بخشی از مقاله
مدیریت و برنامه ریزی انرژی
به نام خدا
مقدمه
مؤسسه پژوهش در مديريت و برنامه ريزي انرژي با هدف كلي توسعه فعاليتهاي پژوهشي در زمينه هاي مختلف مديريت سيستم هاي انرژي، اقدام به انجام دادن اولين تحقيق بين المللي مديريت و برنامه ريزي انرژي كرده است. اميد است با انجام دادن اين چنين تحقيق هايي كه منجر به ايجاد ارتباط هر چه بيشتر با ساير مؤسسات دانشگاهي و پژوهشي ملي و جهاني مي شود، اهداف اصلي مؤسسه كه اساسي ترين آنها، ارتقاء سطح علمي - پژوهشي كشور است محقق گردد . شايان ذكر است كه تحقيق از دانشمندان برجسته دنيا به عنوان سخنران كليدي دعوت نموده است.
عناوين موضوعي اين تحقيق در 15 محور جداگانه مي باشد. اين محورها عبارتند از:
• مديريت و اقتصاد انرژي
• برنامه ريزي انرژي
• توسعه پايدار و انرژي
• ارتقاء بهره وري در بخش انرژي
• مدلسازي انرژي
• فناوري هاي سخت افزاري انرژي
• مديريت ريسك
•
• مديريت و كنترل پروژه ها
• نقش انسان و سازمان
• استانداردهاي انرژي و محيط زيست
• كاربرد فناوري نانو و
• استانداردهاي آلايندگي خودروها
• انرژي و حمل و نقل
• مباحث زيست محيطي
ارتقاء بهره وري در بخش انرژي
بحث ارتقاء بهره وري و انتقاد مؤثر و كار از منابع انرژي را مي توان از دو محور مورد توجه قرار داد، محور اول: ارتقاء بهره وري در استفاده از منابع توليد و انتقال و توزيع انرژي مطرح است و در محور دوم ارتقاء بهره وري در مصرف انرژي مورد مطالعه محققين قرار ميگيرد.
در محور اول يعني ارتقاء بهره وري در استفاده از منابع مي توان به نقش اهش تلفات شناخت وبكارگيري تكنولوژي هاي جديد توليد انرژي با حداقل كار كردن مصرف مواد اوليه و منابع طبيعي و نيز حداقل كردن خسارت وارده به محيط زيست اشاره نمود.
در محور دوم نيز لازم است كه مراكزعمده مصرف شناسايي و شيوه هاي كاهش تلفات در مصرف و استفاده از انرژي مورد بررسي قرار گيرد.
در هر دو محور بحث شاخصهاي بهره وري و نحوه اندازه گيري آنها بعنوان سؤالهاي كليدي تحقيقي مد نظرند. مثلاً در سالهاي اخير گرايش ، آناليز فاكتور و روشهاي تحقيق در عمليات، نظير براي مطالعه شاخصهاي بهره وري كاربرد گسترده اي يافته و تحقيقات در اين خصوص ادامه دارد. انتظار مي رود كه برخي از محققين نتايج مطالعات خود را در اين خصوص در تحقيق ارائه نمايند.
مدلسازي انرژي
• مدلسازي كلان انرژي
• بررسي مدلهاي عرضه و تقاضاي انرژي
• بررسي مدلهاي خانواده و
• كاربرد مدلهاي پويا در بخش انرژي
• كاربرد مدلهاي گسسته در بخش انرژي
• مدلسازي سيستم بهينه عرضه و تقاضاي بخش انرژي
• بانك اطلاعات انرژي مورد نياز مدلهاي انرژي
• فناوري هاي نوين اطلاعاتي و نقش آن در مصرف بهينه انرژي
• ارائه راهكارهاي بومي سازي مدلهاي مختلف در كشور
فناوريهاي سخت افزاري انرژي
ظهور تكنولوژيهاي نو و ويژگيهاي منحصر به فرد آنها در تسهيل كارها، كاهش هزينه ها و افزايش سرعت موجب شده است كه تمامي بخشهاي اقتصادي از جمله بخش انرژي به يافتن راههاي بكارگيري اين فناوريها گرايش يابند.
كاربردهاي فناوريهاي نظير ، تكنولوژي و بيوتكنولوژي در صنايع مربوط به انرژي مورد توجه بسياري از محققين و كشورها قرار گرفته و مطالعات فراواني در اين زمينه در حال انجام است.
شناخت تكنولوژيهاي نوين، مطالعه امكان پذيري اقتصادي و فني و بكارگيري آنها در كشور، تحليل و يك منابع اين تكنولوژيها از مباحث مورد انتظار براي طرح اين تحقيق خواهد بود.
مديريت ريسك
در دنياي امروزه بدليل افزايش آگاهيهاي عمومي، قوانين و مقررات تدوين شده ملي و بين المللي، ورود قوانين و تأثير آنها در تجارت هاي جهاني و موارد مشابه رعايت اصول بهداشت، ايمني و محيط زيست و رعايت آنها در مراحل مختلف اجراي پروژه ها اهميت بسيار زيادي يافته است. امروزه مشخص شده است که سه جزء اخير از هم جدا نيست که نتيجه امر ايجاد سيستم هاي يکپارچه در سازمانهاي مختلف است که در يک قالب به ارزيابي مسائل فوق مي پردازد. از اين نظر سيستم مديريت ، سيستم يکپارچه اي محسوب مي شود که از طريق تعريف و پياده سازي آن در يک سازمان، موارد ايمني، بهداشت و محيط زيست بصورت همزمان مورد توجه قرار مي گيرد.
در حيطه ايمني سيستم يکپارچه ، کل فرايند از ديدگاه ايمني بررسي شده و خطرات موجود در آن مورد آناليز قرار گرفته و با تعيين ريسک هاي معادل آنها به ارائه راهکارهاي کنترلي پرداخته مي شود. در بخش بهداشت عوامل زيان آور شامل عوامل شيميايي، فيزيکي، بيولوژيکي و
روانشناسي مورد آناليز قرار گرفته و راههاي تماس افراد با آنها، مکانيسم هاي عمل، زمان هاي مواجهه مجاز و موارد مشابه مورد آناليز قرار مي گيرد. در حيطه محيط زيست نيز کليه اثرات زيست محيطي حاصل از اجراي پروژه ها در مراحل مختلف آنها بر روي عناصر زيست محيطي بررسي مي گردد. منظور از عناصر زيست محيطي شامل شامل عناصر فيزيکي، شيميايي، بيولوژيکي، اجتماعي، اقتصادي، زيبا شناسي و موارد مشابه است.
مهمترين موضوعات مورد بحث در اين محور عبارتند از:
• و توسعه پايدار
• و نقش آن در صنعت انرژي
• و موانع پياده سازي آن
• کاربرد در حفظ منابع ملي
در دنياي امروزي ارتقاء بهره وري براي امکان حضور و ادامه آن در صحنه رقابت امري الزامي است. در همين راستا وجود محيط هاي کاري ايمن يکي از مهمترين مؤلفه هاي لازم براي رسيدن به بهبود مستمر بهره وري بشمار مي رود. از طرف ديگر با افزايش سرعت توسعه علوم و معرفي مواد و فن آوري هاي جديد، در هر لحظه معضلات جديدتري در محيط هاي کاري پديدار مي شود که مطمئناً مقابله با آنها و کنترل ريسک هاي غير قابل قبول شان، نيازمند آگاهي از رويکردها، شيوه ها و تکنيک هاي جديد در حيطه علم ايمني است.
در يك سازمان با خط مشي ايمني سيستم، الزامات ياد شده در قالب مديريت ريسک از مرحله قبل از تولد سيستم يعني فاز ايده و تفكر شروع شده و تا پايان فاز كنار گذاشتن سيستم (فاز انهدام يا دفع) ادامه مي يابد. در پايان هر مرحله لازم است در راستاي اصلاح سيستم و بهبود مداوم آن برپايه يافته هاي حاصل از ارزيابيهاي انجام شده، فرآيند تصميم گيري مبتني بر چرخه دمينگ(طرح ريزي، انجام، كنترل و اجراء) به مرحله اجراء گذاشته شود.
از مهمترين عناويني که در محور مديريت ريسک در اين کنفرانس مورد بحث قرار مي گيرد مي توان به موارد زير اشاره کرد:
• ايمني سيستم و ارزيابي ريسک
• نقش رويکرد ايمني سيستمي در بخش انرژي
• فرايند مديريت ريسك در بخش انرژي
• مدلسازي در مديريت ريسک
• متدولوژي ارزيابي ريسک
مديريت و كنترل پروژه در بخش انرژي
هدف بررسي چالشها، معرفي تجارب و ارائه ، راهكارهاي مديريت پروژه ها در بخش انرژي كشور و استفاده از مستغلات و استانداردهاي جهاني در زمينه مديريت پروژه در بخش انرژي و آشنايي با تكنيكها و ابزارهاي ارائه شده در اين بخش
از جمله اهداف در اين بخش عبارتند از:
• بررسي محدوده پروژه و مديريت پروژه در بخش انرژي
• مديريت و برنامه ريزي استراتژيك پروژه ها در بخش انرژي
• مطالعات امكان سنجي پروژه ها در بخش انرژي
• بررسي قوانين و الزامات، قوت و ضعف مديريت در پروژه هاي بين المللي
• بررسي اثرات و قوانين و مقررات مديريت پروژه در بخش انژي
كشور
• تكنيكهاي نوين مديريت پروژه هاي بخش انرژي
• بررسي اثرات ساختار سازماني در پروژه هاي بخش انرژي
• مطالعات موردي در روشهاي اجرايي تجارب و راهكارهاي پروژه هاي بخش انرژي
• بكار گيري ، در مديريت پروژه هاي بخش انرژي
• ارزيابي عملكرد و شاخصهاي پروژه و مديريت پروژه در بخش انرژي
• مديريت ريسك پروژه هاي بخش انرژي
• مديريت زمان و بخش انرژي
• مديريت و مهندسي ارزش در پروژه هاي بخش انرژي
• مديريت كيفيت پروژه هاي بخش انرژي
• مديريت تداركات در بخش انرژي
• بررسي عوامل رضايتمندي در بخش انرژي
• مديريت منابع انساني و رهبري پروژه در بخش انرژي
• چرخه پروژه هاي بخش انرژي
نقش انسان و سازمان
بحثهاي مرتبط با رشته مهندسي فاكتورهاي انساني و نيز و در بخش توليد انرژي بسي
ار حائز اهميت بوده و مورد توجه بسياري از محققين داخلي و خارجي بوده و هست. مطالعات ارگونومي در محيطهاي توليد و اشتغال انرژي بمنظور كاهش خطاهاي تصادفي، افزايش ضريب ايمني محيط ،بالا بردن قابليت پاياني و اطمينان واحدهاي توليد و توزيع انرژي و در نهايت كاهش هزينه هاي اين واحد ها مورد نتيجه قرار گرفته است.
مباحث ماكروارگونوهي نيز نقش ويژگيهاي رفتار انسان و سازمان و تعامل ساختار و فرهنگ سازمان با كاركنان واحد نظر قرار داده و به طراحي ساختارهاي سازماني و شرح وظايف سازمان متناسب با ماموريت سازمان و نيز متناسب با ويژگيهاي كاركنان كمك مي كند.
اين مباحث به كاهش استرس كه يكي از فاكتورهاي اصلي كاهش ايمني و پاياني سيستم كمك كرده و در نهايت موجب كاهش هزينه ها و افزايش رضايت شغلي و بهبود زندگي شغلي كاركنان خواهد انجاميد. كاربردهاي مهندسي فاكتورهاي انساني وارگوني و مكروارگوني و معرفي منابع آن و راهكارهاي اجرائي بهره گيري از اين مفاهيم در بخش انرژي از طريق برخي از مقالات كه احتمالاً در تحقيق ارائه خواهدشد شناخته مي شود.
استانداردهاي انرژي و محيط زيست
انرژي از مهمترين محورها و مؤلفه‌هاي توسعه جوامع است بگونه اي که آن را واجد جايگاهي استراتژيک در اقتصاد توسعه و حتي تعاملات سياسي بين‌الملل دانسته اند. لذا مديريت بخشهاي گوناگون اين حوزه از منابع ، تأسيسات انتقال، توزيع و مصرف داراي اهميتي بسيار خواهد بود. با توجه به اين جايگاه در اقتصاد ملي و همچنين آثار و تبعات زيست محيطي آن، در اين همايش موضوع ياد شده با عنوان استانداردهاي انرژي و محيط زيست مورد مطالعه قرار خواهد گرفت.
• استانداردهاي انرژي و حفاظت محيط زيست
• استفاده از سوختهاي نو و حفاظت از محيط زيست
• توسعه حمل و نقل عمومي و نقش آن در کاهش آلودگيهاي زيست محيطي
• عايقکاري حرارتي ساختمانها و محيط زيست
• ساماندهي سيستمهاي توزيع و مصرف انرژي
كاربرد فناوري نانو و
دنياي امروز دنياي ارتباطات، انتقال اطلاعات و تكنولوژيهاي نو مي‌باشد. جريان سريع رشد فناوري اطلاعات و ارتباطات() در سراسر جهان، بازار رقابتي گسترده اي را براي كليه كشورها ايجاد نموده است كه هر كشور، به منظور باقي ماندن در اين رقابت، ناگزير به سرمايه گذاري در اين بخش مي باشد. از سوي ديگر، تكنولوژيهاي نوظهوري همچون نانوتكنولوژي، رويكرد جديدي را در كليه رشته ها ايجاد نموده است. ساخت نانوماشين‌ها و ابزارآلات نانو، بسيار
ي از مشكلاتي را كه بشر امروز با آن مواجه است را برطرف مي‌سازد. بنابراين مي‌توان گفت كه اين تكنولوژي بيانگر تحولي جديد در قابليت‌ها و توانايي‌ها مي‌باشد. با توجه به موارد ذكر شده، همگام با ساير بخشهاي صنعتي و غيرصنعتي، امروزه شاهد گسترش نفوذ سريع هر دو بخش و نانوتكنولوژي در عرصه انرژي مي‌باشيم. از اين رو، كاربرد فناوري نانو و در بخش انرژي يكي
از محورهاي اصلي اولين تحقيق بين‌المللي مديريت و برنامه‌ريزي انرژي در نظر گرفته شده است. اين تحقيق در نظر دارد با بهره‌گيري از تبادل نظر جامعه علمي داخلي و خارجي، گامي را در بكارگيري هر چه بهتر فناوري نانو و در بخش انرژي كشور، بردارد. ازجمله زمينه‌هاي مورد بحث در اين محور، به قرار زير است:
• نقش در صنعت انرژي
• نقش فناوري نانو در صنعت انرژي
• نقش در خصوصي‌سازي و جلوگيري از تمركز‌گرايي
• كاربرد فناوري نانو جهت توليدات انرژي
• كاربرد فناوري نانو جهت ذخيره سازي انرژي()
• كاربرد فناوري نانو جهت حفظ و نگهداري انرژي)
• كاربرد تجارت الكترونيك() در بخش انرژي
• نقش در اختصاص سرويسهاي بهينه به بخشهاي صنعت انرژي
استانداردهاي آلايندگي خودروها
بکارگيري وسايط نفليه در کنار مزاياي بيشمار خود معايبي نيز بدنبال
داشته است که از مهمترين آنها مي توان به ايجاد آلودگيهاي زيست محيطي در اشکال مختلف اشاره کرد. براي مثال بررسيها نشان مي دهد توليد سالانه 300 هزار دستگاه خودرو و داشتن چهار ميليون خودرو درحال حرکت، باعث مي شود ساليانه 425 هزار تن منواکسيدکربن وارد هوا شود که سهم آلودگيهاي خودروها در شهر تهران با حدود 2 ميليون خودرو، مصرف روزانه ده ميليون ليتر سوخت، بيش از 70 درصد بر آورد مي شود.
به منظور کنترل اين نوع آلاينده ها تعريف، بکارگيري استانداردهاي آلايندگي خودروها و نظارت دقيق بر آنها امري اجتناب ناپذير مي باشد.
از موضوعاتي که رابطه با استانداردهاي آلايندگي خودروها در اين کنفرانس مورد بحث قرار خواهد گرفت موارد زير قابل اشاره است:
• آلوگيهاي زيست محيطي خودروها
• تعيين استانداردهاي آلودگي خودرو: فرصتها و تهديدها
• کنترل آلودگي خودروها و فناوريهاي نو
• نقش دولت در کنترل آلودگيهاي خودروها
• سازمانهاي غير دولتي و نقش آنها در کاهش آلودگي خودروها
انرژي و حمل و نقل
يكي از اهداف مهندسي و برنامه ريزي حمل و نقل، افزايش آمادگي براي مقابله با شرايط اضطراري و صرفه جويي در مصرف براي مقابله با شرايط اضطراري، تدوين برنامه وضعيتهاي بحراني ضروري مي باشد. راهبردهاي ممكن براي صرفه جويي در مصر
ف انرژي را مي توان به گروههاي زير طبقه بندي نموده :
1- استفاده از شيوه هاي ترابري با كارايي بيشتر مص
رف سوخت
2- كاربرد فناوريهاي جديد
• افزايش كارايي مصرف سوخت وسايل نقليه :
1. طراحي مناسب وسيله نقليه
2. در نظر گرفتن عوامل مؤثر بر كاربرد وسيله نقليه
• استفاده از موتورهاي جديد
• استفاده از سوختهاي جايگزين
3- ساماندهي جريان ترافيك
• ارتقاء سطح خدمت تسهيلات جهت كاهش مصرف انرژي
• طراحي و نگهداري تسهيلات جهت كاهش مصرف سوخت و هزينه هاي
بهره برداري سيستمها
• ارتقاء ساماندهي ترافيك جهت كاهش مصرف انرژي :
1. كنترل تقاطع ها
2. تدوين مقررا ت مناسب
• برنامه ريزي حمل و نقل جهت كاهش مصرف انرژي
