بخشی از مقاله
چکیده
در اکثر بناهای باستانی مسئله آکوستیک ساختمانی بسیار مهم می باشد،از جمله عمارت عالی قاپو در شهر اصفهان کـه بـه دلیـل معمـاری بـا شـکوهش دارای شهرت جهانی می باشد. اما دلیل اصلی شهرت این عمارت طبقه فوقانی آن می باشد که دارای گچ بری های بسیار زیبایی است کـه عـلاوه بـر زیبـا بودن از نظر آکوستیکی نیز دارای اهمیت است. این گچبری ها در واقع نقش کاوک را ایفا می کنند و باعث می شوند صداها به وضوح و صـاف بـه گـوش برسند. هدف از این پژوهش بررسی چگونگی کار این گچبری ها که به شکل جام و صراحی اند می باشد. ابزار جمع آوری اطلاعات در این پـژوهش، ابـزار مشاهده و مطالعات کتابخانه ای می باشد. با توجه به اینکه در تحقیق حاضر به رابطه علـت و معلـولی بـین دو متغیـر (آکوسـتیک و عمـارت عـالی قـاپو) پرداخته شده است روش تحقیق از نوع تجربی می باشد. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که از نظر آکوسـتیکی اتـاق را مـی تـوان تشـدید کننـده ی پیچیده ای دانست که چندین مد ارتعاش مجاز می تواند داشته باشد. وقتی منبع صوت در داخل چنین تشدید کننده ای به کار افتـد ارتعـاش دائمـی بـا فرکانس منبع صوت درآن دایر می گردد. بعلاوه، ارتعاش آزاد گذرایی حاصل میشود که از ترکیب مدهای معمولی ارتعاشی درون اتاق پیدا شده اند.
واژه های کلیدی: آکوستیک، کاوک، عمارت، عالی قاپو ، اصفهان.
1
مقدمه
اصفهان آمیزه ای از میراث های فرهنگی با شکوه و طبیعت زیباست گه پیشینه ای به قدمت تاریخ تمدن و فرهنگ ایران دارد.موجودیت تاریخی اصفهان که به هزاره سوم قبل از میلاد میرسد سبب شده که این خطه از سرزمین ایران یادگارهای با ازرشی از دوره های مختلف تاریخی را در دل خود داشته باشد.گفته میشود شش هزار اثر تاریخی را در دل خود داشته باشد.گفته می شود شش
هزار اثر تاریخی در استان اصفهان وجود دارد که هر یک از آن که در دوره خاصی ساخته شده ،یادآور عظمت آن دوره زمانی است (موسوی فریدنی،.(1384
معماری با ارزش بناهای تاریخی اصفهان سبب شده که برخی از آثار تاریخی منطقه مانند:میدان بزرگ نقش جهان در فهرست آثار ثبت شده سازمان ملی یونسکو قرار گیرند.مسجدهای قدیمی با ارزش معماری فوق العاده،کاخ های تاریخی با معماری بی نظیر،آتشکده های باستانی،باغ های باشکوه،کاروانسرا های تاریخی،خانه ها و عمارت های قدیمی با معماری خاص کویر همراه با بادگیرهای مخصوص،پل های تاریخی با ساختی کم نظیر همراه با دیدنی ترین بازار های شرق از دیدنی های تاریخی استان اصفهان هستند که در شهرستانهای مختلف استان پراکنده شده و همواره نظر فرهنگ دوستان و جهانگردان را به خود جلب نموده است (رستمی نجف آبادی ،.(1390
در ادوار مختلف تاریخ این استان آن چه از همه بیش تر قابل توجه بوده،عصر صفوی است که عصر صفوی است که عصرکمال و شکوفایی نبوغ معماری و شهرسازی در ایران نام گرفته است.زیباترین و باشکوه ترین آثار معماری ایران در همین دوره توسط معماران خلاق و هنرمندی چون محمد رضا و علی اکبر اصفهانی آفریده شد (رستمی نجف آبادی ،.(1390از ویژگی های مهم در شیوه معماری این دوره،علاوه بر استحکام و زیبایی فرم،درخشش بیان است.در آثار این دوره تابش رنگ و نور و جذابیت سطوح و شکوه چشم گیر آنها،احساس زیبایی خیره کننده ای در بیننده ایجاد می کند و طنین رنگ ها و سطوح مکرر کاشی های درخشان به منظره ای شفاف،مجرد و روحانی تبدیل میشود (رستمی نجف آبادی ،.(1390
آنچه عالی قاپو را در عدد آثار با شکوه و بسیار نفیس قرار داده به علاوه بر مینیاتور های رضا عباسی،گچبری های آخرین طبقه است که به اتاق موسیقی یا اتاق صوت نیز معروف است.در این قسمت از کاخ،شکل انواع جام و صراحی در دیوار تعبیه شده است که ساختن و پرداختن این اشکال به غیر از نمایش زیبایی،خلاقیت و ابتکار هنرمندان گچ کار،برای این بوده که انعکاسات حاصل از نغمه های نوازندگان و اساتید موسیقی به وسیله این اشکال گرفته شده و صدا ها طبیعی و بدون انعکاس به گوش برسند (صدری افشار،.(1373 ردپای قوانین فیزیک را اگر اغراق نکرده باشیم در تمام جنبه های زندگی میتوانیم ببینیم.علم فیزیک همواره برای ساده ترین مسایل هم چون راه رفتن تا پیچده ترین معما ها نظیر شکافتن هسته به آن کوچکی منطقی ترین دلایل را ارائه می کند.مثلا به کارگیری روابط حاکم بر اصوات در قالب علمی به نام آکوستیک،معماری را نیز تحت سلطه ی خویش در می آورد(غیابت لو،.(1388
از این میان هدف آکوستیک ساختمانی و سالن ها،از بین بردن صداهای زائد و مزاحم در سالن ها،ایزوله سازی صوتی سالن ها و ساختن فضای مرده برای بهترین ضبط در استودیو می باشد.که نمونه ی این کاربرد در تالار موسیقی این کاخ(عالی قاپو)می توان مشاهده کرد. بنابر این در پژوهش حاضر به کاربرد این علم و اثر آن در این کاخ باشکوه با تاکید بر تالار موسیقی (طبقه ششم عمارت) پرداخته می شود.
آکوستیک
زندگی پر از صداست و ما همیشه طالب شنیدن صداهای خوش و حیاتی هستیم و از صداهای نا مطبوع و خطرناک گریزانیم. بطور کلی باید گفت که هر چه پیش می دویم، بشر نسبت به حس شنوایی بیشتر توجه پیدا میکند. پیشرفت روز افزون صنایع صوت از
2
قبیل : تلفن ـ رادیو ـ فونوگراف ضبط صوت روی فیلم و تهیه فیلمهای صدا دار و غیره خود میتواند بر این موضوع دلیلی مسلم باشد(لیاقتی،.(1380
