بخشی از مقاله
نقش دین در بهداشت روان
در سالهای اخیر، توجه به روان‌شناسی دین و روان‌شناسی دینی در غرب افزایش چشمگیری داشته است که می‌توان انجام پژوهشهای تجربی، نشر مقاله‌ها و کتابها، تأسیس انجمنها، برگزاری نشستهای علمی و عضویت در مجامع تخصصی مربوط را نشانه‌های این رویکرد دانست. مثلاً اعضای انجمن آمریکایی مشاوران مسیحی در سالهای 1995 ـ 1993م، از 200 عضو به
16000 عضو رسیده است و اعضای بسیار دیگری از انجمنهای تخصصی، مانند انجمن مسیحی مطالعات روان‌شناختی، جامعه بررسیهای علمی مذهب، انجمن پژوهشهای مذهبی دست‌کم سه برابر شده‌اند و تقاضا برای شرکت در کنفرانسها و کارگاههای آموزشی روان‌شناسیِ مذهب، رشد چشمگیری داشته است. این امر، شگفتی ناظران را برانگیخته است و دلیل آن برخوردهای منفی شدید و رو به تزایدی است که دانشمندان علوم و روان‌شناسان، در گذشته‌ای نه‌چندان دور، با دین داشتهاند.
البته روان‌شناسی، در آغاز دوران پیدایش خود، نظر مثبتی به دین داشته است. در این مرحله ـ که حدود 30 سال طول کشید ـ روان‌شناسان آمریکایی و اروپایی با نگرشی مثبت، از روشهای تجربی برای مطالعه درباره دین بهره جستند. رواج روان‌شناسی مذهب در ربع اول قرن بیستم، بدان حد بود که رشته الهیات را در برخی مراکز دانشگاهی دینی تحت الشعاع قرار داد؛ اما دیری نپایید (در حدود سال 1930 و پس از جنگ جهانی اول) که این روند رو به افول گذاشت. از نیمه دوم قرن بیستم، پژوهش در ابعاد روان‌شناختی مذهب، بار دیگر، مورد توجه بسیاری از روان‌شناسان غربی قرار گرفت و همین اقبال شدید، پس از آن انکار شدیدتر، شگفتی و حیرت ناظران را برانگیخت. پژوهشهای روان‌شناسان در غرب، بر چند محور استوار است:
الف. انگیزه های دینداری
ب. انواع جهت گیریهای دینداری (درونی یا بیرونی)
ج. علت انتخاب یک دین خاص
د. انواع تجربه‌های دینی (عارفانه، صوفیانه و...)
هـ. دینداری و شخصیت
و. دینداری و سلامت روان
ز. دینداری و درمان
ح. دینداری و شادکامی
ط. دینداری و جرم‌شناسی
برخی از مقالات ارائه شده در این همایش عبارتند از:
رابطه میان میزان اعتقادات دینی و میزان اضطراب دانش‌آموزان، عبدالوهاب وهاب زاده، دکتر فراز والایی، دکتر نیما دهقانی، دکتر ملیحه خراسانی
این پژوهش به منظور بررسی چگونگی رابطه میان میزان اعتقادات دینی و میزان اضطراب دانش‌آموزان دبیرستانهای تهران صورت پذیرفته است. بدین منظور، پرسش‌نامه معبد (برای اندازه گیری میزان اعتقادات مذهبی) و پرسش‌نامه اضطراب به وسیله 200 تن از دانش آموزان دبیرستانهای تهران تکمیل شده است. یافته‌ها حاکی از آن است که میان میزان اعتقادات مذهبی و میزان اضطراب، رابطه عکس برقرار است؛ یعنی، در گروهی که میانگین نمره اضطراب بالا بود، میانگین نمره اعتقادات مذهبی بسیار پایین بوده و در گروهی که میانگین نمره اعتقادات مذهبی بالا بود، میانگین نمره اضطراب پایین بوده است.
مقایسه فراوانی اقدام به خودکشی در ماه‌های محرم، صفر و رمضان با بقیه ماه‌ها، محمد یعقوبی نصرآبادی، دکتر قربانعلی اسدالهی، حجت‌الاسلام محمد معتمدی
هدف این پژوهش، بررسی رابطه میان شرایط مذهبی در ماه‌های یادشده، با میزان خودکشی است. به همین منظور، پرونده کسانی که بین سالهای 1404 تا 1414 قمری در شهر اصفهان اقدام به خودکشی کرده‌اند، مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج به دست آمده، نشان داد که
اقدام به خودکشی در ماه‌های یاد شده، در مردان نسبت به بقیه ماه‌های قمری تا حدود زیادی کاهش معناداری دارد؛ ولی این کاهش در زنان وجود ندارد. نکته جالب اینکه در ماه ربیع الاول ـ که تولد پیامبر اسلام (صلی الله و علیه و آله) در آن واقع است ـ نیز آمار اقدام به خودکشی کاهش می‌یابد.
بررسی نقش نماز در میزان شیوع اضطراب در چکیده مقالات همایش بین المللی نقش دین در بهداشت روان، عباس پسندیده
بررسی رابطه صله رحم با اختلالات افسردگی
امرالله ابراهیمی، دکتر قربانعلی اسداللهی، دکتر سید غفور موسوی
افسردگی شایع‌ترین اختلال روان‌پزشکی است که عوامل متعددی در بروز آن نقش دارند.
فرضیه این پژوهش آن است که صله رحم و کیفیت مطلوب روابط خویشاوندی عامل پیشگیری از افسردگی است.
بدین منظور، پنجاه نفر از بیماران دارای نشانه‌های افسردگی و پنجاه نفر از افراد فاقد آن نشانه‌ها انتخاب و آزمونهای لازم در میان آنان اجرا شده و روابط خویشاوندی این دو گروه در پنج سال اخیر زندگی آنها مورد بررسی قرار گرفته است.
تحلیلِ داده‌ها نشان داد که گروه دوم، بیشتر به صله رحم با والدین و سایر خویشاوندان مبادرت کرده و گروه اول، نمرات بیشتری در رابطه با قطع رحم کسب کرده‌اند.
این پژوهش‌گران تأکید می‌کنند که این یافته‌ها نشان می‌دهد، روابط حمایتیِ بین فامیلی احتمالاً به عنوان یک ضربه‌گیرِ استرس از آسیب‌پذیری فرد جلوگیری می‌کند؛ همان‌طور که احادیث متعددی صله رحم را باعث ایجاد احساس حمایت عاطفی و مادی، بازخورد اطلاعات، افزایش عزت نفس، احساس کفایت و ارزشمندی دانسته و ارزیابی مثبت از خود، دیگران و آینده را از نتایج آن برمی‌شمارد.
بررسی رابطه میزان افسردگی سالمندان مقیم خانه سالمندان با نگرش و عملکردهای دینی آنها (1376 ش)
امرالله ابراهیمی ـ حمید نصیری
این پژوهش به بررسی رابطه نگرش و عملکرد دینی سالمندان مقیم خانه سالمندان با میزان افسردگی آنها پرداخته است. فرضیه این پژوهش، آن است که اعتقادات و عملکردهای مذهبی در دوره سالمندی نقش مهمی در پرکردن فضای خالی زندگی، معنادهی به حیات و غلبه بر احساس پوچی و تنهایی دارد.
به همین منظور، هفتاد زن و مرد سالمند، به طور تصادفی از دو آسایشگاه اصفهان انتخاب شده و آزمونهای افسردگی و سنجش نگرش و عملکرد دینی سالمندان در میان آنان اجرا شده است.
تحلیل داده‌ها نشان می‌دهد که میان نگرش و عملکرد دینی سالمندان با میزان افسردگی آنها رابطه مثبت وجود دارد.
مجریان این پژوهش تأکید می‌کنند که با وجود شرایط حاکم بر خانه سالمندان و فقدان روابط عاطفی ـ اجتماعی و نیز از دست‌دادن نقشهای فعال اجتماعی و افت قوای جسمانی و کاهش کارکردهای شناختی، اعتقادات و عملکردهای دینی عامل مهمی در سازگاری با پیامدهای سالخوردگی و تامین بهداشت روانی سالمندان است.
مذهب در سطوح شناختی و رفتاری، منبع با اهمیتی در هدفمند دانستن هستی و احساس حمایت و غلبه بر یاس و افسردگی است.
تعیین عوامل برانگیزاننده و بازدارنده گسترش فرهنگ حجاب در دانشگاه
دکتر علی‌اکبر اسدی پویا، دکتر محمدرضا پنجه‌شاهین، دکتر نیلوفر معتمد، سیده‌الهام گلشنی، فاطمه صدیق
هدف این پژوهش، یافتن علل گرایش یا گریز از حجاب است تا بتوان در سایه آن با جایگزین‌کردن عوامل مؤثر و ایجاد رفتارهای مناسب، با علل گریز از حجاب و عدم تمایل به آن در دانشجویان مقابله کرد.
بدین منظور، پرسش‌نامه‌ای تهیه و بین 227 دانشجو
ی دختر دانشگاه علوم پزشکی شیراز توزیع شده است. بر اساس نتایج به دست‌آمده، از این تعداد، 5 درصد بی حجاب و 95 درصد با حجاب بوده‌اند. از کل افراد، 31 درصد تمایل خود را به استفاده از چادر، 54 درصد به مقنعه و 15 درصد به روسری اعلام کرده‌اند. 4/93 درصد دانشجویان، قبلاً با حجاب بوده و در 97 درصد از موارد، افراد خانواده آنها هم با حجاب بوده‌اند.
برابر اظهارنظر دانشجویان، برای 55 درصد از آنها هیچ‌گاه فلسفه حجاب به طور منطقی بیان نشده است و 22 درصد از آنها علت با حجاب‌بودن را نمی‌دانند. همچنین 90 درصد از این دانشجویان با شیوه برخوردی که در جامعه با بدحجابی می‌شود، موافق نیستند.
در این پژوهش، عوامل مؤثر در گسترش فرهنگ حجاب، به ترتیب اهمیت عبارت‌اند از: تأکید بر جنبه‌های مثبت حجاب، بیان فلسفه و فواید حجاب، معرفی الگوی مناسب، اتخاذ روش دوستانه و مؤدبانه در برخورد با بی‌حجابی، آموزش رفتار درست زن و مرد با یکدیگر و آموزش احکام حجاب؛ نیز از تدوین قوانین و اعلان همگانی آنها و اجبار و اعمال زور در برخورد با بی‌حجابی به عنوان کم‌اهمیت‌ترین عوامل یاد شده است.
بررسی رابطه میان عوامل تنش زا، میزان توکل به خدا و نشانگان استرس در بین دانش آموزان دبیرستانی
دکتر سینا اوحدی، دکتر جعفر بوالهری، عیسی کریمی
هدف اصلی این پژوهش، آن است که رابطه میان عوامل تنش‌زا، میزان توکل به خدا و نشانگان استرس در میان دانش‌آموزان را بنمایاند. در این پژوهش از پرسش‌نامه‌های توکل، عوامل تنش‌زا و نشانگان استرس استفاده شده است. نتایج این آزمون نشان می‌دهد که اولاً، میان عوامل تنش‌زا و نشانگان استرس، ارتباط زیاد و قابل ملاحظه‌ای در سطح بالای 99 درصد وجود دارد.
ثانیاً، میزان توکل دانش‌آموزان در سطح بالایی قرار دارد و ثالثاً، میان توکل و استرس رابطه معناداری دیده نشده است.
بررسی رابطه اقدام به خودکشی با پایبندی به نماز در مرکز پزشکی لقمان
دکتر سید عبدالمجید بحرینیان، دکتر رضا ایلخانی
خودکشی یکی از فوریتهای روان‌پزشکی است که در جامعه امروز به عنوان یک معضل روانی ـ اجتماعی شناخته شده است. در این مطالعه، رابطه میان اقدام به خودکشی و پایبندی به نماز در گروهی از افراد مورد بررسی قرار گرفته است. یکصد نفر از افرادی که با استفاده از سموم مختلف اقدام به خودکشی کرده و به بیمارستان منتقل شده بودند، مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. یافته ها نشان داد که 94 درصد افراد اقدام‌کننده به خودکشی، اصلاً نماز نمی‌خو‌اندند، یا به ندرت و یا گهگاه نماز یومیه میخواندند و تنها 6 درصد از این افراد مرتباً نماز میخواندند.
همچنین در 19 درصد از آنها تنها یکی از والدین پای‌بند به نماز بوده‌اند. نتایج نشان داده که اقدام به خودکشی، رابطه عکس شدیدی با پایبندی به نماز دارد و سهل‌انگاری در اقامه نماز می‌تو‌اند از راه‌های مختلف، زمینه ساز ایجاد عوامل وابسته به خودکشی گردد.
مقایسه میزان اعتقاد به معاد در بین بیماران مبتلا به اختلال افسرده‌خویی
دکتر مژگان پورحسینی
این پژوهش به بررسی میزان اعتقاد به معاد در بیماران مبتلا به افسرده‌خویی و مقایسه آن با گروه سالم پرداخته است. بدین منظور، پرسش‌نامه سنجش میزان اعتقاد به معاد تهیه شده و به اجرا گذاشته شده است. یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد که 7/98 درصد بیماران افسرده‌خو اعتقاد بسیار ضعیف یا ضعیف به معاد داشتهاند؛ ولی در گروه سالم، درصد افرادی که اعتقاد بسیار ضعیف یا ضعیف داشتهاند، صفر بوده است.
همچنین در گروه بیمار، درصد افرادی که اعتقاد بسیار خوب به معاد داشتهاند، صفر بوده است؛ درحالی که 5/86 درصد افراد گروه سالم اعتقاد بسیار خوب به معاد داشتهاند.
پژوهش‌گر، در پایان، چنین نتیجه می‌گیرد که میان اختلال در اعتقاد به معاد و بیماری افسرده‌خویی رابطه دو طرفه وجود دارد و اصلاح اعتقاد به جهان آخرت در پیشگیری و درمان افسرده‌خویی مؤثر است.
بررسی مقایسه‌ای به کارگیری مقابله‌های مذهبی در افراد معتاد با افراد غیر معتاد
هاجر پهلوانی، بهروز دولتشاهی
گرایش به مصرف مواد مخدر، یک روش مقابله‌ای ناکارآمد در مواجهه با فشارهای روانی محسوب می‌شود. این پژوهش بر آن است تا با بررسی مقایسه‌ای، به شیوه‌های مقابله مذهبی در افراد معتاد با افراد غیرمعتاد بپردازد. به همین جهت، نمونه‌ای متشکل از صد نفر ـ که شامل 50 فرد معتاد و 50 فرد غیرمعتاد بودند ـ انتخاب شده، سپس از لحاظ متغیر مذهبی مورد مقایسه قرار گرفته‌اند.
بررسی رابطه سلامت روان با پایبندی به تقیدات دینی (نماز) در دانشجویان پزشکی
محمدامین جلیلوند
این تحقیق که به بررسی رابطه نماز با سلامت روان در میان دانشجویان می‌پردازد، در میان 948 دانشجوی پزشکی (447 پسر و 482 دختر) اجرا شده است. به منظور سنجش ملاکهای سلامت روان (علایم جسمانی، اضطراب و اختلال خواب، اختلال در کنش اجتماعی و افسردگی اساسی) از پرسش‌نامه سلامت گلبرگ و هیلر استفاده شده است و برای سنجش میزان پایبندی عملی به تقیدات مذهبی (نماز) از یک پرسش‌نامه 28 سؤالی استفاده گردیده است.
یافته‌های این پژوهش، نشان داد که ضریب همبستگی بین عوامل سلامت روان و نماز عبارت
است از؛ همبستگی علایم جسمانی با نماز، فقط 17 درصد، اضطراب و اختلال در خواب با نماز، فقط 16 درصد، اختلال در کنش اجتماعی با نماز، تنها 11 درصد و افسردگی اساسی با نماز23 درصد. همان‌گونه که مشهود است، در تمام این موارد، تفاوت قابل توجهی میان معیارهای عدم سلامت روان با نماز وجود دارد. ضریب اطمینان این تفاوت 99 درصد است.
بررسی رابطه میزان پایبندی به اعمال عبادی و سبک هویت بهرام جوکار، مسعود حسین چاری
این پژوهش با هدف بررسی ارتباط میان پایبندی به برخی اعمال عبادی با وضعیت هویتی افراد، سعی بر آن دارد که نقش دین در رشد روانی افراد را مورد تحقیق قرار دهد. به منظور دستیابی به هدف فوق، برای اعمال عبادی، چهار وجه در نظر گرفته شده که عبارتند از: عبادت برای درخواست، عبادت به منظور توبه، عبادت برای شکرگزاری و عبادت برای پرستش و عشق‌ورزی نسبت به خداوند؛ همچنین سبک هویت در قالبهای سه‌گانه آگاهانه، هنجاری و بی‌سامان، پرهیزی مورد بررسی قرار گرفته است.
در این پژوهش ـ که در نمونه‌ای مشتمل بر 300 دانشجوی دختر و پسر اجرا شده است ـ برای سنجش میزان پایبندی به اعمال عبادی پرسش‌نامه‌ای با محوریت چهار وجه یاد شده تهیه شده است و برای سنجش رشد هویتی نیز از پرسش‌نامه سبک هویت استفاده شده، که سه سبک یادشده را اندازه‌گیری می‌کند. یافته‌های پژوهش نشان داد که به طور کلی، میزان پایبندی افراد به اعمال عبادی با سبک هویتی آنان ارتباط دارد. همچنین، وجه اعمال عبادی انجام‌شده با نوع سبک هویتی افراد نیز ارتباط دارد.
بررسی تأثیر ارزشهای مذهبی در طول مدت درمان بیماران مبتلا به افسردگی اساسی
فرشید خسروپور، غلامرضا ساردویی
هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر ارزشهای مذهبی در طول مدت بیماران مبتلا به افسردگی اساسی است. به همین منظور پنجاه بیماری که دارای اختلال افسردگی اساسی بودند، در مدت شش ماه مورد بررسی قرار گرفتند.
یافته‌ها نشان داد که طول مدت درمان در بیمارانی که دارای ارزشهای مذهبی قوی بودند، پایین‌تر از بیمارانی است که دارای ارزشهای مذهبی ضعیف هستند.
تأثیر نماز بر سلامت جسمی ـ روانی نسل جوان
مهتاب روحی عزیزی، مریم روحی عزیزی
هدف این پژوهش، بررسی تأثیرات شگرف نماز بر روی نسل جوان است. به همین جهت، پرسش‌نامه‌ای حاوی سؤالات گوناگون درباره نماز، در اختیار 45 دانشجوی دختر و پسر، با میانگین سنی 20 سال قرار گرفته است. یافته‌های این پژوهش، نشان داد که تقریباً 100 درصد نمازگزاران، معتقدند پس از به پا داشتن فریضه الهی به حالت سکون و آرامش روحی می‌رسند، سختیها و شداید زندگی را راحت‌تر تحمل کرده، و نیروی مبارزه با مشکلات و امید و ایمان در آنها تقویت می‌گردد و در راه کسب فضایل و دوری از رذایل گام برمی‌دارند، و به طور کلی به دستورات خداوند متعال ـ که در جهت بهتر زندگی کردن انسان ارائه شده ـ گردن می‌نهند و در نهایت، منجر به سلامت روانی و جسمی انسان شده، سلامت اجتماعی او تامین می‌گردد.
رابطه توکل به خدا، با اضطراب و صبر و امیدواری در شرایط ناگوار
دکتر باقر غباری بناب، دکتر محمد خدایاری، دکتر محسن شکوهی ی
کتا، حجت الاسلام دکتر علی نقی فقیهی
هدف این پژوهش، بررسی رابطه بین توکل به خدا و اضطراب در دانشجویان دانشگاه تهران است. بررسی ارتباط میان توکل و امیدواری، و توکل و صبر و تحمل، از دیگر اهداف این پژوهش است. بدین منظور، 513 نفر از دانشجویان، انتخاب و پرسش‌نامه‌های (راهیابی در حوادث و رخدادهای زندگی) و (اضطراب خصیصه‌ای) اجرا شده است. تحلیل داده‌ها نشان داده که اضطراب دانشجویانی که
میزان توکل آنها در سطح بالاست، از گروه دیگری که توکل آنها در سطح پایین قرار دارد، کم‌تر است. همچنین تحلیل داده‌ها نشان می‌دهد که همبستگی مثبت و معناداری بین توکل و امیدواری و نیز توکل و صبر وجود دارد.
بررسی تأثیر روزه‌داری بر وضعیت سلامت روانی
دکتر محمد قهرمانی، علی دلشاد نوقابی، جهانشیر توکلی‌زاده
این پژوهش به منظور بررسی تأثیر روزه‌داری بر وضعیت سلامت روانی مسلمانان صورت گرفته است. پرسش‌نامه سلامت عمومی در دو مرحله قبل و بعد از ماه مبارک رمضان به وسیله نمونه‌های مورد پژوهش تکمیل گردیده است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که تفاوت معناداری بین وضعیت سلامت روانی افراد در قبل و بعد از روزه‌داری وجود داشته و وضعیت سلامت روانی افراد بهتر شده است. همچنین، روزه‌داری باعث کاهش علایم اضطراب و افسردگی و بهبود روابط اجتماعی افراد شده است
رابطه حضور در اجتماعات مذهبی با بیماریهای حادقلبی
دکتر سیدغفور موسوی، دکتر مختار یخ‌کش، دکتر حسن انصاری، امرالله ابراهیمی
فشارهای روانی در ایجاد بیماریهای حادّ قلبی نقش مهمی ایفا می‌کند و هر جامعه‌ای راهبردهای خاصی را برای کاهش آنها به کار می‌گیرد، به نظر می‌رسد در جامعه ما شرکت در اجتماعات مذهبی برای کاهش آثار فشارهای روانی مؤثر است؛ به همین جهت، پژوهش حاضر انجام گرفته است. بدین منظور یکصد بیمار قلبی و یکصد فرد سالم مورد مطالعه قرار گرفته است،32 درصد از بیماران قلبی در شش ماهِ قبل از ابتلا به بیماری در مراسم و اجتماعات مذهبی شرکت نکرده بودند؛ حال آنکه این رقم در گروه سالم، کم‌تر از 3 درصد بوده است.
این نتیجه می‌تو‌اند مؤید رابطه مثبت میان عدم حضور در اجتماعات مذهبی و ابتلا به بیماریهای حاد قلبی باشد.
رابطه نحوه بپاداری نماز با اختلال افسردگی اساسی
دکتر سیدغفور موسوی، دکتر حسین شیخ سجادیه، دکتر حجت‌الله رحیمی، دکتر محمد فرهمند، امرالله ابراهیمی، محمد یعقوبی
افسردگی اساسی یکی از اختلالات روانی شایع است، که باعث ایجاد نابسامانیهای زیادی در رفتار فرد می‌شود. به نظر این پژوهش‌گران، نماز رابطه منفی با افسردگی اساسی دارد. به همین منظور، پژوهش فوق، صورت گرفته است.
این پژوهش بر روی دو گروه صد نفری از بیماران مبتلا به افسردگی اساسی و افراد سالم انجام شده و نحوه به‌پاداری نماز در شش ماه قبل از ابتلا بررسی شده است. یافته‌های پژوهشی حاکی از رابطه معنادار منفی میان نحوه به‌پاداری نماز و اختلال افسردگی اساسی بوده است.
تحقیقی درباره ارزش مذهبی در گروهی از بیماران روانی دکتر سید محمود میرزمانی، دکتر
محمدرضا محمدی
هدف این تحقیق، بررسی میزان ارزش مذهبی در گروهی از بیماران روانی در مقایسه با افراد غیر بیمار است. به همین منظور، 62 بیمار مبتلا به اختلالات روانی و پنجاه نفر غیربیمار، انتخاب و مورد آزمون قرار گرفته‌اند. بررسی یافته‌های این تحقیق حاکی از آن است که: اولاً، ارزش مذهبی میان بیماران اعصاب و روان کم‌تر از افراد غیر بیمار بوده و این تفاوت، معنادار بوده است. ثانیاً، ضریب همبستگی اضطراب و افسردگی با میزان ارزش مذهبی، منفی و معنادار بوده است.
شواهد پژوهشی درباره رابطه میان وابستگی مذهبی و افسردگی
دکتر احمدعلی نوربالا
اختلال افسردگی از اختلالات شایع قرن بیستم و از معضلات نگران‌کننده قرن بیست و یکم است. در مورد سبب شناسی این اختلال، دیدگاه‌های زیستی، روانی و اجتماعی مقبولیت فراگیر دارد، و در مقوله روانی ـ اجتماعی، عامل باورهای مذهبی و التزام عملی به رفتارها و اخلاق دینی به عنوان یکی از عوامل مهم تأثیرگذار درمان افسردگی مورد بحث محافل مختلف علمی است
. در تحقیقات انجام‌شده بر روی دانش‌آموزان دبیرستانی در شهرهای تهران، کرج، یزد و اردکان مشخص گردید که دانش‌آموزان مذهبی‌تر (چه دختر و چه پسر) ابتلا به افسردگی کم‌تری داشتهاند. به عقیده پژوهش‌گر، از مجموع پژوهشها و بحثهای جانبی می‌توان چنین نتیجه گرفت که باور مذهبی و داشتن رفتارهای متعادل اجتماعی ـ مذهبی، بخصوص پایبندی به قضاوتهای اخلاق دینی نقش اساسی در کاهش شیوع و سیر افسردگی ایفا می‌کند.
