مقاله در مورد تعمیر ، نگهداری و مرمت بنای عالی قاپو

بخشی از مقاله

تعمیر،نگهداری و مرمت بنای عالی قاپو

استحكام بخشي بناهاي تاريخي
چكيده
بناهاي با ارزش تاريخي عمدتاً بناهايي هستند كه احداث آنها به دوراني باز ميگردد كه در ساخت آنها اصول و محاسبات عمراني به شيوه هايي كه امروز رايج است رعايت نگرديده است. اين مسئله باعث مي شود خبر آسيبهاي جدي به اين بناها بر اثر عوامل مخل طبيعي باعملكرد آني يا تدريجي ويا عوامل مخل انساني منتشر گردد. در اين مقاله ابتدا به معرفي بناي تاريخي و دليل اهميت حفظ آنها خواهيم پرداخت، سپس به صورت موردي به تعدادي از آسيبهاي ناشي از عوامل مذكور اشاره خواهيم كرد. در پايان به ارائه راهكارها و همچنين چند مورد از استحكام بخشي هاي انجام شده در داخل و خارج از كشور خواهيم پرداخت.

بناي تاريخي چيست؟
بناي تاريخي همراه با برانگيختن حس شگفتي ما را بر آن مي دارد که درباره فرهنگ و معماري گذشته بيشتر بدانيم. اگرچه داراي ارزشهاي معماري، هنري، زيبائي شناختي، تاريخي، نمادي، معنوي، اقتصادي يا اجتماعي باشد، اما در نگاه نخست عاطفي است چون نمادي ازهويت فرهنگي وبقاي مردم آن منطقه وهمچنين بخشي از ميراث ما محسوب مي شود.

بناي تاريخي نوع مرمت و شيوه هاي استحکام بخشي را مشخص مي کند ومرمت فرصتي است براي دستيابي به شناخت اين بناها. اگر مرمت گر قادر به شناخت درست نباشد، جداي از اينکه فرصت خلاقانه را از دست مي دهد، بنا را نيزدچار خدشه مي کند.
جهان پيرامون ما به خاطر شرايط اقليمي بسيار متغير است، همچنين فقدان استراتژي نگهداري باعث مي شود بلاياي طبيعي بيشترين خسارت را برآثار فرهنگي و تاريخي وارد سازد.
عوامل مخل در سازه هاي تاريخي :
عوامل بيروني
عوامل طبيعي

عوامل طبيعي با عملکرد آني بلاياي طبيعي (زلزله، رعدوبرق، آتش سوزي، سيل، رانش و تغيير مکانهاي زمين،...) عوامل طبيعي با عملکرد تدريجي عوامل فيزيکي(باد، تابش خورشيد، تغييرات رطوبتي، تغييرات درجه حرارت، باران هاي اسيدي، آلاينده هاي هوا،...) عوامل شيميايي و الکترو شيميايي موجود در طبيعت عوامل مخل گياهي عوامل بيولوژيکي و ميکرو بيولوژيکي عوامل مرکب عوامل اجتماعي ناشي از سودجوئي يا عدم آگاهي مردم و مديريتهاي غلط جوامع جهان سوم .
عوامل ذاتي و دروني
ناشي از ضعف فنون اجرايي و عدم شناخت اقليم و مصالح موجود.
عمارت عالی قاپو
این قصر که درعهد صفویه ( قصر دولتخانه یا دولتخانه مبارک نقش جهان ) نام داشت نمونه منحصر به فردی از معماری کاخ های عهدصفوی است که در اوایل قرن یازدهم هجری به امر شاه عباس اول ساخته شده است. شاه صفوی, سفیران و شخصیت های عالیقدر را در این‌کاخ به‌حضور می پذیرفت.

عالی قاپو دارای پنج طبقه ساختمان است و هر طبقه تزئینات ویژه ای دارد . با آنکه بعد از دوره صفویه به تزئینات بناها خرابی ها و لطمات جبران ناپذیری وارد آمده است ولی هنوز شاهکارهایی از گچبریها و نقاشیهای عهد صفویه را در بر دارد و تماشاکنندگان را به تحسین وا میدارد .

مینیاتورهای هنرمندانه رضا عباسی, نقاش معروف عهد شاه عباس ( که آسیب فراوان دیده اند ) نقاشی های گل و بوته , شاخ و برگ , اشکال وحوش و طیور و گچ بری های زیبای آن به شکل انواع جام و صراحی در تاق ها و دیوارها تعبیه شده است وشاه صفوی و مهمانان او , از تالار همین عمارت مناظر بازی چوگان , چراغانی , آتش بازی ها و نمایش های میدانی را تماشا می کردند.
مرمت عالي قاپو تا پايان امسال به اتمام مي رسد

اصفهان - رييس سازمان ميراث فرهنگي ، صنايع دستي و گردشگري استان اصفهان از اتمام مرمت عمارت عالي قاپو تا پايان امسال خبرداد.
با گذشت سه سال از آغاز عمليات مرمت عمارت عالي قاپو ، "اسفنديار حيدري پور" روز دوشنبه در جريان بازديد از خبرگزاري جمهوري اسلامي از جمع آوري داربستهاي اين عمارت و اتمام مرمت آن تا پايان سال جاري خبرداد. وي در ادامه به ايرنا گفت: براي مرمت اين بنا دوره صفوي 400 ميليون تومان هزينه شده است و علاوه بر مرمت بنا دو ستون اصلي لب ايوان آن نيز با روش ايتاليايي که

در ستونهاي چوبي تعبيه شده است مرمت شده و خطري اين بناي تاريخي را تهديد نمي کند. حيدري پور علت طولاني شدن مرمت عمارت عالي قاپو را حساسيت عمليات مرمت و بودجه ناچيز سازمان ميراث فرهنگي در بخش مرمت و احيا عنوان کرد. وي تعامل شهرداري با سازمان ميراث فرهنگي استان را در ارتباط با حفظ آثار تاريخي اصفهان مثبت ارزيابي کرد. در ادامه رييس سازمان ميراث فرهنگي ، صنايع دستي و گردشگري استان از بخشهاي مختلف خبرگزاري جمهوري اسلامي مرکز اصفهان بازديد به عمل آورد.

مرمت سالنهای عالی قاپو
در ادامه مرمت و ساماندهي عمارت عالي قاپو اصفهان، اداره مرمت سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري اين استان، مرمت تالار موسيقي عمارت عالي قاپو را آغاز كرد.
عمارت عالي قاپو يكي از ارزنده ترين بناهاي به جاي مانده از دوره صفوي است كه در ميدان نقش جهان اصفهان واقع شده و در فهرست ميراث جهاني به ثبت رسيده است. اين بناي ارزشمند به دستور شاه عباس صفوي ساخته شده است و ايوان ستون دار آن شهرت عمارت عالي قاپور را دو چندان كرده است. تالار موسيقي جزء مهمترين بخش هاي عمارت عالي قاپو محسوب مي شود كه در آن به علت تعميرات مدت ها بسته مانده است.
«محسن نكويي»، رئيس اداره مرمت سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان اصفهان با اشاره به مرمت تالار موسيقي گفت:«اين تالار حدود 2000 متر مربع وسعت دارد و اطاق هاي متعددي بخش هاي مختلف آن را تشكيل داده است.

او در ادامه گفت: «در حال حاضر كار مرمت اين تالار پس از مشاوره با چندين كارشناس مرمت تزئينات آغاز شده است و از آنجا كه لايه هاي تزئيني با گذشت زمان خاصيت ماندگاري خود را از دست داده اند، قصد داريم تا آن ها را تثبيت كنيم.
به گفته نكويي استحكام بخشي رنگ نقاشي ها و تزئينات آن ها از ديگر اهداف تيم مرمت تالار موسيقي عالي قاپو است كه انجام مي شود.اين تالار پس از ساخته شدن داستان هاي بي شماري به همراه داشته است. عده اي معتقدند كه نوازندگان در اين تالار مي نواختند

و صداي موسيقي تا روزهاي بعد هم در فضاي اين تالار باقي مي ماند.
نكويي با رد اين ادعا گفت:‌ «اين تالار به شكلي ساخته شده تا فضا را براي نوازندگان آكوستيك كند به همين علت هم شيار هايي به شكل آلات موسيقي در آن ايجاد شده است.
او با اشاره به سرعت مرمت اين تالار گفت: «مرمت تالار موسيقي از آنجا كه مرمت تزئينات است با دقت ويژه هاي انجام مي شود، به همين علت زمان زيادي مي برد. در صورت استفاده از مرمت گران بيشتر تنها مي توان سالي 150 تا 200 متر مربع آن را بازسازي كرد و به نظر مي رسد مرمت اين تالار سال ها به طول بينجامد.»
تالار موسيقي عمارت عالي قاپو اولين سالن آكوستيك ايران است كه با هوشمندي زيادي و تنها با استفاده از تكنيك هاي معماري ساخته شده است.
به گفته نكويي استحكام بخشي رنگ نقاشي ها و تزئينات آن ها از ديگر اهداف تيم مرمت تالار موسيقي عالي قاپو است كه انجام مي شود.اين تالار پس از ساخته شدن داستان هاي بي شماري به همراه داشته است. عده اي معتقدند كه نوازندگان در اين تالار مي نواختند و صداي موسيقي تا روزهاي بعد هم در فضاي اين تالار باقي مي ماند.
نكويي با رد اين ادعا گفت:‌ «اين تالار به شكلي ساخته شده تا فضا را براي نوازندگان آكوستيك كند به همين علت هم شيار هايي به شكل آلات موسيقي در آن ايجاد شده است.
او با اشاره به سرعت مرمت اين تالار گفت: «مرمت تالار موسيقي از آنجا كه مرمت تزئينات است با دقت ويژه هاي انجام مي شود، به همين علت زمان زيادي مي برد. در صورت استفاده از مرمت گران بيشتر تنها مي توان سالي 150 تا 200 متر مربع آن را بازسازي كرد و به نظر مي رسد مرمت اين تالار سال ها به طول بينجامد.
تالار موسيقي عمارت عالي قاپو اولين سالن آكوستيك ايران است كه با هوشمندي زيادي و تنها با استفاده از تكنيك هاي معماري ساخته شده است.
تزئينات هنر نقاشي كشته بري عالي قاپو مرمت شد

شاهكارهاي هنر «نقاشي كشته بري» يا نقاشي هاي برجسته روي ديوار كاخ عالي قاپو با طرح هايي از نقاشي بزرگ دوره صفويه استاد رضا عباسي مرمت شد.
حسن روانفر قائم مقام سازمان و معاون حفظ و احياي سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان اصفهان اظهار داشت: كاخ عالي قاپو از بناهاي دوره صفويه است كه در ميدان نقش جهان احداث شده و مورخان معاصر شاه عباس آن را به نام دولتخانه مباركه نقش جهان نامگذاري كرده اند.
وي تصريح كرد: اين كاخ داراي انواع تزئينات نقاشي «گل و بته هاي اسليمي و ترنجي» «تزئينات كشته بري»، «لايه چيني»، «تنگ بري ها» و «نقاشي هاي تصويري مكتب اصفهان» است كه از آثار استاد عباسي سردمدار مكتب نقاشي اصفهان در دوران صفويه است.

ن نقش اروپايي است و همچنين كاشي كاري هاي هفت رنگ بسيار نفيس در راه پله ها، كفش كن ها و بدنه هاي خارجي بنا به كار گرفته شده است.
وي ادامه داد: تاكنون قسمت هاي زيادي از تزئينات نقاشي هاي كشته بري اين بنا توسط اساتيد مرمتگر زيرنظر كارشناسان سازمان ميراث فرهنگي مرمت اساسي شده است.
معاون حفظ و احياي سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان اصفهان با بيان اينكه كاخ عالي قاپو در زمان شاه عباس صفوي و در سال 1000 تا 1006 هجري قمري ساخته است، گفت: اين كاخ داراي شش طبقه و بنايي در حدود 36 متر است و به منزله درب ورودي مجموعه شاهي شاه عباس اول به شمار مي رفته است و تمامي فضاي دروني اتاق ها، تالارها و تالار ستون دار كاخ به نقاشي ديواري بسيار ظريف آراسته شده است.
روي كاخ عالي قاپو قرار گرفته، باعث شده كه در مورد ارتباط اين دو بنا، افسانه هايي را به پا سازند. اگر به راهنمايان محلي اين دو بنا رجوع كنيم خواهند گفت كه در زير ميدان نقش جهان تونلي ساخته اند كه اين تونل بين مسجد شيخ لطف الله و عالي قاپو حفر شده است تا زنان شاه عباس از درون اين تونل عبور كنند و به مسجد شيخ لطف الله و عالي قاپو برسند. اما آيا واقعا زنان شاه عباس براي رفتن از كاخ به مسجد از اين تونل مخفي عبور مي كرده اند؟ مسجد شيخ لطف الله، بر خلاف مساجد اصفهان حياط ندارد و مناره اي هم براي آن نساخته اند. رنگ كاشي هاي گنبد اين مسجد هم بر خلاف ديگر مساجد ايران به رنگ نخودي است. به راستي داستان بناي عالي قاپو و مسجد شيخ لطف الله چه بود؟

نوروز 1006، اصفهان سال ها بود كه شاه عباس به اصفهان رفت و آمد داشت. او هر از گاهي به باغ بزرگ شهر اصفهان رفت و آمد مي كرد. اين باغ در زمان شاه طهماسب صفوي ساخته شده بود. سال ها قبل در اين باغ، بنايي را مرمت كرده بودند.اين بنا كاخ كوچكي بود كه در عهد تيموريان بنا شده بود. شاه عباس تصميم گرفت كه عيد سال 1006 هجري قمري را در آن كاخ بگذراند. او پس از آن كه موقعيت مناسب آن باغ را ديد، تصميم گرفت بناي كاخ را توسعه دهد و ساختمان هايي به صورت اندروني و بيروني به آن اضافه نمايد. او دستور داد در اين باغ بزرگ و زيبا، آبدارخانه، اصطبل و ساختمان هاي ديگري هم بنا كنند.او همچنين درباريان را تشويق كرد كه در مجاورت اين باغ خانه هايي براي خود بسازند. شاه عباس تصميم گرفته بود اصفهان را پايتخت حكومت خود قرار دهد.خبر در بين معماران شهر پيچيد كه شاه عباس قصد آن دارد بناي كاخ تيموريان را توسعه دهد. شاه، معماران زبده شهر را به كاخ خود در محله «دردشت» دعوت كرد و از آنها خواست كه طبقاتي روي طبقات كاخ تيموري بنا كنند. او به معماران گفت كه در صدد طرحي براي باغ كاخ هم باشند. معماران در اين ميان به مشورت پرداختند. پس از چند روز مشاوره به نزد شاه بازگشتند، و پيشنهاد دادند كه درمحل باغ، ميداني بزرگ بنا كند. آنها به شاه گفتند كه اين ميدان محل

مناسبي براي تجمع مردم در روزهاي مهم سال خواهد شد. آنها به شاه پيشنهاد دادند كه ساختمان هاي مهم شهر را در اطراف همين ميدان بنا كند. شاه، طرح معماران شهر را پسنديد و دستور داد هر چه سريع تر بناي عمارت ميدان نقش جهان را آغاز كنند.ميدان نقش جهان به طول 440 قدم و عرض 160 قدم در حال ساخت بود. بناي ميدان به گونه اي ساخته مي شد كه عمارت عالي قاپو در مغرب آن قرار مي گرفت. معماران ديگري نيز روي كاخ دوره تيموري بنايي سه طبقه بر پا كردند. قسمت پايين عالي قاپور را اختصاص به ديوان خانه قرار دادند. آنها اين قسمت از كاخ عالي قاپو را «دولت خانه مباركه» ناميدند. دولت خانه جايي بود كه كارهاي اداري حكومت در آن

انجام مي گرفت. در طبقات بالايي كاخ هم، اتاق هاي اختصاصي شاه عباس قرار داشت.سر در عالي قاپو از مرمر عالي ساخته شد. براي ورود به عالي قاپو، اختلاف سطحي به ارتفاع 6 انگشت

ساخته شد. اين آستانه نيز از مرمر سبز رنگ ساخته شد. رنگ سبز نشانه معصومين عليه السلام بود. مردم هنگام ورود به بنا، هرگز اجازه نداشتند پا روي آن قرار دهند. هر كس كه پاي خود را روي اين سنگ قرار مي داد، به شدت مجازات مي شد. مردم مي بايست اين سنگ را مي بوسيدند

.در چوبي عالي قاپو را نيز به صورت مرتفع ساختند. اين در را از يكي از روضه هاي نجف اشرف آورده

بودند. اين در به گونه اي مقدس شده بود كه حتي پادشاه نيز از آن به صورت سواره وارد نمي شد.پس از اين سر در، دو تالار بزرگ ساخته شد. اين دو تالار، به عنوان ديوان خانه شاه مورد استفاده قرار مي گرفت. در يكي از اين تالارها كارمنداني كار مي كردند و مامور بودند تا نامه هايي را كه براي شاه فرستاده شده بود، تنظيم كنند و جواب آن را تهيه نمايند. تالار ديگر محل استقرار

وزير شاه بود. در كنار اين تالار دو اتاق بزرگ براي استقرار نگهبان شاه ساخته شد. نام اين دو اتاق را «كشيك خانه»‌مي گفتند. چندي نگذشت كه مردم شهر براي فرار از تنبيه و يا جور ظالمان به اين دو اتاق پناه مي بردند و از شاه طلب كمك مي كردند.تالار ديگري در درون عالي قاپو ساخته شد. اين تالار مخصوص ديدار شاه با سفيران كشورهاي خارجي بود و در انتهاي باغ كاخ سلطنتي قرار

داشت. در اطراف ورودي قصر، پلكان هاي مارپيچ كوچكي ساخته شد. اين پله ها طبقات پايين را به طبقات بالاتر ارتباط مي داد. در هر طبقه نيز يك تالار مركزي ساخته شد. در اطراف، اتاق هاي كوچك ديگري نيز اضافه گرديد.

سال 1011 هجري قمري
چندي از بناي عظيم ميدان نقش جهان نگذشته بود كه به شاه عباس خبر رسيد شيخ لطف الله، از علماي بزرگ شيعه، به قزوين پناه برده است. شيخ لطف الله از علمايي بود كه در جبل العامل لبنان ساكن بودند.هنگامي كه به او خبر رسيده بود در ايران پادشاهان صفوي، مذهب رسمي كشور را تشيع اعلام كرده اند و فقه هاي شيعه را مورد احترام قرار مي دهند، او نيز مانند جمع كثير ديگري

از علماي بحرين و جبل العامل، و در اوايل عمر خود از لبنان به ايران مسافرت كرد و در مشهد مقدس مقيم شد. شاه عباس چون از ورود او به ايران آگاه گرديد، شيخ لطف الله را به خدمت آستانه حضرت امام رضا (ع) مفتخر گرداند. شاه عباس تصميم گرفته بود كه علماي شيعه را در پايتخت جديد خود اسكان دهد. بنابراين دستور داد كه شيخ لطف الله به اصفهان عزيمت كند. او معماران شهر را براي احداث محل تدريس شيخ به عمارت نيمه تمام كاخ عالي قاپو فرا خواند و به

آنها گفت: «اي معماران بزرگ اصفهاني، نيك مي دانيد كه شيخ لطف الله از علماي بزرگ عالم تشيع، ميهمان كشور ماست. او چندي پيش، براي آن كه از گزند ازبكان در امان باشد، به قزوين، پايتخت ما پناه برده. نيك مي دانيد كه قزوين تا سالي پيش از پايتخت هاي ما به شمار مي رفت، اما اراده كرده ايم كه اين شهر، اصفهان را، پايتخت خود قرار دهيم. به همين دليل، اين عالم بزرگ

نيز در پايتخت ما اقامت خواهد كرد و به تدريس مشغول مي گردد. حال از شما معماران اصفهاني، درخواستي دارم و آن اين كه براي اين مرد بزرگ بنايي در خور، جهت تدريس و براي عمارت شيخ ما طرحي نو در اندازيد.» فرداي آن روز، هر يك از معماران با نقشه اي به دربار شاه رفتند. در اين ميان، پير مردي به نام استاد حسين، نقشه اي متفاوت داشت. او مسجدي كوچك و بدون حياط را طراحي كرده بود. او حتي براي مسجد شيخ هم مناره اي طراحي نكرده بود. اين نقشه باعث تمايز طرح او با ديگر طرح ها مي شد. وقتي كه شاه از طرح استاد حسين خوشش آمد، همهمه در

ميان معماران پيچيد. شاه طرح عجيبي را پسنديده بود. يكي از معماران نزد شاه رفت و گفت: «اي پادشاه، امر شما مبارك است؛ اما آخر چگونه مي توان مسجدي را بدون مناره اي طراحي كرد. ما كه براي سر در مسجد خود مناره طراحي مي كنيم، تنها به دليل زيبايي مساجدمان نيست، مناره براي جلوگيري از رانش طاق هاي سر در مسجد است تا مسجد خراب نشود؛ حتي در يزد براي جلوگيري از خراب شدن طاق ها، براي مناره ها دو پشت بند عظيم ساخته اند. حال چگونه اين مسجد و آن سر در بلندش پايدار خواهد بود.» شاه عباس گفت: «راست مي گويي. من هم

مسجد جامع يزد را ديده ام، الحق كه پشت بندهاي عظيمي دارد. حالا چه پاسخي داري، استاد حسين؟»استاد حسين گفت: «آري، گفته هاي معمار درست است. مناره ها همان كار را مي كنند؛ اما اگر به جاي مناره در اطراف سر در مسجدمان ديوارهايي بسازيم، باز هم سردرها خراب خواهد شد؟»همه معماران يك صدا پاسخ دادند: «خير، استاد.»استاد حسين سرفه كوتاهي كرد و گفت: «خوب، اگر سر در عمارت به ارتفاعي معقول باشد تا ديوارها از رانش طاق هاي آن جلوگير

ي كنند، مشكلي نخواهد بود، همان طور هم كه مي دانيم، دور تا دور ميدان نقش جهان را دكان هايي ساخته اند. همين دكان ها و ديوارهاي آن از خراب شدن سر در مسجد شيخ جلوگيري خواهد كرد.» سپس روي خود را به مرد كرد و گفت: «جز اين خواهد بود اي مرد معمار؟»مرد كه از پاسخ استاد حسين شگفت زده شده بود گفت: «خير، خير!» پادشاه كه از اين مناظره به وجد آمده بود، رو به حاضران كرد و گفت: «هان اي معماران شهر، آيا كس ديگري ايرادي مي يابد؟»سكوت در ميان معماران افتاده بود كه ناگهان يكي ديگر رو به استاد حسين كرد و گفت: «آري، آري اي پادشاه.همانطور كه مي دانيد، مستحب است هنگام ورود به مسجد رو به قبله وارد شوند. در حالي كه استاد مسجد خود را رو به روي عمارت عالي قاپو بنا كرده؛ يعني در مشرق. پس ورودي آن غربي است. چگونه نمازگزار رو به قبله وارد مسجد مي شود، در حالي كه قبله رو به جنوب است؟» استاد حسين گفت: «پرسش نيكويي كردي اي مرد. اول آن كه بهترين مكان براي

مسجد و مدرسه شيخ، رو به روي كاخ عالي قاپوست؛ زيرا تقارن ميدان و نظم آن حفظ خواهد شد. از طرف ديگر، براي آن كه نمازگزار رو به روي قبله وارد مسجد شود، مسجد بايد 45 درجه چرخش داشته باشد. از طرف ديگر، جهت ميدان به گونه اي است كه وارد شدن به اين مسجد از سمت ميدان، نياز به چرخشي 90 درجه اي دارد. من هم براي حل اين مشكل از راهرويي استفاده كرده

ام كه باعث چرخش 90 درجه اي نمازگزار شده و در عين حال احترام به قبله و نظم ميدان بر هم نمي خورد. هيچ كس هم متوجه اين چرخش نخواهد شد. همان طوري كه ديده ايد، مدرسه شيخ هم در كنار مسجد او ساخته خواهد شد.»ديگر معماران وقتي استدلال استاد را شنيدند، با صلوات بلندي به تدبير نيكوي او درود فرستادند. شاه نيز از تخت خود بلند شد و گفت: «پس استاد حسين، همان طوري كه نقشه خود را طرح كرده اي آن را اجرا كن.»

سال 1207 هجري
چند سالي بود كه از شروع احداث عالي قاپو مي گذشت و در اين ميان نقاشي ديوارهاي بناي كاخ به استاد رضا عباسي سپرده شده بود.استاد رضا عباسي از نقاشان زبردست دوره صفويه بود كه كار طراحي برخي از چهره هاي درون عمارت را به سرانجام رسانده بود. در محوطه كاخ نيز باغ هاي مخصوص شاه عباس ساخته شده بود. در اطراف ميدان نقش جهان هم درختان چنار زيبايي كاشته بودند. شاه عباس نيز براي تماشاي مسابقات چوگان، هر از گاهي دستور اجراي آن را در محوطه وسيع ميدان مي داد