شدن عضلات مي شود و مي تواند انقباضات را متوقف كند). رژيم غذائي مناسب ( اجتناب از مصرف زياد شكر ، قهوه و چاي ) و استراحت كافي نيز مي تواند در تسكين درد موثر باشد.
باتوجه به اين كه در اوايل ، شروع قاعدگي نامنظم است مي توان با علامت زدن تاريخ آن در تقويم حول و حوش تاريخ شروع آن را به خاطرسپرد و نوار بهداشتي را بخصوص در مدرسه به همراه داشت تا مشكلي ايجاد نشود.
چند نكته مهم در بهداشت فردي دختران:
ü يكي از عوارض شايع دوران نوجواني آكنه معمولي يا جوش غرور است كه علت آن تغييراتي است كه در هورمونها صورت مي گيرد وبه خصوص در دختران قبل از شروع عادت ماهيانه شدت مي يابد عواملي نظير پوست چرب ونحوه تغذيه نيز در شدت آن دخالت دارد . درمان آكنه هاي ساده رعايت بهداشت پوست، شستشوي مرتب صورت با صابون هاي غير محرك و پرهيز از دست زدن به آنها مي باشد و در موارد آكنه شديد مراجعه به متخصص پوست توصيه مي شود .
ü در خانم ها به علت نزديك بودن مقعد با فرج و نيز مجراي خروج ادرار ، امكان انتقال انواع ميكروبها به دستگاه تناسلي وجود دارد، بنابراين براي پيشگيري از وقوع عفونت به هنگام طهارت بايدابتدا فرج(قسمت جلويي) و سپس مقعد شسته شود و در دوران قاعدگي نيز پس از هر بار دستشوئي رفتن ( بخصوص بعد از اجابت مزاج ) شستشو به طريقه فوق صورت گيرد و پس از شستشو در صورت امكان با دستمال تميز خشك شود ، تا حد امكان از آب سرد استفاده نشود، زيرا ممكن است باعث بوجود آمدن انقباض و درد زير شكم شود.
ü هيچگاه با دست كثيف يا آلوده طهارت نگيريد.از لباسهاي نخي ا
ستفاده شود و تعويض آنها زود به زود صورت پذيرد. لباسهاي زيررا بايد جدا از ساير لباسها بشوييد و درآفتاب خشك كنيد. هيچگاه از لباس زير ديگران استفاده نكنيد.
تاثیر بلوغ در رفتار جوانان
بلوغ چه تاثیری بر رفتار نوجوان دارد؟
تغییرات ناگهانی و مهمی که از لحاظ جسمی در نوجوان اتفاق می‌افتد، در کنار تغییر در علائق ، نگرشها ، احساسات ، روابط و ... رفتارها و کردارهای جدیدی را در نوجوان سبب میشود و اغلب با بروز مشکلات جدیدی که موجب عدم سازگاری نوجوان با محیط می‌شوند (مشکلات مرحله نوجوانی)، همراه هستند. این تغییرات ویژگی خاصی به این دوران می‌بخشند که آن را به عنوان یک مرحله انقلابی و مشکل از رشد می‌شناسند و در تعابیری آن را به مثابه یک مرحله بحرانی معرفی می‌کنند. اطلاق چنین عنوانی به دوران بلوغ شاید به دوران ارسطو باز می‌گردد.
در هر حال تغییرات رفتاری نوجوان در اثر تغییرات بلوغ ویژگی اساسی این دوران است. اینکه این تغییرات چگونه اتفاق می‌افتند؟ واکنش نوجوان به بروز این علائم چگونه است؟ چه تفاوتی میان نوجوانان از لحاظ واکنش به این تغییرات وجود دارد؟ سوالاتی هستند که اغلب مورد توجه روان شناسان رشد بوده و طی مطالعاتی به آنها پاسخ داده شده است.
بلوغ جسمی و جنسی و تاثیرات آن در رفتار نوجوان
بلوغ و نوجوانی توام با تغییرات قابل توجه جنسی و جسمی است. آنچه مسلم است اینکه تغییرات روانی ، عاطفی و اجتماعی متعدد و بارزی نیز در این دوران دیده میشود. بخشی از این تغییرات در واقع واکنشی است در قبال تغییرات جسمی و جنسی که نوجوان بطور ناگهانی با آنها مواجه شده است. آگاهی از بروز تغییرات ناگهانی جسمی و جنسی برای نوجوان معمولا اضطراب‌آور است و به عنوان یک پدیده تازه که با آن مواجه شده، سازگاری با آن مدتی طول می‌کشد.
