مقاله در مورد معماری استادیوم های فوتبال

بخشی از مقاله

معماري استاديوم هاي فوتبال

ـ نور
الف ـ نور مناسب جهت فضاي بازي : براي تأمين نور زمين مسابقه فوتبال و پيست دو و ميداني از نورافكن هاي قوي در استاديوم تعبيه مي گردد استفاده مي شود . اين نورافكن ها بايد در مكاني تعبيه گردند كه ميزان نور در تمام نقاط زمين به صورت يكسان باشد وهمچنين ارتفاع آن به اندازه اي باشد كه براي بازيكنان ايجاد خيرگي ننمايد . ( سعي شود در ارتفاع بالا باشد ) بدين منظور معمولاً در چهار جهت استاديوم،برج هايي جهت استقرار نورافكن ها ساخته مي شود .تعداد چراغ هاي هر برج به ارتفاع آنها از مركز زمين و همچنين قدرت آنها بستگي خواهد داشت . نوري كه توسط

نورافكن هاي فوق به زمين مسابقه تابانده مي شود ، علاوه بر تأمين نور لازم جهت انجام مسابقه بايد به اندازه اي باشد كه انجام فيلمبرداري از مسابقه به سهولت ممكن گردد .
در صورتي كه نتوان از سطوح وسيع جهت نصب چراغ هاي نورافكن استفاده كرد مي توان به جاي 4 برج از 6 يا 8 برج كوچكتر در پيرامون استاديوم بهره گرفت .

ب ـ نور افكن در ساير فضاها : علاوه بر تأمين نور زمين مسابقه بايد
كليه فضاهاي داخلي راهروها ، اتاقها و … داراي نور مناسب باشند كه در اين نور توسط چراغ هاي معمولي و يا فلورسنت تعبيه شده در سقف فضاها تأمين مي گردد .

4 ـ صدا
در استاديوم هاي فوتبال همواره بلندگوهايي در پيرامون زمين و در مجاورت سكوهاي تماشاچيان تعبيه مي گردد . فاصله بلندگوها بايد به گونه اي باشد كه صداي گوينده استاديوم ضمن اينكه به راحتي به كليه تماشاچيان مي رسد ، ايجاد تشديد ( دو صدايي ) نكند . همچنين بلندگوها بايد در مكاني قرار گيرند كه مانع ديد تماشاچيان نسبت به زمين مسابقه نباشند و فاصله آنها از تماشاچيان به حدي نباشد كه باعث آزردگي آن ها گردد . به علت ا

5 ـ رسانه هاي همگاني
ورزش امروزه به يكي از پر طرفدارترين برنامه هاي راديو تلويزيوني تبديل شده است و صفحات زيادي از مطبوعات را هر روزه به خود اختصاص ميدهد ، بنابراين توجه به رسانه هاي همگاني دراستاديوم ـ هاي ورزشي از ارزشي والا برخوردار است كه ذيلاً به آن پرداخته مي شود .
الف ـ جايگاه گزارشگران : مسابقات پر اهميت ورزشي معمولاً مستقيماً توسط راديو و تلويزيون براي علاقه منداني كه فرصت آمدن به ورزشگاه را ندارند گزارش مي گردد.گزارشگران راديو و تلويزيون بايد داراي جايگاه مخصوصي باشند كه ضمن تسلط مناسب بر زمين مسابقه ،بتوانند از فيلم هاي

تهيه شده از مسابقه كه مستقيماً در اختيارشان قرار مي گيرد استفاده نمايند و براي بينندگان تلويزيوني و شنوندگان راديويي گزارش دهند . جايگاه مخصوص گزارش مسابقه بايد در مكاني مناسب از سكوهاي تماشاچيان در نظر گرفته شود و امكانات لازم راديو تلويزيوني در آن تعبيه گردد .
ب ـ جايگاه خبرنگاران : علاوه بر گزارشات راديو تلويزيوني مطبوعات نيز به اخبار و گزارشات ورزشي توجه نشان مي دهند و همواره تعداد نسبتاً زيادي خبرنگار در محل انجام مسابقات حض

ور دارند .

بدين منظور جايگاه مخصوصي نيز براي خبرنگاران مطبوعات در استاديوم ها در نظر گرفته مي شود .
جايگاه خبرنگاران نيز بايد مانند جايگاه گزارشگران از سر و صداي معمول در استاديوم دور بوده تا بتوانند با تمركز كامل به تهيه اخبار و گزارش و خبر از مسابقه بپردازند .
ج ـ تابلوي نمايش استاديوم : به منظور اعلام نتايج ، معرفي اسامي و دادن پيام هاي مختلف به تماشاگران تابلوي بزرگي بر فراز استاديوم تعبيه مي گردد . تابلوي فوق كه مجهز به سيستم هاي الكترونيكي است در محلي قرار مي گيرد كه بيشترين تعداد تماشاچيان بتوانند از آن استفاده كنند

. تابلوهايي كه اخيراً در استاديوم ها مورد استفاده قرار مي گيرند ، علاوه بر موارد ذكر شده قادرند فيلم هايي را كه از جريان مسابقه تهيه مي شود به صورت مستقيم براي بينندگان داخل استاديوم نمايش دهند .

6 ـ سرويس هاي تماشاچيان
سرويس دهي و خدمات رساني به تماشاچيان با توجه به اينكه آنها ساعاتي از وقت خود را در استاديوم مي گذرانند ، از اهميت خاصي برخوردار است و بدين منظور فضاهايي مورد نياز است كه بطور خلاصه توضيح داده مي شود .
الف ـ بوفه ها و فروش مواد غذايي : به علت اينكه تماشاچيان زمان نسبتاً زيادي از وقت خود را در استاديوم بسر مي برند ، احتياج به تهيه مواد غذايي ، نوشيدني و …دارند . بدين منظور بايد بوفه ـ هايي در استاديوم پيش بيني گردد .

بوفه ها بايد پرانكندگي لازم را در استاديوم ، جهت دسترسي مناسب تمامي تماشاگران داشته و داراي فضاي مناسب در كنار خود باشند تا از ايجاد سد معبر جلوگيري شود . معمولاً فضاهاي زير سكوهاي فوقاني و در مجاورت راهروهاي اصلي بهترين مكان براي قرارگيري بوفه ها مي باشد تا تماشاگران بتوانند در هنگام ورود به استاديوم و قبل از استقرار در سكوها مواد مورد نياز خود را تهيه كنند .
ب ـ آبخوري ها : آبخوري ها نيز كه از اهميت خاصي در جهت رفاه تماشاگران به عهده دارند به مانند بوفه ها بايد در دسترس عموم باشند و تعداد آنها جوابگوي جمعيت باشد . رعايت مسائل بهداشتي ، پيش بيني شبكه فاضلاب و … از ضروريات آبخوري ها است .
ج ـ توالت ها : دستشويي ها و توالت ها بايد به تمامي تماشاگران به سادگي سرويس دهد و در مكان هايي قرار گيرد كه علاوه بر رعايت بهداشت
و آلوده نكردن محيط ، امكان تهويه مناسب آن وجود داشته باشد .
د ـ نمازخانه : به منظور امكان انجام فرايض ديني تماشاگران ، ضرورت دارد كه چند فضا در بخش هايي از استاديوم جهت نمازخانه پيش بيني گردد .
ه ـ كمك هاي اوليه : به علت اينكه امكان وقوع حوادث براي تماشاچيان وجود دارد ، لذا بايد كمك هاي اوليه براي آنها پيش بيني شود و فضاهايي براي اين منظور در نظر گرفته شود .

7 ـ سرويس هاي ورزشكاران
امكاناتي براي بازيكنان ، مربيان و داوران مسابقات در استاديوم ها مورد نياز مي باشد كه مختصراً پيرامون آنها توضيح داده مي شود .
الف ـ رختكن ورزشكاران : مجموعه فضاهايي كه به آن عنوان رختكن ورزشكاران اطلاق مي شود ، شامل چند فضا است كه عبارتند از : تعويض لباسها ، دوش ، توالت ها ، استراحت بازيكنان .
فضاي تعويض لباس جهت ورزشكاران قبل و بعد از مسابقه و يا تمرين مورد استفاده قرار مي گيرد .

در كنار اين فضا بايد گنجه ها و يا كمدهايي براي قرار دادن وسائل ورزشكاران وجود داشته باشد . دوش ها جهت استفاده ورزشكاران پس از مسابقه يا تمرين مورد استفاده قرا مي گيرد و تعداد آنها بايد جوابگوي يك تيم ورزشي باشد . همچنين فضايي نيز براي استراحت ورزشكاران بين دو نيمه مسابقه ويا پس از تمرين و جهت استماع راهنمايي مربيان تيم در نظر گرفته مي شود . رختكن هاي ورزشكاران حداقل دو واحد براي استفاده تيم هاي فوتبال و چند واحد ديگر جهت تيم هاي

ورزش دو و ميداني بايد پيش بيني شود .
ب ـ اتاق مربيان : حداقل دو اتاق جهت مربيان بايد به صورت مجزا در نظر گرفته شود كه در آنها كليه امكانات پيش بيني شده باشد .
ج ـ اتاق داوران : براي استقرار و استراحت داوران يك فضا با امكانات لازم مورد نياز است .
د ـ بدن سازي : به منظور انجام تمرينات و پرورش جسم فضايي با امكانات كامل بدن سازي مورد

نياز است تا در اختيار تيم هايي كه براي تمرين به استاديوم مي آيند قرار گيرد .
ه ـ جايگاه بازيكنان ذخيره و مربيان : در كنار زمين دو جايگاه براي تيم هاي مسابقه دهنده پيش بيني مي شود كه بازيكنان ذخيره و مربيان آنها هنگام بازي در آن استقرار مي يابند . جايگاه فوق بايد سرپوشيده و ضمن داشتن فضاي مناسب از زمين مسابقه بر آن اشراف كامل داشته باشد .

8 ـ فضاهاي خدماتي

الف – علاوه بر فضاهاي سرويسي كه در اختيار تماشاگران و ورزشكاران مي باشد ، فضاهاي ديگري نيز در استاديوم بايد موجود باشد كه وجود آنها ضروري است و از آنها به عنوان فضاهاي خدماتي نام مي ـ بريم . اين فضاها عبارتند از : محل استقرار مديريت استاديوم ، مسؤول برنامه ريزي استاديوم ، مسؤول انتظامات ، اطلاعات ،كمك هاي اوليه و فوريت هاي پزشكي ، تأسيسات برق ، موتورخانه و تأسيسات هواسازي ، انبار لوازم بهداشتي ، نگهباني ، باجه هاي فروش بليط ( خارج از استاديوم ) .

ب ـ سالن ورزش ها : تأسيساتي كه در سالن ورزش مورد نياز است عبارتند از : 1) فضا جهت بازي و مسابقه 2) سكوهاي تماشاگران 3) سرويس هاي مربوط به تماشاگران 4) سرويس هاي مخصوص ورزشكاران 5) فضاهاي خدماتي 6) فضاهاي تربيتي جهت ورزشكاران در رشته هاي مختلف .
مواردي كه در طراحي سالن هاي ورزشي بايد رعايت گردند عبارتند از:
1 ـ فرم
سالن هاي ورزشي مي توانند با فرم هاي متفاوت و متنوعي اجرا گردند كه بيشتر به گنجايش آنها و سيستم هاي سازه اي كه جهت ساخت آن انتخاب مي شود بستگي خواهد داشت . در يك سالن ورزشي بايد امكان انجام مسابقه در رشته هاي مختلف ورزش هاي سالني ميسر باشد .
2 ـ جهت

جهت خاصي را نمي توان براي سالن ورزشي در نظر گرفت و جهت اينگونه سالن ها به موقعيت قرار گيري در سايت ، شيب زمين و دسترسي هاي آن بستگي خواهد داشت . وبه علت استفاده از نور مصنوعي در سالن ، جهت آن كمتر متأثر از اوضاع اقليمي و آب و هوايي است .
3 ـ ترافيك و دسترسي هاي داخلي
مانند استاديوم هاي فوتبال در سالن ها نيز انواع مختلف دسترسي به سكوها طرح واجرامي گردد كه دسترسي از بالا، پائين و بخش هاي مياني از جمله آنها مي باشد . در هر صورت درسا

ايجادخطرات احتمالي نگردد . بهترين روش در اين زمينه تخليه تماشاچيان از پائين به سمت بالاست كه ايمني بيشتري رابه همراه دارد . عرض راهروها نيز براساس فرمول ذكر شده در استاديوم فوتبال محاسبه مي گردد .

4 ـ سكوهاي تماشاگران
كليه موارد ذكر شده در زمينه شيب سكوها و دسترسي به راهروها در استاديوم هاي فوتبال ، در سالن ورزشي نيز صادق است . ولي با توجه به تعداد كمتر سكوها ، بهتر است از صندلي هاي سبك و يا نشيمن هاي چوبي استفاده گردد و سكوهاي دو سمت عرضي سالن كه به موقعيت ممتازتري از لحاظ اشراف به زمين دارند حتي الامكان از جنس بهتري انتخاب گردند .
5 ـ نور
نور مورد نياز سالن به ويژه در مواقع انجام مسابقات بايد به صورت مصنوعي و از طريق پروژكتورهاي قوي كه در سقف به صورت پراكنده و منظم تعبيه مي گردند تأمين شود . در ضمن ميزان نور طبيعي بايد درحدي باشد كه درطي روز بتوان نوركافي جهت انجام تمرينات را براي سالن تأمين نمود و سعي گردد كه از تابش مستقيم آفتاب به درون سالن جلوگيري شود .
7 ـ رسانه هاي همگاني
الف ـ جايگاه گزارشگران‌ : به منظور گزارش راديويي و تلويزيوني مسابقات پر اهميت ورزشي بايد جايگاه مناسبي كه داراي اشراف كامل به ميدان مسابقه و امكانات كافي جهت گزارشگران رسانه هاي همگاني پيش بيني گردد .
ب ـ جايگاه خبرنگاران‌ : براي خبرنگاران نيز مكان مناسبي از سكوها بايد در نظر گرفت تا اخبار لازم را از مسابقات ورزشي به سهولت تهيه نمايند .

ج ـ تابلوي نمايش سالن : براي رساندن اطلاعات لازم از جريان مسابقه و حواشي آن به تماشاگران لازم است كه صفحه تابلوي نمايش در سالن در نظر گرفته شود اين تابلو بايد در مكاني نصب گردد كه حداكثر تعداد تماشاگران بتوانند از آن استفاده كنند . بهترين مكان براي آن يكي از جوانب طولي سالن ، نمايشگرهايي در چند نقطه سالن جهت نماياندن اطلاعات مربوط به مسابقات مانند نتيجه ،
زمان و … در نطر گرفته مي شود .
8 ـ سرويس هاي تماشاگران
كليه موارد ذكر شده در مورد سرويس هاي تماشاگران ، در استاديوم هاي فوتبال ، در سالن ورزش ها نيز صادق است .
9 ـ سرويس هاي ورزشكاران
كليه موارد ذكر شده در زمينه سرويس هاي بازيكنان در استاديوم هاي فوتبال در سالن ورزش ها نيز صادق است ،ضمن اينكه درسالن ورزش ها به سونا با امكانات بدن سازي جهت كنترل وزن ورزشكاران و انجام نرمش مورد نياز مي باشد .

10 ـ فضاهاي خدماتي
فضاهاي خدماتي مورد نياز در سالن ورزش ها عبارتند از : محل استقرار مديريت سالن ، مسؤول برنامه ريزي سالن ، مسؤول انتظامات ، اطلاعات ، كمك هاي اوليه و فوريت هاي پزشكي ، تأسيسات برق ، موتورخانه وتأسيسات هواسازي ، انبار لوازم بهداشتي ، انبارهاي متعدد جهت وسائل ورزشي در رشته هاي مختلف ، اتاق كنفرانس مطبوعاتي ، نگهباني ، باجه هاي فروش بليط (خارج از سالن ) .

نام تعداد و مساحت فضاهاي مورد نياز استاديوم فوتبال با35000 تماشاگر
عنوان فضا تعداد مساحت واحد
(متر مربع ) جمع مساحت
(متر مربع )
زمين بازي
سكوهاي تماشاگران
راههاي عبور
وروديها و راهرو هاي تقسيم
سرويسهاي تماشاگران
بوفة تماشاگران
نمازخانه
فوريتهاي پزشكي تماشاگران

رختكن ورزشكاران
رختكن مربيان
سالن بدنسازي
فوريتهاي پزشكي
رختكن داوران
اطلاعات
انبار وسايل غير ورزشي
نگهباني استاديوم
تأسيسات برق
تأسيسات موتورخانه
انبار وسايل ورزشي
اداري
اتاق كنفرانس 1
35000
35000
5000
300
40
1
1

4
4
1
1
1
1
5
1
1
1
10
5
1 17500
5/0
1/0
25/0
3
25
200
30
80
20
100
30
100
30
20
50

50
100
30
20
80 17500
17500
3500
1250
900
1000
200
30
320
80
100
30
100
30
100
50
50
100
300
100
80

مركز ورزشي آزادي
مجموعه ورزشي آزادي در 14 كيلومتري اتوبان تهران ـ كرج در زميني به

مساحت 000/000/4 مترمربع بنا شده است اين مجموعه در دو مرحله اجرا گرديده است مرحله اول استاديوم يكصد هزار نفري ،درياچه ، پاركينگ كه با جاده هاي شرقي و غربي مربوط مي شوند . مرحله دوم كه عبارت است از سالن ورزشي ،سالن استخر ، پيست دوچرخه سواري ، ساختمان اداري و مركز مطبوعات ، ساختمان هاي تير اندازي ، زمين هاي تمرين براي ورزش هاي مختلف ساختمان هاي ضميمه مربوط به هر قسمت . اين مجموعه با رعايت هدف هاي زير طرح شده است :
ـ سبك ساختماني ـ احجام و فضاهاي اشغال شده به وسيله آنها
ـ مواد ومصالح ساختماني ـ نگهداري ونگهباني
ـآمد و رفت در مجموعه

موقعيت و ارتباط مجموعه
اين مجموعه در جلگه اطراف رودخانه كن زير كوه هاي شمال قرار دارد . استاديوم يكصد هزار نفري آزادي در خرگوش دره كه دره ايست نسبتاً پهناور . كم عمق احداث گرديده است . محل استاديوم بعد از مطالعه از لحاظ فاصله با شهر تهران و ارتباطات و توسعه آينده شهر ، مناسب ترين محل

تشخيص داده شده است . مجموعه با سه رشته راه اصلي به شهر تهران وصل مي شود .
ـ رشته اول اتوبان تهران ـ كرج مي باشد كه با دو انشعاب شرقي و غربي به جاده أي شرقي و غربي متصل مي شود .
ـ رشته اصلي جاده تهران كرج مي باشد كه با دو انشعاب به جاده هاي شرقي و غربي استاديوم منتهي مي گردد .
ـ رشته سوم جاده شمالي است كه از آزادي ادامه پيداه كرده و پس از عبور از روي رودخانه كن از شمال به حلقه كمربندي مجموعه ورزشي دهكده متصل مي شود.

البته با توسعه جاده ارتباطي مابين جاده قديم تهران كرج و جاده مخصوص مي توان جاده قديم كرج را چهارمين رشته راه مابين مجموعه و جنوب تهران دانست .
دو جاده شرقي و غربي مجموعه كه خط كمربندي محسوب مي شود از شمال به دهكده بازي ها منتهي مي گردد . اين دو راه به وسيله انشعاب لازم در فواصل معين به پاركينگ ماشين هاي سواري و ايستگاه هاي اتوبوس متصل مي شود .

پاركينگ
موقعيت پاركينگ ها و ايستگاه هاي وسائط نقليه نسبت به استاديوم يكصد هزار نفري و ديگر قسمت ـ هاي مجموعه و ارتباط آن ها طوري پيش بيني شده است كه مردم در دسته هاي كوچك به تناوب به پاركينگ ها و ايستگاه هاي اتوبوس برسند و همچنين ارتباط پاركينگ ها با راه هاي

ارتباطي به نحوي در نظرگرفته شده است كه وسائط نقليه به تناوب وبا فواصل زماني كافي از مجموعه به جاده ها وارد گردند و بدين ترتيب از تراكم شديد ترافيك در جاده ها و بالاخره در شهر تهران جلوگيري شود .
پاركينگ ها دردو قسمت شرق وغرب مجموعه واقع شده ودر مرحله اول براي 000/10 ماشين سواري و 200 اتوبوس گنجايش داشته كه اين اندازه هادر مرحله دوم به 1300 ماشين سواري و 650 اتوبوس توسعه داده شد .

رفت و آمد در مجموعه
امكانات رفت و آمد در مجموعه بر مبناي اصول زير طرح شده است .
اصل 1 ـ هنگام ورود جمعيت به مجموعه با توجه به اينكه حضور جمع به تدريج خواهد بود احتمال تراكم راه ها بسيار كم است .
اصل 2 ـ هنگام خروج نظر به حركت جمعي تماشاگران ظرفيت مسيرهاي ارتباطي بايد به اندازه كافي باشد .

همان طور كه ذكر شد موقعيت پاركينگ ها طوري در نظر گرفته شده است كه در فواصل زماني كافي مردم به پاركينگ ها برسند . در داخل مجموعه يك خط كمربندي ديگر وجود دارد كه به رفت و آمد در مجموعه كمك مي كند . در اين جاده از وسايل عمومي براي رفت و آمد مردم در داخل مجموعه استفاده شده و در مواقع ضروري مي توان از آن براي ارتباط جاده هاي اصلي كه در شرق و غرب مجموعه قرار دارد استفاده نمود . از ورودي اصلي تا استاديوم يكصد هزار نفري يك جاده عريض تشريفاتي قرار دارد كه طرفين آن دو مسير عريض پياده رو با فضاهاي باز بين ساختمان هاي مختلف براي رفت و آمد آسان مردم در نظر گرفته شده است . اين جاده و دو مسير پياده رو طرفين آن به منزله ستون فقرات مجموعه است و مسيرهاي پياده رو مانند حلقه اي دور آن مي چرخد اين مسيرها مردم را به پاركينگ هاي وسائط نقليه مستقر در شرق و غرب هدايت مي كند . به رفت و آمد مردم در مجموعه اهميت زيادي داده شده است . قسمت اعظم مجموعه به عنوان پارك و

فضاي سبز براي مردم قابل استفاده است . اطراف درياچه دو خط كمربندي پياده رو ( اولي هم سطح درياچه و دومي سطح بالاتر ) و در جوار جاده ماشين رو كمربندي درياچه در نظر گرفته شده است و سه رستوران و
بوفه در اطراف آن بنا گرديده است .

استاديوم يكصد هزار نفري main stadium
استاديوم يكصد هزار نفري آزادي پس از مطالعات مفصلي از لحاظ موقعيت جهت يابي ، ديد تماشاچي فرم هاي بين المللي و پيش بيني آينده طراحي شده است . استاديوم آزادي كه يك استاديوم خاكي است درمحل خرگوش دره قرار گرفته و در بين ترتيب تعادلي بين عمليات خاك برداري و خاك ريزي ايجاد شده است . محور بزرگ استاديوم با شمال وجنوب زاويه اي 15 درجه به طرف غرب مي سازد .

طرح استاديوم براساس ديد كامل براي همه تماشاچيان در نظر گرفته شده به طوري كه حداكثر فاصله تماشاچي از مركز زمين در شمال و جنوب 136 متر و شرق و غرب 126 متر است كه اين فاصله براي مشاهده هر گونه فعاليت ورزشي دو و ميداني و فوتبال ديد كامل و صحيح را فراهم مي ـ نمايد.

زمين بازي استاديوم از چمن طبيعي و مطابق با آخرين فرم هاي بين المللي است . اطراف چمن يك پيست دوميداني در 8 رديف از جنس تاراتان (Taratan ) قرار داد . تاراتان آخرين پديده پتروشيمي براي زمين هاي دو و ميداني و پرش است . حالت ارتجاعي ( الاستيكي ) آن در سرعت و پرش
بازيكن تأثير مطلوبي مي گذارد .

يك حلقه رفت و آمد عريض استاديوم را از خارج احاطه كرده است كه بين تمام قسمت هاي مختلف آن رابطه ايجاد مي كند . از ميان حلقه چهار سطح شيب دار ( رامپ ) عريض در شمال و جنوب در حدود 55 هزار نفر تماشاچي را به سطح افقي كه در حدود يازده متر بالاتر از سطح حلقه رفت و آمد خارجي واقع شده است مي رساند